ABD’de Şirket Kurarken Hangi Hukuki Adımlar İzlenmeli?

Giriş: ABD’de Şirket Kurmanın Cazibesi ve Zorlukları

Amerika Birleşik Devletleri, dünya ekonomisinin en büyük oyuncularından biri olarak girişimciler ve yatırımcılar için her zaman cazip bir pazar olmuştur. Hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için ABD’de şirket kurmak, küresel ticarete açılan bir kapı olarak görülmektedir. Ancak, ABD’de şirket kurma süreci; federal, eyalet ve yerel düzeyde çok katmanlı bir mevzuat ve idari prosedür barındırmaktadır. Bu nedenle sürecin her adımı hukuken titizlikle planlanmalı ve yürütülmelidir.

1. Şirket Türünün Seçilmesi: LLC, Corporation, Partnership?

ABD’de şirket kurmanın ilk ve en kritik adımı, faaliyet gösterecek uygun şirket türünün belirlenmesidir. ABD hukukunda en sık karşılaşılan şirket türleri şunlardır:

• Limited Liability Company (LLC): Hem küçük hem büyük ölçekli işler için uygun, esnek yapılı ve sahiplerine sınırlı sorumluluk sağlayan şirket türüdür.

• Corporation (C-Corp & S-Corp): Yatırım almak isteyen ve büyümeyi hedefleyen girişimciler için uygundur. Hissedar yapısı, kurumsal yönetim ve vergilendirme açısından farklı avantajlar sunar.

• Partnership (Ortaklık): İki veya daha fazla kişi tarafından kurulan ve yönetilen ortaklık yapısıdır.

Şirket türüne karar verilirken; vergi yükümlülükleri, sermaye yapısı, büyüme hedefleri ve ortakların sorumluluk düzeyi dikkate alınmalıdır.

2. Uygun Eyaletin Seçilmesi ve Eyalet Hukukunun Önemi

ABD’de şirketler, eyalet bazında tescil edilir. Delaware, Nevada ve Wyoming gibi eyaletler, özellikle şirketler hukuku ve vergi avantajları bakımından yabancı yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir. Ancak, şirketin faaliyet göstereceği veya fiziksel olarak bulunacağı eyaletin seçilmesi, operasyonel açıdan daha doğru bir yaklaşım olabilir.

Her eyaletin şirket kuruluşuna ve yönetimine dair kendine özgü mevzuatı bulunmaktadır. Eyalet seçimi; şirketin tescili, yıllık rapor yükümlülükleri, vergilendirme, mahkeme yetkisi ve ticari uyuşmazlıkların çözümünde önemlidir.

3. Şirket İsminin Belirlenmesi ve Tescil İşlemleri

Seçilen şirket ismi, başka bir şirket tarafından kullanılmıyor ve eyaletin isim kurallarına (ör. yanıltıcı olmama, belirli kelimelerin yasaklanması) uygun olmalıdır. İsmin tescili için eyaletin Secretary of State ofisine başvuru yapılır. Birçok eyalette online olarak isim sorgulaması ve rezervasyonu mümkündür.

Ayrıca, Doing Business As (DBA) adıyla farklı bir ticari unvan kullanılmak isteniyorsa bunun için de ek başvuru gerekmektedir.

4. Kuruluş Belgelerinin Hazırlanması ve Dosyalanması

Kurulacak şirketin türüne göre Articles of Organization (LLC için) veya Articles of Incorporation (Corporation için) hazırlanır ve ilgili eyalet makamına sunulur. Bu belgelerde genellikle şu bilgiler yer alır:

• Şirketin adı ve adresi

• Kurucular ve yöneticiler

• Hisse yapısı ve sermaye miktarı

• Registered Agent (Tescil temsilcisi) bilgileri

Şirketin kuruluşunun resmi olarak tamamlanması için gerekli başvuru ücretinin ödenmesi gerekir.

5. Registered Agent Atanması

ABD’de şirket kurarken, o eyalette yasal bildirimlerin teslim edilebileceği bir Registered Agent bulundurulması zorunludur. Registered Agent; şirket adına tebligatları ve resmi evrakları kabul eden gerçek veya tüzel kişidir. Yabancı yatırımcılar genellikle profesyonel Registered Agent hizmetlerinden faydalanır.

