ABD’de Türk Vatandaşlarının İşlediği Suçlar: Hukuki Süreçler, Haklar ve Türkiye’ye Etkileri

Özet: ABD’de suç işlendiğinde, yargılama öncelikle Amerikan hukuk sistemine (eyalet/federal) göre yürür. Gözaltı ve tutuklama anından itibaren Miranda uyarıları, savunma hakkı, tercüman ve konsolosluk bildirimi gibi güvenceler devreye girer. Ceza yargılamasının yanında, yabancı statüsündeki kişiler için göç hukuku (deportation/ICE) sonuçları doğabilir. Türkiye bakımından ise, iade, yargı yetkisi ve kararların etkileri gündeme gelir.

---

1) ABD’de Uygulanacak Hukuk ve Yargı Yetkisi

1.1 Federal mi, Eyalet mi?

• Eyalet mahkemeleri: Hırsızlık, darp, mala zarar gibi tipik adi suçlar çoğunlukla eyalet hukukuna tabidir.

• Federal mahkemeler: Sınır aşan finansal suçlar, posta/elektronik dolandırıcılık, göçmenlik suçları, uyuşturucu sevkiyatı, federal mülkte işlenen suçlar gibi konularda devreye girer.

• Çifte egemenlik doktrini: Aynı fiil hem eyalet hem federal sistemde farklı menfaatleri ihlal ediyorsa iki ayrı kovuşturma görülebilir.

1.2 Konsolosluk Bildirimi (Viyana Sözleşmesi m.36)

• Gözaltı/tutuklamada kişinin vatandaşı olduğu ülkenin konsolosluğu derhal bilgilendirilmelidir.

• Konsolosluk, avukat temini, aileye bilgi verilmesi ve hakların korunması için devreye girebilir.

---

2) Ceza Yargılaması: Adım Adım Süreç

1. Gözaltı – Miranda Uyarıları

   • “Susma hakkınız var; söylediğiniz her şey aleyhinizde kullanılabilir; avukat tutma hakkınız var…”

   • Haklar okunmadan yapılan sorgu beyanları dışlanabilir.

2. İlk Çıkış/Arraignment & Kefalet (Bail)

   • Suçlamalar okunur; kefalet veya tutukluluk kararı verilir.

   • Kaçma riski veya tehlike hâlinde kefalet reddedilebilir.

3. Ön Soruşturma & İddianame

   • Eyalette preliminary hearing, federalde çoğu ağır suçta grand jury süreci.

   • Savcılık delilleri açıklar (discovery).

4. Ara Kararlar & Pazarlık (Plea Bargain)

   • Düşük ceza veya bazı ithamların düşmesi karşılığında anlaşmalı savunma.

   • Kabul öncesi hâkim, beyanın bilinçli ve gönüllü olduğunu teyit eder.

5. Duruşma (Trial)

   • Jüri/ hâkim önünde; 5. Değişiklik (susma), 6. Değişiklik (avukat, yüzleşme), 4. Değişiklik (arama-el koyma) güvenceleri.

6. Hüküm & Cezanın Belirlenmesi

   • Eyalet/federal ceza rehberleri dikkate alınır; hapis/para cezası/denetimli serbestlik.

---

3) Yabancılar İçin Göçmenlik Sonuçları (Crimmigration)

• ICE (Immigration and Customs Enforcement): Tutukluluk sonrası gözaltı talebi (detainer) konabilir.

• Deportation (Sınır Dışı):

  • Aggravated felony ve CIMT (ahlaka aykırı suç) kategorileri sınır dışını tetikleyebilir.

  • Suç sonrası NTA (Notice to Appear) ile Göçmenlik Mahkemesi (EOIR) süreci başlar.

• Bond (Göçmenlik Kefaleti): Ayrı bir kefalet duruşması yapılabilir.

• İstisnai Koruma: İltica, işkenceye karşı koruma, U/T vizesi (mağdur iş birliği) gibi seçenekler dosya bazında değerlendirilebilir.

• Plea stratejisi: Ceza pazarlığında göçmenlik sonuçları mutlaka göçmenlik avukatı ile birlikte planlanmalıdır.

---

4) Türkiye Bakımından Boyut

4.1 Suçluların İadesi ve Adli İş Birliği

• Türkiye–ABD arasında iade anlaşması ve karşılıklı adli yardım mekanizmaları mevcuttur.

• Siyasi suç, ölüm cezası riski gibi durumlarda iade genellikle reddedilir.

• ABD’de hüküm kesinleşirse, infaz ABD’de yapılır; bazı hâllerde kararın Türkiye’de sonuç doğurması (ör. sabıka kaydı etkisi) söz konusu olabilir.

4.2 Türkiye’de Kovuşturma İhtimali

• TCK m.11 çerçevesinde, Türk vatandaşının yurt dışında işlediği bazı suçlarda Türkiye’de de yargılama imkânı gündeme gelebilir (olay ve koşullara bağlı).

• Yabancı ülkedeki yargılama/mahkûmiyetin Türkiye’deki sürece etkisi ve mahsubu dosya bazında değerlendirilir.

---

5) Haklar ve Pratik Öneriler

5.1 Haklar

• Susma hakkı ve avukat hakkı (ücretli/atanmış).

• Tercüman desteği (ifade ve duruşmalarda).

• Konsoloslukla görüşme ve aileye haber verilmesi.

• Uygunsuz arama/el koyma itirazı (dışlama kuralı).

5.2 Aile ve Yakınlar İçin Yol Haritası

• Bulunduğu şehirde ceza avukatı ve gerekirse göçmenlik avukatı ile hemen irtibat.

• Türk Konsolosluğuna bilgi verilmesi (temsil ve iletişim desteği).

• Pasaport, ikamet, çalışma izni, eğitim/kronik hastalık belgelerinin dosyalanması.

• Kefalet ve göçmenlik kefaleti için mali kanıtların hazırlanması.

• Türkiye’deki aile şirketi/iş/okul bağlarını gösteren belgeler (kaçma riski değerlendirmesinde faydalı olabilir).

---

6) Sık Karşılaşılan Hatalar

• Miranda uyarıları verilmeden beyan.

• Ceza pazarlığında göçmenlik sonuçlarının göz ardı edilmesi.

• Konsolosluğa geç bildirim; tercümansız ifade.

• Sosyal medyada vakayı yanlış/eksik bilgiyle tartışmak (aleyhe delil riski).

• Türkiye’deki aile/iş bağlarını ve kefalet imkânlarını belgeleyememek.

---

7) SSS – Kısa Cevaplar

• Kefalet mümkün mü? Suçun niteliği ve risklere göre; bazı ağır suçlarda reddedilebilir.

• Anlaşmalı savunma iyi mi? Dosyaya bağlı. Ceza ve deportation etkisini birlikte tartmak gerekir.

• Konsolosluk ne yapar? Bilgilendirme, avukat listesi, iletişim kolaylığı; yargılamayı yönlendirmez.

• Türkiye’de tekrar yargılanır mıyım? Koşullara göre TCK m.11 gündeme gelebilir; olay bazında hukuki görüş alınmalıdır.

---

8) Sonuç ve Eylem Planı

ABD’de işlenen suçlarda süreç iki hatlıdır: (i) ceza yargılaması ve (ii) göçmenlik sonuçları. Başarılı bir savunma için:

1. Ceza avukatı + göçmenlik avukatı eşgüdümü,

2. Konsoloslukla hızlı temas,

3. Belge ve tanıkların erken toplanması,

4. Plea stratejisinde deportation riskinin minimize edilmesi,

5. Aile/iş/sağlık bağlarının kefalet ve cezada lehe kullanılması.