ABD’de Geçici İkamet (Non-Immigrant) Vizeleri Nelerdir?

Giriş

Amerika Birleşik Devletleri’ne kısa süreli seyahat etmek, çalışmak, eğitim almak veya belirli bir proje kapsamında bulunmak isteyen yabancıların başvurması gereken vize türleri “geçici ikamet vizeleri” (non-immigrant visas) olarak adlandırılır. ABD göçmenlik hukuku kapsamında bu vizeler, başvuru sahibine kalıcı oturma ve vatandaşlık hakkı tanımaz; ancak belirli bir amaçla ve süreyle ABD’de yasal olarak bulunma imkânı sağlar. Her bir geçici vize kategorisinin kendine özgü koşulları, başvuru süreci ve sağladığı haklar vardır. Bu makalede, ABD’de en yaygın kullanılan geçici ikamet vizeleri, başvuru süreçleri, hukuki dayanakları ve uygulamadaki kritik noktalar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

1. Geçici İkamet Vizelerinin Hukuki Temeli

ABD göçmenlik mevzuatı; Immigration and Nationality Act (INA) ve ilgili federal yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmiştir. Non-immigrant vize kategorileri, 8 U.S.C. § 1101(a)(15) kapsamında tanımlanmıştır. Her vize türü, “statü” anlamına gelir ve Amerika’da kalınan süre boyunca göçmenlik statüsünü belirler. Non-immigrant vizeler, genellikle harf kodlarıyla (örn. B-1/B-2, F-1, J-1, H-1B gibi) ifade edilir ve her biri ABD’de farklı hak ve yükümlülükler doğurur.

2. En Sık Kullanılan Geçici İkamet (Non-Immigrant) Vize Türleri

2.1. B-1/B-2 Ziyaretçi Vizeleri (Tourist/Business)

B-1 (Business Visitor): Ticari amaçlarla (toplantı, konferans, fuar, iş görüşmesi, sözleşme imzalama vb.) geçici olarak ABD’ye gelmek isteyenlere verilir.
B-2 (Tourist Visitor): Turistik, aile ziyareti, tıbbi tedavi, sosyal etkinlik veya tatil amacıyla ABD’ye gelmek isteyenlere verilir.

Her iki vize de 6 aya kadar kalış hakkı tanır, uzatma imkânı vardır. Bu vizelerle ABD’de çalışmak veya eğitim almak mümkün değildir.

2.2. F ve M Öğrenci Vizeleri

F-1 Vizesi: ABD’deki üniversite, kolej, lise, dil okulu gibi kurumlarda tam zamanlı akademik eğitim almak isteyenlere verilir.
M-1 Vizesi: Mesleki ve teknik eğitim programları için verilir.

F-1 statüsünde okurken, belirli şartlarda kampüs içi çalışma veya OPT (Optional Practical Training) ile çalışma izni alınabilir.

2.3. J-1 Değişim Programı Vizesi (Exchange Visitor)

Akademik araştırmacı, öğrenci, stajyer, öğretmen veya au pair olarak ABD’ye gelenlere yöneliktir. Programın amacına uygun faaliyet süresi kadar geçerlidir. Bazı J-1 sahipleri için ülkeye döndükten sonra 2 yıl kalma şartı bulunabilir (two-year home residency requirement).

2.4. H-1B Nitelikli Çalışan Vizesi

ABD’de uzmanlık gerektiren pozisyonlar için, işveren sponsorluğunda alınan geçici çalışma vizesidir. Genellikle bilişim, mühendislik, finans, sağlık gibi alanlarda kullanılır. Maksimum 6 yıl kalış hakkı sağlar (3+3 yıl), ancak yeşil karta (Green Card) geçiş yolu da açık tutulabilir. Yıllık kota uygulanır.

2.5. L-1 Şirket İçi Transfer Vizesi

Uluslararası şirketlerin, yurtdışındaki çalışanlarını ABD’deki şubelerine veya bağlı kuruluşlarına transfer edebilmesi için kullanılır. L-1A (yönetici/yönetici adayı), L-1B (uzman personel) olarak iki türü vardır. 1 ila 7 yıl arası kalış izni sağlar.

2.6. O ve P Yetenekli Kişi Vizeleri

O-1 Vizesi: Bilim, sanat, eğitim, iş dünyası veya sporda olağanüstü başarı göstermiş kişiler için verilir.
P-1/P-2/P-3 Vizeleri: Sporcular, sanatçılar ve eğlence grupları için geçici olarak ABD’de faaliyet gösterecek kişilere verilir.

2.7. E-1/E-2 Ticaret ve Yatırımcı Vizeleri

E-1 (Treaty Trader): ABD ile anlaşmalı ülkelerin vatandaşlarına, iki ülke arasında önemli ticaret yapmak üzere verilen vizedir.
E-2 (Treaty Investor): ABD’de önemli tutarda yatırım yapacak anlaşmalı ülke vatandaşlarına tanınır. Türkiye de E-2 anlaşmalı ülkeler arasındadır.

