ABD’de Yatırım Yoluyla Oturumda Karşılaşılan Yasal Riskler Nelerdir?

GİRİŞ

ABD, yabancı yatırımcıların ülke ekonomisine sermaye kazandırarak istihdam yaratmasını teşvik etmek için yatırım yoluyla oturum ve vatandaşlık programları sunar. En bilinen yöntemler, EB-5 yatırımcı Green Card vizesi ve bazı yatırımcı vize türleridir (E-2, L-1 gibi). Yatırım yoluyla ABD’de oturma izni ve vatandaşlık elde etmek, cazip olmakla birlikte çok sayıda hukuki risk ve engel de barındırır.
Bu makalede, ABD’de yatırım yoluyla oturum hakkı elde etmek isteyenlerin karşılaşabileceği yasal riskler, bu risklerin önlenmesi için alınacak önlemler ve pratik uygulama sorunları ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.

1. Yatırım Yoluyla Oturumun Hukuki Dayanağı ve Başlıca Programlar

ABD’de en sık başvurulan yatırımcı göçmenlik yolları şunlardır:

• EB-5 Yatırımcı Green Card Vizesi: En az 800.000/1.050.000 USD yatırım ve 10 kişilik istihdam yaratma şartıyla oturum.

• E-2 Yatırımcı Vizesi: ABD ile anlaşmalı ülkelerin vatandaşları için “anlamlı” sermaye yatırımı ve şirket yönetimiyle geçici oturum.

• L-1 Şirket İçi Transfer Vizesi: Halihazırda faal olan yurt dışı şirketin ABD şubesi aracılığıyla, şirket sahibinin ya da yöneticisinin transferiyle oturum.

Her program farklı kurallara ve risklere sahiptir. En çok tercih edilen EB-5 programı ise çok sayıda yasal ve pratik risk barındırır.

2. Yasal Riskler ve Karşılaşılan Başlıca Sorunlar

A. Yatırım Kaynağının Meşruluğu ve Belgelenmesi Riski

• Yasal Kaynak Gösterme Zorunluluğu:
  EB-5 ve diğer yatırımcı vizelerinde, yatırılan paranın tamamının yasal ve meşru kaynaklardan geldiği açıkça belgelenmelidir.
  Kaynak; banka hareketleri, maaş, satış, miras, hisse devirleri, şirket gelirleri, vb. resmi yollarla ispatlanmalı.

• Yetersiz veya Şüpheli Kaynak:
  Paranın kaynağı belirsiz, elden, nakit veya üçüncü kişilerden aktarıldıysa, başvuru reddedilir ve dolandırıcılık/sahtecilik iddiasıyla sınır dışı kararı verilebilir.

• Offshore hesaplardan yapılan transferlerde ve üçüncü ülke paravan şirketlerinde ek inceleme ve red riski çok yüksektir.

B. Yatırımın Doğru Şirkete/Yatırıma Yönlendirilmemesi

• Proje ve Fon Riski:
  Özellikle EB-5 başvurularında yatırımcılar, ABD hükümetince onaylı “Regional Center” (bölgesel merkez) projelerine yatırım yapar. Ancak bazı merkezler finansal zorluk, iflas, dolandırıcılık veya yönetim hataları nedeniyle başarısız olabilir.

• Aktif Yatırım ve Yönetim:
  E-2 veya L-1 gibi vizelerde yatırımcının şirketi aktif yönetmesi beklenir. Pasif, yalnızca kâğıt üzerinde veya nominal yatırımlar yetersiz kabul edilir ve vize reddiyle sonuçlanabilir.

C. İstihdam Yaratma Şartı ve Kriterlerin Tutmaması

• 10 Tam Zamanlı Çalışan Kuralı:
  EB-5’de en az 10 tam zamanlı ABD vatandaşı veya Green Card sahibi için 2 yıl süreyle istihdam sağlanmalıdır.

• Eksik veya Sahte İstihdam:
  Şirket gerçek faaliyet göstermiyorsa, çalışan sayısı eksik veya usulsüz bildirildiyse, Green Card iptal edilir ve sınır dışı kararı çıkar.

D. Statü Süresi ve Geçici Green Card Sorunu

• Koşullu Green Card:
  EB-5’de ilk verilen Green Card “koşullu”dur ve 2 yıl geçerlidir. Süre sonunda yatırımın devamı ve istihdamın gerçekleştiği ispatlanmazsa, kalıcı Green Card alınamaz ve oturum kaybedilir.

• Yatırımın Başarısız Olması:
  Projenin batması, iflas etmesi veya beklenmedik krizler, yatırımcının statüsünü tehlikeye atar.

E. Sahtecilik, Danışman ve Aracı Dolandırıcılığı Riski

• Sahte Projeler ve Aracılar:
  ABD’de ve yurtdışında bazı danışmanlar veya acenteler, “hızlı Green Card”, “garantili oturum” vaatleriyle yatırımcıları dolandırabilmektedir.

