Almanya’da Şirket Kurarak Vatandaşlık Alınabilir mi?

Avrupa’nın en güçlü ekonomilerinden biri olan Almanya, yatırımcılar ve girişimciler için cazip fırsatlar sunar. Peki, Almanya’da şirket kurarak Alman vatandaşlığı almak mümkün mü? Bu makalede, şirket kurma dolayısıyla elde edilen ikamet izinlerinin, uzun vadede vatandaşlığa nasıl evrilebileceği; gerekli şartlar, süreler ve hukuki aşamalar 2025 itibarıyla ele alınacaktır.

1. Şirket Kurmanın Oturum İznine Etkisi

1.1. Ticari Oturum İzni (§ 21 AufenthG)

Almanya’da şirket kurmak isteyen AB dışı yatırımcılar, Alman İkamet Yasası’nın (Aufenthaltsgesetz) 21. maddesi uyarınca ticari oturum izni (Aufenthaltserlaubnis für selbständige Tätigkeit) başvurusu yapabilir. Başvuru şartları şunlardır:

• İş planı ve finansman: Yatırımın Almanya’da ekonomik fayda yaratacağına dair detaylı iş planı ve sermaye taahhüdü (örn. GmbH için en az 25.000 EUR).
• Menfaat değerlendirmesi: Kuruluşun bölgesel ekonomik gelişmeye katkısı, istihdam yaratma potansiyeli.
• Yatırımcının nitelikleri: Ticari deneyim, mesleki yeterlilik, Almanca veya İngilizce iletişim becerisi.

İlk oturum izni genellikle 1–3 yıl süreyle verilir ve faaliyetin devamına bağlı olarak uzatılabilir.

1.2. Oturumun Yenilenmesi ve Daimi İkamet

• Yenileme koşulları: Şirket faaliyeti, vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerinin düzenli yerine getirilmesi, gelir sağlanması.
• Daimi ikamet hakkı (§ 9 AufenthG): Kesintisiz en az 5 yıl geçici oturum sonrasında başvurulabilir. Daimi ikamet izni, süresiz ikamet ve çalışma hakkı sunar.

2. Alman Vatandaşlığına Geçiş Koşulları

Şirket kurma ve ticari ikamet, otomatik olarak vatandaşlık hakkı vermez; ancak gerekli önkoşulları oluşturur. Alman vatandaşlığına (Einbürgerung) başvuru için aranan asgari şartlar:

Şart	Detay
Oturum süresi	Kesintisiz en az 8 yıl ikamet (entegrasyon kurslarıyla 7 yıl)
Dil yeterliliği	En az B1 düzeyinde Almanca (Goethe-Institut veya telc sınavı)
Anayasa bilgisi sınavı	Einbürgerungstest’i başarıyla geçme (33 soruluk test)
Maddi bağımsızlık	Devletten yardım almama, sabit gelir veya işletme geliri
Sabıka kaydı	Ağır ceza hükmü bulunmama
Asgari entegrasyon	Aile, okul, iş gibi topluma uyum göstergeleri
Çifte vatandaşlık izni (varsa)	2024 reformuyla Türkiye’den gelenler için de tanınmaya başlandı

Not: Entegrasyon kurslarını başarıyla tamamlayanlar, ikamet süresini bir yıl kadar azaltabilir.

3. Süreç Adımları

3.1. Şirket Kuruluşu ve İlk Oturum Başvurusu

1. Ön analiz ve iş planı hazırlığı: Pazar, maliyet, gelir ve istihdam projeksiyonları.
2. Şirket türünün seçimi: GmbH (25.000 EUR sermaye), UG (mini-GmbH, 1 EUR sermaye) veya şahıs şirketi.
3. Ticaret sicili kaydı: Noter onaylı ana sözleşme, ticaret odası (IHK) tescili.
4. Oturum başvurusu: Yetkili dış temsilcilik veya iltica dairesi (Ausländerbehörde).

3.2. Daimi İkamet Başvurusu

• 5 yıl dolduğunda iltica dairesine PR (Niederlassungserlaubnis) talebi.
• Gelir, vergi, sigorta ve faaliyet belgelerinin sunulması.

3.3. Vatandaşlık Başvurusu

• En az 8 yıl ikamet, dil ve sınav şartlarının tamamlanması.
• İlçe vatandaşlık ofisine (Einbürgerungsbehörde) dilekçe ve ek belgeler.
• Ortalama değerlendirme süreci 6–12 ay.

4. Çifte Vatandaşlık ve Türkiye Uyumu

Almanya 2024 reformuyla bazı ülkelerle çifte vatandaşlığı serbest bıraktı; Türkiye bu kapsamda yer almaktadır. Dolayısıyla:

• Türk vatandaşları Alman vatandaşlığına geçerken Türk kimliğini koruyabilir.
• Türkiye’de “Mavi Kart” gibi düzenlemelere gerek kalmaz.
• Her iki ülkenin hak ve yükümlülüklerinden faydalanılır.

5. Avantajlar ve Riskler

5.1. Avantajlar

• AB vatandaşlığı: Serbest dolaşım, çalışma ve yerleşme hakkı.
• Sosyal güvenlik ve sağlık: Alman sistemine tam erişim.
• Eğitim ve burslar: Alman üniversitelerine ücret avantajı.

5.2. Riskler

• Yüksek bürokrasi ve maliyet: Noter, IHK, oturum harçları.
• Faaliyet gerekliliği: Şirketin gerçek, sürdürülebilir faaliyet göstermesi şart.
• Entegrasyon baskısı: Dil ve topluma adaptasyon zorunluluğu.

6. Sonuç

Özetle, Almanya’da doğrudan “şirket kurdum, vatandaş oldum” denklemi yoktur. Ancak şirket kurma, ticari oturum, daimi ikamet ve ardından vatandaşlık adımlarını takip ederek, 8 yıl içinde Alman vatandaşlığına geçmek mümkün olabilir. 2024 reformlarıyla Türk girişimciler için çifte vatandaşlık seçeneğinin de açılması, bu yolu daha da cazip hâle getirmiştir.

Her aşamada profesyonel göç hukuku danışmanlığı almak, sürecin sorunsuz yürütülmesi açısından kritik öneme sahiptir.