ABD’de İş Kurmak ve Oturum İzni Almak İçin Hangi Prosedürler Uygulanır?
GİRİŞ
ABD, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olarak, hem girişimciler hem de yatırımcılar için oldukça cazip fırsatlar sunmaktadır. Gerek ABD iç pazarına erişmek, gerekse iş dünyasında global bir marka oluşturmak isteyen yabancılar, ABD’de şirket kurma ve oturum izni elde etme konusuna büyük ilgi göstermektedir. Ancak ABD’de iş kurmak, şirket türünü seçmek, oturum iznine başvurmak ve iş vizesi almak belirli hukuki prosedürler ve mevzuata tabidir.
Bu makalede, ABD’de iş kurma yolları, şirket türleri, gerekli belgeler, başvuru süreçleri, oturum izni (Green Card) ve çalışma vizeleri, başvuru şartları ve güncel hukuki gelişmeler detaylı biçimde incelenecektir.
1. ABD’de Şirket Kurmanın Hukuki Altyapısı
ABD’de şirket kuruluşu, federal değil, eyalet hukukuna tabidir. Bu nedenle şirketin nerede kurulacağı, hangi tür şirketin seçileceği ve prosedürlerin detayları eyaletten eyalete değişir.
ABD’de yaygın olarak kurulan şirket türleri şunlardır:
-
Limited Liability Company (LLC)
-
Corporation (C-Corp veya S-Corp)
-
Sole Proprietorship (Şahıs İşletmesi)
-
Partnership (Ortaklık)
Yabancılar genellikle LLC veya C-Corp modelini tercih ederler. Her iki modelde de tek ortaklı veya çok ortaklı yapılar mümkündür. ABD vatandaşı olmayanlar için S-Corp seçeneği genellikle uygun değildir.
2. ABD’de Şirket Kuruluş Süreci Adım Adım
A. Eyalet ve Şirket Türü Seçimi
Delaware, Nevada, Wyoming gibi eyaletler düşük maliyetli ve şirket dostu mevzuatları ile ön plana çıkar. Ancak işin fiilen yapılacağı eyalette kayıtlı olmak ve “foreign entity” olarak diğer eyaletlerde de kayıt yaptırmak gerekebilir.
B. Şirket İsmi ve Rezervasyon
Şirket ismi seçilir ve eyaletin ticaret sicilinde müsait olup olmadığı online olarak kontrol edilir. Bazı eyaletlerde isim rezervasyonu yapılabilir.
C. Tescil ve Kuruluş Belgeleri (Articles of Organization/Incorporation)
Şirketin ana sözleşmesi hazırlanır ve ilgili eyaletin kuruma (genellikle Secretary of State) sunulur.
D. Registered Agent
Her eyalette, o eyalette yasal ikamet eden bir “registered agent” gösterilmesi zorunludur. Registered agent, şirketin resmi tebligat ve mahkeme evraklarını kabul eden kişidir.
E. Federal Employer Identification Number (EIN) Başvurusu
Şirket kurulduktan sonra IRS’ye başvurarak EIN (federal vergi numarası) alınır. Bu numara, banka hesabı açmak, çalışan işe almak ve vergi işlemleri için gereklidir.
F. Banka Hesabı Açılışı ve Lisanslar
ABD’de kurulan şirket adına banka hesabı açılır. Ayrıca işin türüne göre eyalet ve belediye bazında iş lisansı, ruhsat ve izinler alınmalıdır.
3. ABD’de İş Kurmak Yabancılar İçin Mümkün mü?
Evet, ABD vatandaşı olmayanlar da (Türkiye vatandaşları dahil) ABD’de şirket kurabilirler. Şirket sahibi olmak için Green Card veya oturum izni gerekmemektedir. Ancak, şirket sahibi olmak ABD’de çalışma ve ikamet hakkı doğurmaz. Yani şirketi uzaktan yönetmek mümkündür; ABD’ye gelip bizzat çalışmak için ise uygun bir vize veya oturum izni alınmalıdır.
4. ABD’de İş Kurarak Oturum İzni ve Çalışma Vizesi Alma Yolları
ABD’de kurulan şirkette bizzat çalışmak ve oturum hakkı elde etmek isteyen yabancıların uygun bir vize türüne başvurması gerekir. Başlıca seçenekler şunlardır:
A. E-2 Yatırımcı Vizesi
-
ABD ile yatırımcı vizesi anlaşması olan ülkelerin vatandaşları için geçerlidir (Türkiye bu kapsamdadır).
-
Başvuranın ABD’de gerçek, aktif bir ticari işletmeye genellikle en az 100.000 USD ve üzeri yatırım yapması beklenir.
-
Yatırımcı, şirketin yönetiminde etkin rol oynamalıdır.
-
Vize 2-5 yıl süreyle verilir ve şirket faaliyetleri sürdükçe uzatılabilir.
-
Eş ve 21 yaş altı çocuklar da ABD’de yaşama hakkı elde eder, eş çalışma izni (EAD) alabilir.