• Yanlış Yönlendirme ve Eksik Bilgi:
  Lisanssız kişiler tarafından yapılan işlemler, başvurunun reddi veya cezai yaptırımla sonuçlanabilir.

F. Vergi Yükümlülükleri ve Çifte Vergilendirme Riski

• ABD’de oturma izni alan herkes, küresel gelir üzerinden ABD Gelir İdaresi’ne (IRS) vergi beyanı yapmak zorundadır.

• Yatırımcılar, hem kendi ülkelerinde hem de ABD’de vergi ödeyebilirler.
  Türkiye ile ABD arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması vardır; ancak profesyonel vergi danışmanlığı alınmadan yapılan işlemler ciddi mali kayıplara neden olabilir.

G. Green Card’ın Kaybı ve Sınır Dışı Riski

• Yatırımın meşru olmadığı, sahtecilik yapıldığı veya yatırım şartlarının yerine getirilmediği tespit edilirse, Green Card iptal edilir ve sınır dışı işlemi başlatılır.

• Uzun süreli ABD dışında kalmak (1 yıldan fazla) ve ABD ile bağlarını kaybetmek, oturma izninin kaybına yol açar.

H. Yasal Statü İhlalleri ve Yanlış Beyan

• Green Card başvurularında veya yenileme süreçlerinde eksik, yanıltıcı veya sahte bilgi/belge sunmak federal suçtur.

• Statü ihlali, cezai soruşturma ve ömür boyu ABD’ye giriş yasağı doğurabilir.

---

3. Riskleri Azaltmak için Alınacak Hukuki Önlemler

• Profesyonel Danışmanlık:
  Yalnızca Baro kaydı olan göçmenlik avukatları ve lisanslı finansal danışmanlarla çalışılmalı.

• Kaynak Belgelerini Önceden Hazırlama:
  Yatırımın her aşaması için banka hareketleri, sözleşmeler, fatura ve vergi makbuzları düzenli dosyalanmalı.

• Proje ve Şirket Seçiminde Titizlik:
  Yatırım yapılacak şirket veya fonun resmi kaydı, finansal durumu, geçmişi ve başarı oranları araştırılmalı.

• Vergi Planlaması ve Uzman Desteği:
  ABD ve Türkiye’deki vergi yükümlülükleri için çifte vergilendirme anlaşmaları gözetilmeli; uzman desteği alınmalı.

• Sürekli ABD’de Bağların Korunması:
  ABD’de ev, iş, banka hesabı, aile ve sosyal bağların varlığı sürdürülmeli; uzun süreli ABD dışı kalışlardan kaçınılmalı.

---

4. Sıkça Sorulan Sorular

Her yatırımcı vizesi Green Card sağlar mı?
Hayır; yalnızca EB-5, gerekli şartlar sağlanırsa Green Card’a yol açar. E-2 ve L-1 vizeleri doğrudan Green Card vermez, ancak bazı durumlarda geçiş imkânı vardır.

Yatırım tutarı dışında başka şartlar var mı?
Evet; paranın meşru kaynaktan gelmesi, aktif ve gerçek yatırım yapılması, istihdam yaratılması ve yönetim şartları mutlaka sağlanmalıdır.

Dolandırıldım, yatırımım kayboldu, Green Card’ım iptal olur mu?
Yatırımcı kötü niyetli değilse ve tüm işlemler belgeliyse, bazı istisnai durumlarda Green Card korunabilir; ancak istihdam şartı sağlanamazsa kalıcı statü verilmez.

Başvuruda yanlış beyan verdim, sonuç ne olur?
Yanlış veya sahte beyan federal suçtur; Green Card’ın iptali, sınır dışı ve ABD’ye ömür boyu giriş yasağıyla sonuçlanabilir.

---

5. Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında

Türkiye’de Yargıtay, ABD’de yatırım yoluyla oturum elde eden Türk vatandaşlarının malvarlığı, aile, miras ve ticaret davalarında ABD’deki yasal statüyü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri, EB-5 ve yatırımcı vizelerinde sahtecilik, kaynak araştırması ve istihdam kriterlerinde sıkı denetim yapar.
AİHM ise, oturum hakkı, mülkiyet ve ayrımcılık yasağı ilkelerini ön plana çıkarır.

---

6. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

ABD’de yatırım yoluyla oturum, yüksek sermaye ile büyük fırsatlar sunduğu kadar yüksek hukuki ve finansal riskler de taşır.

• Yatırım kaynağının şeffaf ve yasal olması, yatırım yapılan şirketin/şubenin güvenilirliği, istihdam şartlarının eksiksiz karşılanması zorunludur.

• Sahtecilik, yanlış danışman seçimi ve vergi yükümlülükleri en sık karşılaşılan risklerdir.

• Tüm süreçte profesyonel hukuki ve mali danışmanlık alınması, belge ve işlemlerin titizlikle yönetilmesi başarının anahtarıdır.