2.8. TN (NAFTA/USMCA) Vizesi

Kanada ve Meksika vatandaşları için, serbest ticaret anlaşması kapsamında belirli mesleklerde ABD’de geçici çalışma hakkı sağlar.

2.9. R-1 Dini Görevli Vizesi

Dini kuruluşlarca sponsor olunan rahip, imam, misyoner gibi kişilere tanınan geçici çalışma vizesidir.

3. Başvuru Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

3.1. DS-160 Formu

Tüm non-immigrant vize başvuruları için online olarak DS-160 formu doldurulması zorunludur. Formun eksiksiz ve doğru doldurulması, yanlış bilgi verilmemesi kritik öneme sahiptir.

3.2. Randevu ve Mülakat

Başvuru sonrası ilgili ABD Konsolosluğu veya Büyükelçiliğinden vize mülakatı randevusu alınır. Mülakatta, vize türüne uygun olarak, seyahatin amacı, finansal yeterlilik, ülkeye geri dönüleceğine dair bağlar ve varsa sponsorun evrakları sorulabilir.

3.3. Destekleyici Belgeler

Pasaport (geçerliliği ABD seyahati sonrası en az 6 ay devam etmeli)
Davet mektubu (varsa)
Finansal durum belgesi (banka hesap dökümü, maaş bordrosu)
Eğitim belgeleri (öğrenci vizeleri için)
İşveren yazısı, kontrat, şirket evrakları (çalışma vizeleri için)
Sağlık sigortası (bazı vizelerde zorunlu)

3.4. Statü İhlali ve Sonuçları

ABD’de geçici vizeyle bulunurken statüye aykırı (ör. çalışma izni olmadan çalışmak, eğitim vizesiyle tam zamanlı çalışmak) faaliyetler göçmenlik ihlali sayılır ve hem mevcut vizenin iptali hem de ilerideki başvurularda ret nedeni olur. Statü süresi sona ermeden ABD’den ayrılmak gerekir.

3.5. Uzatma ve Statü Değişikliği

Bazı non-immigrant vizelerde ABD içinden statü uzatma veya başka bir vize statüsüne geçiş başvurusu yapılabilir. Ancak her başvuru için usul ve gerekçelerin sağlam şekilde belgelendirilmesi gerekir.

4. Non-Immigrant Vizelerde Sıkça Sorulan Hukuki Sorular

Vizem bitti, ABD’de kalmaya devam edebilir miyim? Hayır, statünüz bitince derhal ülkeden ayrılmak zorundasınız; aksi takdirde illegal kalış durumuna düşersiniz.
Çalışma izni olmayan vizelerle iş bulursam ne olur? Bu durum yasal değildir, vize iptali ve sınır dışı edilme riski doğar.
Green Card başvurusu yapılabilir mi? Bazı geçici vizelerden Green Card’a geçiş (örn. H-1B, L-1) mümkündür, bazıları için ise bu hak kapalıdır.
Aile üyeleri vize alabilir mi? Evet, çoğu non-immigrant vizenin “bağımlı aile üyeleri” için ayrı kategorisi vardır (örn. F-2, H-4 gibi).

5. ABD Konsolosluklarının Yetki ve Takdir Hakkı

ABD konsoloslukları, non-immigrant vize başvurularında geniş bir takdir yetkisine sahiptir. Vize talebinin reddi halinde itiraz veya yeniden başvuru hakkı vardır ancak gerekçeli ve yeni belgeler sunulmalıdır.

6. COVID-19 ve Güncel Uygulamalar

Pandemi sonrası vize işlemlerinde randevu süreleri uzamış, bazı vizelerde ek sağlık şartları getirilmiştir. Güncel süreçler için ABD Dışişleri Bakanlığı ve Konsoloslukların resmi siteleri düzenli takip edilmelidir.

7. Uzman Desteği ve Hukuki Danışmanlık

Geçici vize başvurularında süreçlerin hukuka uygun yürütülmesi, başvuru sahibinin hak kaybına uğramaması için profesyonel bir göçmenlik avukatından destek alınması önerilir. Özellikle vize reddi, statü ihlali veya ABD’de yasal değişiklikler konusunda uzman rehberliği önemlidir.

Sonuç

ABD’ye kısa süreli seyahat, eğitim, iş veya diğer amaçlarla gitmek isteyenlerin başvurması gereken non-immigrant vize türleri; kapsamlı bir mevzuat, dikkatle hazırlanması gereken belgeler ve detaylı mülakat süreçleri içermektedir. Uygulamada en çok karşılaşılan B, F, J, H, L, O ve E kategorileri; her biri farklı avantajlar ve yükümlülükler doğurur. Başvurularda her adımın titizlikle planlanması ve güncel hukuk uygulamalarının takip edilmesi gerekmektedir.

Single Blog Title