B. L-1 Şirket İçi Transfer Vizesi
-
ABD dışında en az 1 yıl faaliyet göstermiş bir şirketin sahibi, yöneticisi veya uzmanı, ABD’de kurulan bir şubeye/bağlı şirkete transfer edilebilir.
-
L-1A vizesi yöneticiler ve üst düzey yöneticiler için, L-1B uzman çalışanlar içindir.
-
Başlangıçta 1 yıl, ardından 2-7 yıl arası uzatılabilir. L-1A sahipleri Green Card başvurusunda avantajlıdır.
C. EB-5 Yatırımcı Green Card Programı
-
ABD’de en az 800.000 USD (TEA bölgesi) veya 1.050.000 USD yatırım yapılarak doğrudan Green Card alınabilir.
-
Yatırım yapılan işte en az 10 kişiye tam zamanlı istihdam sağlanmalıdır.
-
EB-5, yatırımcıya ve ailesine daimi oturum hakkı (Green Card) sağlar.
D. H-1B ve O-1 Çalışma Vizeleri
-
ABD’de kendi şirketini kuran kişi, kendi şirketinden iş teklifi (sponsorship) ile H-1B (uzmanlık gerektiren işler) veya O-1 (olağanüstü yetenekli kişiler) vizesine başvurabilir.
-
Ancak kendi şirketinden sponsorluk özel kriterlere tabidir ve genellikle diğer vize türleri daha çok tercih edilir.
5. Gerekli Belgeler ve Başvuru Prosedürleri
-
Şirket kuruluş belgeleri (Articles of Organization/Incorporation)
-
Federal ve eyalet vergi numarası (EIN, state tax ID)
-
İş planı, yatırım ve finansman kaynaklarını gösteren belgeler
-
Bilanço, nakit akış tablosu, işletme sözleşmesi
-
Yatırımcı veya yönetici için pasaport, kimlik, geçmiş iş tecrübesi, özgeçmiş
-
Oturum izni için başvurulan vize türüne göre USCIS veya konsolosluğa sunulacak formlar (ör. I-129, I-526, DS-160, DS-260, I-140)
6. Süreçte Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
-
Şirket kuruluşunun tamamlanması, vize/oturum hakkı verileceği anlamına gelmez; ayrı başvuru ve onay süreçleri gereklidir.
-
Yatırım yapılan paranın kaynağının yasal, açıklanabilir ve belgelenebilir olması gerekir.
-
Yabancılar banka hesabı açarken ve bazı lisans başvurularında ABD’de fiziksel adres ve registered agent göstermelidir.
-
Oturum izni veya vize başvurusu redde tabi olabilir; başvuru dosyası hukuka ve pratik uygulamaya uygun hazırlanmalıdır.
-
Eyalet bazında iş lisansı, izin, ruhsat ve yerel düzenlemeler göz ardı edilmemelidir.
7. Sıkça Sorulan Sorular
ABD’de şirket kurarsam otomatik olarak Green Card alabilir miyim?
Hayır. Şirket sahibi olmak doğrudan oturum izni sağlamaz; E-2, L-1 veya EB-5 gibi uygun vize başvurusu yapılmalıdır.
Minimum yatırım miktarı ne kadardır?
E-2’de sektör ve iş planına göre değişmekle birlikte genellikle en az 100.000 USD ve üzeri önerilir. EB-5’te asgari 800.000-1.050.000 USD yatırım şartı aranır.
Şirket kuruluşu ne kadar sürer?
Online olarak 1-2 günde şirket kaydı tamamlanabilir; ancak banka hesabı, lisans ve vize başvurusu ek süre gerektirir.
ABD’de çalışmak için vizeye ne zaman başvurmalıyım?
Şirket kurulduktan ve iş planı hazırlandıktan sonra ilgili vize için ABD konsolosluğuna veya USCIS’e başvuru yapılabilir.
8. Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında
Türkiye’de Yargıtay, ABD’de şirket kuran kişilerin malvarlığı, ortaklık, aile birleşimi ve ticari davalarında ABD’deki şirketin türü ve hukuki statüsünü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri, şirket kuruluşu ve oturum izni süreçlerinde yasalara uyulup uyulmadığını titizlikle denetler.
AİHM, mülkiyet hakkı, ayrımcılık yasağı ve adil yargılanma ilkelerine vurgu yapar.
9. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme
ABD’de iş kurmak ve oturum izni almak mümkündür, ancak süreç; şirket kuruluşu, banka hesabı, lisans başvuruları ve uygun vize/oturum izni ile çok adımlı ve ayrıntılıdır. Şirket sahibi olmak tek başına ABD’de yaşama ve çalışma hakkı tanımaz; E-2, L-1 veya EB-5 gibi uygun vizeler için ayrıntılı başvuru hazırlanmalıdır.
Her eyalette farklı uygulamalar bulunduğundan, profesyonel hukukçu ve muhasebeci desteği ile süreç yönetilmeli, başvuru dosyaları eksiksiz ve mevzuata uygun hazırlanmalıdır. Böylece ABD’de iş kurmak ve uzun vadeli oturum izni almak isteyenler yasal risklerden korunarak hedeflerine ulaşabilirler.
About Post Author
