“Almanya’da Nasıl İş Kurabilirim? AB Dışı Girişimciler İçin Hukuki Rehber”

Yabancılar İçin Hukuki Rehber, Şartlar, Süreç ve Vergisel Yükümlülükler

---

I. Giriş

Almanya, Avrupa’nın ekonomik motoru olarak yabancı girişimciler için büyük fırsatlar sunan bir ülkedir. Yerleşik hukuk sistemi, girişimciliği teşvik eden politikaları ve istikrarlı mali altyapısıyla Almanya, hem Avrupa Birliği vatandaşları hem de üçüncü ülke vatandaşları için cazip bir iş kurma ortamı sağlamaktadır. Ancak bu sürecin başarılı şekilde yürütülebilmesi için Almanya’daki ticaret hukuku, göç hukuku, vergi sistemi ve şirket türlerine dair kapsamlı bilgi sahibi olunması gerekir.

Bu makalede, “Almanya’da nasıl iş kurabilirim?” sorusuna hukuki ve uygulamalı yanıtlar sunulacak; üçüncü ülke vatandaşlarının (örneğin Türk vatandaşlarının) iş kurma süreci, gerekli belgeler, oturum izinleri, şirket türleri ve vergisel yükümlülükler detaylı olarak incelenecektir.

---

II. Almanya’da İş Kurma Hakkının Hukuki Dayanağı

1. Temel Mevzuatlar

• Ticaret Kanunu (Handelsgesetzbuch – HGB)

• Medeni Kanun (BGB)

• Yabancılar İkamet Yasası (Aufenthaltsgesetz – AufenthG)

• Şirketler Hukuku (GmbHG, AktG)

• Vergi Usul Kanunu (Abgabenordnung – AO)

• AB Hukuku ve Serbest Dolaşım Direktifleri

---

III. Kimler Almanya’da İş Kurabilir?

A. AB ve AEA Vatandaşları

Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) vatandaşları Almanya’da herhangi bir özel izin almaksızın ticari faaliyette bulunabilir, işyeri açabilir.

B. Üçüncü Ülke Vatandaşları (Örneğin Türkiye)

Türk vatandaşları gibi AB dışı ülkelerden gelen bireyler için iş kurabilmek, özel bir oturum izni alınmasına bağlıdır. Bu izne “serbest meslek sahipliği oturum izni” (Aufenthaltserlaubnis für selbständige Tätigkeit) denir ve AufenthG m.21 kapsamında düzenlenir.

---

IV. Almanya’da Şirket Türleri

Girişimcinin sermaye yapısı, faaliyet alanı ve riske karşı tavrı, hangi şirket türünün seçileceğini belirler. Aşağıda en çok tercih edilen yapıların kısa tanımı verilmiştir:

---

V. Üçüncü Ülke Vatandaşlarının İş Kurma Süreci

1. Almanya’ya Giriş ve Oturum İzni Başvurusu

AB dışından gelen girişimciler Almanya’da iş kurabilmek için önce ticari vize (D tipi) ile Almanya’ya giriş yapmalı, ardından Ausländerbehörde’ye başvurarak §21 AufenthG kapsamında oturum izni talep etmelidir.

2. Şartlar

Oturum izni verilebilmesi için şu şartlar aranır:

• Ekonomik katkı: Girişimin Almanya ekonomisine katkı sağlaması

• İhtiyaç analizi: Yerel pazarda iş koluna yönelik ihtiyaç bulunması

• Finansal yeterlilik: Yeterli sermaye ve gelir projeksiyonu

• Kişisel yeterlilik: Girişimcinin mesleki yeterliliği veya iş tecrübesi

• İş planı: Piyasa analizi içeren detaylı ve uygulanabilir plan

3. Gerekli Belgeler

• Pasaport

• Biyometrik fotoğraf

• İş planı

• Şirket sözleşmesi (varsa)

• Sermaye kaynak belgeleri

• Sağlık sigortası

• Almanya’da işyeri adresi (kira sözleşmesi)

• CV ve mesleki belgeler

---

VI. Şirket Kuruluş Aşamaları

1. Şirket İsminin Belirlenmesi: Ticaret siciline kayıtlı benzer bir isim olmamalıdır.

2. Ana Sözleşme Hazırlığı: Noter onayı zorunludur (özellikle GmbH ve UG için).

3. Sermayenin Bankaya Yatırılması: GmbH için en az 12.500 EUR

4. Ticaret Siciline Kayıt (Handelsregister): Noter işlemi sonrası mahkemeye başvuru.

5. Vergi Dairesine Bildirim (Finanzamt): Vergi numarası alınır.

6. Gewerbeanmeldung: İşletme bildirimi belediyeye yapılır.

7. Sanayi ve Ticaret Odası Kaydı (IHK): Üyelik zorunludur.

---

VII. Vergisel ve Ticari Yükümlülükler

---

VIII. Süresiz Oturum ve Vatandaşlığa Giden Yol

İş kuran bir kişi:

• İlk olarak 1–3 yıllık geçici oturum izni alır,

• Başarılı işletme faaliyeti, vergi düzeni ve entegrasyon ile 5 yıl içinde süresiz oturum izni alabilir (§9 AufenthG),

• Entegrasyonun kanıtlanması halinde 3 ila 5 yıl içinde Alman vatandaşlığına başvuru mümkündür.

---

IX. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

• Yetersiz iş planı nedeniyle oturum başvurusunun reddi

• Sermayenin şeffaf belgelenememesi

• Geriye dönük vergi ve muhasebe yükümlülüklerinin ihmal edilmesi

• Yetersiz Almanca iletişim düzeyi

📌 Bu nedenle, başvuru sürecinde iş planı profesyonel hazırlanmalı, mali danışman ve avukat desteği alınmalıdır.

---

X. Sonuç

Almanya’da iş kurmak isteyen üçüncü ülke vatandaşları için sistematik ve hukuki temellere dayalı bir prosedür mevcuttur. Girişimcinin başarılı bir başvuru yapabilmesi için yalnızca sermaye değil, aynı zamanda bilgi, planlama ve entegrasyon stratejisi de sunması gerekmektedir. Şirketin aktif çalışması, vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve sosyal uyum göstergeleri, daha sonra alınabilecek süresiz oturum ve vatandaşlık hakkı bakımından büyük önem taşır.

                                                                                                                                                 STAJYER HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİSİ

                                                                                                                                                               YAĞMUR YORULMAZ