ABD’de Kendi İşini Kurmak İçin Hangi Adımlar Atılmalı?
GİRİŞ
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), girişimcilik ekosisteminin dinamizmi, yasal altyapının açıklığı ve uluslararası ticaret fırsatları sayesinde dünyanın dört bir yanından yatırımcı ve girişimci çekmektedir. ABD’de kendi işini kurmak; vize türünün seçimi, şirket kuruluş prosedürleri, vergi ve mevzuat uyumu, ticari lisanslar, banka hesabı açılışı ve çalışan istihdamı gibi çeşitli aşamaları olan hukuki ve pratik bir süreçtir.
Bu makalede, ABD’de iş kurmak isteyen Türk vatandaşları için gerekli adımlar, hukuki dayanaklar ve uygulamada dikkat edilmesi gereken noktalar detaylı biçimde ele alınmaktadır.
1. ABD’de Kendi İşini Kurmanın Hukuki Altyapısı
ABD’de iş kurmak isteyen yabancılar için şirket kurulumunda vatandaşlık veya oturma izni şartı aranmaz. Ancak ABD’de yaşamak ve aktif rol almak için vize statüsü gereklidir.
Şirket kuruluşu her eyalette farklılık gösterse de federal düzeyde temel prensipler sabittir.
2. Uygun Vize Türünün Seçilmesi
ABD’de iş kurmak için öncelikle doğru göçmen veya göçmen olmayan vize türü seçilmelidir. En çok tercih edilenler:
-
E-2 Yatırımcı Vizesi: En az 100.000 USD yatırım yaparak ABD’de aktif bir şirketin sahibi ve yöneticisi olma imkanı (Türkiye uygun ülke).
-
L-1 Şirket İçi Transfer Vizesi: Türkiye’deki bir şirketten ABD’ye bağlı şirket/şube açarak yönetici veya uzman olarak transfer edilme.
-
EB-5 Yatırımcı Vizesi: Yüksek tutarda yatırım (en az 1.050.000 USD veya hedefli bölgelerde 800.000 USD) ve istihdam şartıyla doğrudan Green Card imkânı.
-
B-1 İş Ziyareti Vizesi: Sadece iş planı ve piyasa araştırması için kısa süreli ziyaretlere uygundur (doğrudan iş kurma ve işletme izni vermez).
Doğru vize seçimi için göçmenlik hukuku uzmanı ile çalışmak önemlidir.
3. Şirket Türünün ve Eyaletin Seçilmesi
ABD’de en çok tercih edilen şirket türleri:
-
LLC (Limited Liability Company): Küçük ve orta ölçekli işletmeler için avantajlı; esnek vergi yapısı ve basit yönetim.
-
Corporation (C-Corp/S-Corp): Büyük yatırımlar ve ortaklı yapılar için idealdir; hisse devri kolaylığı ve vergi avantajları vardır.
-
Sole Proprietorship: Şahıs şirketi olarak bireysel girişimler için uygun (ancak kişisel sorumluluk yüksektir).
Eyalet seçimi (Delaware, Wyoming, Nevada, Florida, Texas gibi) vergi, yıllık harçlar ve şirket gizliliği açısından önem taşır.
4. Şirket Kuruluş Aşamaları
A. Şirket İsmi ve Türü Belirleme:
ABD Ticaret Sicili’nden kontrol edilerek benzersiz bir isim seçilir ve uygun şirket türü kararlaştırılır.
B. Şirket Ana Sözleşmesi (Articles of Organization/Incorporation):
Resmi kuruluş evrakları hazırlanır ve eyalet Ticaret Sekreterliği’ne online başvuru yapılır.
C. Yasal Temsilci (Registered Agent) Atanması:
Şirketin resmi tebligat adresi olacak bir registered agent atanır (ABD’de ikamet eden gerçek veya tüzel kişi).
D. EIN (Employer Identification Number) Alımı:
ABD Vergi Dairesi’nden (IRS) şirket için EIN numarası online alınır.
E. Banka Hesabı Açılışı:
ABD’de bir banka şubesinde şirket adına ticari hesap açılır (kuruluş belgeleri, EIN ve kimlik belgeleri gerekir).