6. Federal ve Eyalet Vergi Numarası Alınması (EIN)

Şirketin faaliyet gösterebilmesi ve banka hesabı açabilmesi için Employer Identification Number (EIN) yani işveren kimlik numarası alınmalıdır. Bu numara, IRS (Internal Revenue Service) üzerinden başvuru ile ücretsiz olarak temin edilir. Yabancı şirket sahipleri de, belirli şartlar altında EIN başvurusu yapabilir.

Ayrıca, bazı eyalet ve yerel otoritelerden de ek vergi numarası almak gerekebilir (ör. Sales Tax ID, State Tax ID).

7. Banka Hesabı Açılışı ve Sermaye Transferi

ABD’de şirket kurulduktan sonra, şirket adına banka hesabı açılması gerekir. Banka hesabı açmak için:

• Kuruluş belgeleri

• EIN numarası

• Şirket ortaklarının ve yöneticilerinin kimlik bilgileri

• Adres kanıtı gibi belgeler talep edilir.

Yabancı yatırımcılar için banka hesabı açılışı bazı bankalarda şahsen başvuru gerektirebilir. Ancak, birçok uluslararası banka veya FinTech kuruluşu uzaktan hesap açılışı sunmaktadır.

8. Lisans ve İzinler

Şirketin faaliyet göstereceği sektöre göre ek lisans ve izinler almak gerekebilir. (Örneğin, gıda sektörü, sağlık hizmetleri, finansal danışmanlık gibi alanlarda). Gerekli izinler hem eyalet hem de federal düzeyde farklılık gösterebilir.

9. Şirket İç Sözleşmeleri ve Paydaş Anlaşmaları

Kurumsal yapı ve yönetimin sağlıklı işlemesi için aşağıdaki belgelerin hazırlanması büyük önem taşır:

• Operating Agreement (LLC’ler için): Ortakların hak ve yükümlülüklerini, şirketin yönetim esaslarını düzenler.

• Bylaws (Corporation’lar için): Yönetim kurulu, genel kurul süreçleri ve şirketin işleyişine dair detayları içerir.

• Shareholders Agreement: Hissedarlar arasında doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek için tavsiye edilir.

• Non-Disclosure Agreement (NDA), Employment Agreement, vs.: Çalışanlar ve paydaşlarla imzalanması gereken sözleşmeler.

10. Vergilendirme ve Muhasebe Yükümlülükleri

ABD’de şirketlerin hem federal hem de eyalet düzeyinde yıllık vergi beyannamesi verme yükümlülüğü vardır. Ayrıca, bazı sektörlerde veya eyaletlerde KDV’ye benzer sales tax uygulamaları söz konusu olabilir. Şirket kurulduktan sonra, vergi danışmanlığı alınması ve profesyonel muhasebe hizmetlerinden faydalanılması tavsiye edilir.

11. Yabancı Yatırımcılar İçin Ek Hususlar

ABD vatandaşı olmayanların şirket kurması mümkündür ancak bazı ek adımlar ve belgeler gerekebilir. Ayrıca, work permit (çalışma izni) ve ABD’de ikamet etmek için gerekli vize türleri (örn. E-2, L-1, EB-5) araştırılmalıdır.

12. Uyum ve Yasal Yükümlülükler

ABD’de şirketler, tescil edildikleri eyaletin yıllık raporlama, lisans yenileme ve uyum (compliance) yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Aksi halde, şirketin “good standing” (faal ve yasal olarak geçerli şirket) statüsü tehlikeye girer. Ayrıca, veri koruma (ör. CCPA, GDPR), işçi sağlığı ve güvenliği gibi alanlarda da mevzuata uygun hareket edilmelidir.

13. Ticari Marka ve Patent Başvuruları

Şirketinizin marka değerini korumak için USPTO (United States Patent and Trademark Office) üzerinden ticari marka ve gerekirse patent başvuruları yapılmalıdır.

Sonuç: Profesyonel Hukuki Destek Şart

ABD’de şirket kurma süreci, doğru adımlar ve uzman rehberliği ile oldukça avantajlı hale getirilebilir. Ancak, her adımda hukuki danışmanlık almak, ileride çıkabilecek sorunları önlemek için kritik önemdedir. Özellikle vergi planlaması, paydaş sözleşmeleri ve uyum süreçlerinde deneyimli avukat ve danışmanlarla çalışılması önerilir.