F. Ticari Lisans ve Ruhsatlar:
Faaliyet alanına ve eyalete göre federal, eyalet ve yerel lisanslar alınmalıdır (restoran, sağlık, perakende vb. için gereklidir).
5. Vergi ve Finansal Yükümlülükler
-
Federal Vergiler: Gelir ve kurumlar vergisi, satış vergisi, çalışan istihdamında sosyal güvenlik vergisi (SSN).
-
Eyalet ve Yerel Vergiler: Eyalet bazında kurumlar vergisi, satış vergisi, franchise vergisi, lisans harçları.
-
Mali Müşavirlik: ABD’de bir muhasebeci veya mali müşavir ile çalışmak yasal uyum açısından zorunlu olmasa da tavsiye edilir.
6. Çalışan İstihdamı ve İşçi Hakları
-
Çalışanların sosyal güvenlik numarası (SSN) olması zorunludur.
-
Asgari ücret, çalışma saatleri, işçi sağlığı ve iş güvenliği gibi federal ve eyalet düzeyinde mevzuata uyulmalıdır.
-
İstihdamda ayrımcılık yasağı, iş sözleşmesi ve işten çıkarma prosedürleri ABD iş hukukuna uygun yürütülmelidir.
7. Ticari Anlaşmalar ve Sözleşmeler
-
ABD’de iş yaparken tedarikçi, müşteri ve ortaklarla yazılı sözleşme yapmak önemlidir.
-
Sözleşmelerde yargı yeri, tahkim ve ihtilaf çözüm yolları dikkatle belirlenmeli, gerekiyorsa ABD hukukuna göre hazırlanmış İngilizce metinler kullanılmalıdır.
8. Marka, Patent ve Fikri Mülkiyet Koruması
-
Şirketin logosu, ticari ismi, ürünleri ve buluşları için ABD Patent ve Marka Ofisi’ne (USPTO) başvuru yapılabilir.
-
Marka tescili, patent, telif ve ticari sır koruması sağlanmalıdır.
9. Pratik Uygulama Soruları ve Sık Hatalar
-
Sadece şirket kurmak, oturma izni sağlar mı?
Hayır; şirket sahibi olmak, vize veya oturum izniyle desteklenmediği sürece ABD’de yaşama ve çalışma hakkı vermez. -
Kuruluş için ABD’de bulunmak şart mı?
Çoğu eyalette online başvuru mümkündür; ancak banka hesabı açılışı ve bazı işlemler için şahsen bulunmak gerekebilir. -
Şirket için asgari sermaye şartı var mı?
Yasal bir alt sınır yoktur; ancak vize başvurusunda (E-2, EB-5) yatırım tutarı önem taşır. -
Konsolosluk veya USCIS başvurusunda nelere dikkat edilmeli?
Eksiksiz, tutarlı ve gerçeğe uygun belge sunulmalı; yanlış beyan ve sahtecilik ciddi ret ve ABD’ye giriş yasağına yol açar.
Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında
Türkiye’de Yargıtay, ABD’de iş kuran vatandaşların miras, boşanma, tazminat ve ticari davalarında ABD’deki şirketin statüsünü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri, şirketlerin vergi, işçi hakları ve ticaretle ilgili davalarını sıkı şekilde denetler.
AİHM kararlarında ise girişim özgürlüğü, mülkiyet hakkı ve ayrımcılık yasağı ön plandadır.
Sonuç ve Hukuki Değerlendirme
ABD’de kendi işinizi kurmak için yasal gereklilikleri titizlikle yerine getirmek ve vize/statü ile şirket kuruluşunu paralel yürütmek büyük önem taşır.
-
Şirket kuruluşunda ve iş planında profesyonel danışmanlık almak hem süreci hızlandırır hem riskleri minimize eder.
-
Şirketin faaliyet alanına göre gerekli lisanslar ve sigortalar mutlaka sağlanmalıdır.
-
ABD iş hukukuna ve ticaret mevzuatına tam uyum gösterilmelidir.
About Post Author
