ABD’de Çifte Vatandaşlık: Hukuki Çerçeve ve Türk Vatandaşları İçin Sonuçlar

Giriş

Küreselleşmenin hız kazandığı günümüzde çifte vatandaşlık, hem bireysel hem de kurumsal düzeyde önemini artırmıştır. ABD, genel olarak çifte vatandaşlığa müsaade eden ülkeler arasında yer alır. Türk vatandaşlarının ABD vatandaşlığı elde etmeleri durumunda ise hem ABD hukuku hem de Türk vatandaşlık hukuku devreye girer. Bu durum, vergi yükümlülükleri, askerlik, miras ve aile hukuku gibi alanlarda farklı sonuçlar doğurur.

Bu makalede, ABD’de çifte vatandaşlığın hukuki çerçevesi, Türk vatandaşları açısından sonuçları ve uygulamada karşılaşılan sorunlar ayrıntılı şekilde incelenecektir.

---

I. ABD’de Vatandaşlık Hukukunun Temel Çerçevesi

1. Vatandaşlık Kazanma Yolları

• Doğumla vatandaşlık (jus soli): ABD sınırları içinde doğan herkes vatandaş olur.

• Kan yoluyla vatandaşlık (jus sanguinis): ABD vatandaşı ebeveynin çocuğu.

• Doğallaşma (naturalization): Green Card sahiplerinin 5 yıl (ABD vatandaşı eş üzerinden 3 yıl) ikamet sonrası vatandaşlığa başvurması.

2. ABD’nin Çifte Vatandaşlık Politikası

ABD hukuku çifte vatandaşlığı açıkça teşvik etmese de, yasaklamaz.

• Bir kişi ABD vatandaşlığını kazanırken mevcut vatandaşlığından çıkmaya zorlanmaz.

• Ancak vatandaşlık yemini sırasında “başka ülkeye sadakati reddetme” beyanı vardır, bu sembolik kabul edilir.

3. Çifte Vatandaşların Hak ve Yükümlülükleri

• ABD’de tam vatandaşlık haklarından yararlanır.

• Vergi yükümlülükleri doğar (IRS dünya geliri üzerinden vergi alır).

• ABD pasaportu kullanımı zorunludur.

---

II. Türk Hukukunda Çifte Vatandaşlık

1. Türk Vatandaşlık Kanunu (5901 sayılı)

Türk hukuku, çifte vatandaşlığa izin verir.

• Türk vatandaşlığını kazanan kişi diğer vatandaşlığını koruyabilir.

• Türk vatandaşlığından çıkan bir kişi, doğumla Türk vatandaşı ise “Mavi Kart” hakkına sahiptir.

2. Türk Vatandaşlarının ABD Vatandaşlığı Kazanması

• Türk vatandaşlığı otomatik olarak kaybedilmez.

• Ancak Türk vatandaşlığına ilişkin yükümlülükler devam eder (askerlik, vergi, miras hukuku vb.).

3. Çifte Vatandaşların Hakları

• Türkiye’de seçme-seçilme hakkı (Türk vatandaşlığını koruyanlar için).

• Mülkiyet edinme, çalışma, miras hakları.

---

III. ABD ve Türkiye Açısından Çifte Vatandaşlığın Sonuçları

1. Vergi Hukuku

• ABD, dünya genelindeki gelir üzerinden vergi alan tek büyük devlettir.

• Çifte vatandaş Türk iş insanları, hem Türkiye’de hem ABD’de vergi mükellefi olabilir.

• Türkiye-ABD Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması bu yükü azaltır.

2. Askerlik

• Çifte vatandaş erkekler için askerlik sorunu ortaya çıkabilir.

• Türkiye’de yükümlülük devam eder.

• ABD vatandaşı olarak askerlik yapmak mümkün, ancak zorunlu değildir.

3. Seyahat ve Pasaport

• ABD vatandaşı çifte vatandaşlar, ABD’ye giriş-çıkışlarda ABD pasaportu kullanmak zorundadır.

• Türkiye’ye girişte Türk pasaportu kullanılabilir.

4. Konsolosluk Koruması

• Çifte vatandaş ABD’de veya Türkiye’de iken diğer ülke konsolosluk koruması sınırlı olur.

• Örn: ABD’de yaşayan Türk-ABD vatandaşı, ABD’de Türk konsolosluğundan konsolosluk koruması talep edemez.

---

IV. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

1. Vergi Çifte Yükü

• IRS’in FATCA düzenlemeleri nedeniyle Türk bankaları ABD vatandaşlarını raporlar.

• Çifte vatandaşların Türkiye’deki hesapları ABD’ye bildirilmektedir.

2. Miras Hukuku

• Çifte vatandaşların hem Türkiye’de hem ABD’de malvarlıkları mirasa konu olur.

• Miras paylaşımında her iki ülke hukuku devreye girer.

3. Boşanma ve Velayet

• ABD ve Türkiye’de verilen boşanma kararları tanıma/tenfiz gerektirir.

• Çocukların eğitim ve velayetinde iki ülke hukuku çakışabilir.

4. Kamu Görevi

• Türkiye’de bazı kamu görevleri yalnızca tek vatandaşlığa sahip kişilere açıktır.

---

V. Türk Vatandaşları İçin Stratejik Değerlendirmeler

1. Çifte Vatandaşlığın Avantajları

• İki ülkede oturum, çalışma, eğitim hakkı.

• ABD pasaportunun sağladığı güçlü seyahat özgürlüğü.

• Türkiye’de mülkiyet ve miras haklarının korunması.

2. Çifte Vatandaşlığın Dezavantajları

• Çifte vergi yükümlülüğü.

• Askerlik sorunu.

• Konsolosluk koruması sınırlamaları.

3. Stratejik Öneriler

• Vergi yükünü azaltmak için profesyonel danışmanlık.

• Türkiye’de askerlik erteleme veya bedelli çözüm yolları.

• Uluslararası aile hukuku uzmanı avukatlardan destek.

---

VI. Örnek Senaryolar

• Senaryo 1: ABD’de doğan Türk vatandaşı çocuğun hem ABD hem Türkiye vatandaşlığını koruması.

• Senaryo 2: Green Card üzerinden ABD vatandaşlığı alan Türk iş adamının IRS’e Türkiye’deki gelirini bildirmemesi → ceza.

• Senaryo 3: Çifte vatandaş bir kişinin Türkiye’deki miras paylaşımında ABD’deki malvarlığının da dikkate alınması.

---

VII. Sık Sorulan Sorular

• ABD çifte vatandaşlığa izin veriyor mu? ✔ Evet.

• Türk vatandaşı ABD vatandaşı olunca Türk vatandaşlığını kaybeder mi? ✖ Hayır.

• Çifte vatandaş çocuk hangi pasaportu kullanır? ABD’ye girişte ABD, Türkiye’ye girişte Türk pasaportu.

• Vergi iki kere mi ödenir? Çifte vergilendirme anlaşması ile önlenebilir.

• Askerlik yükümlülüğü ne olur? Türkiye’de devam eder.

---

Sonuç

ABD’de çifte vatandaşlık, hukuken mümkündür ve Türk vatandaşları için hem büyük avantajlar hem de dikkat edilmesi gereken yükümlülükler doğurur.

Avantajlar:

• ABD’de ve Türkiye’de oturum, çalışma, eğitim hakları,

• ABD pasaportunun sağladığı güçlü seyahat özgürlüğü.

Dezavantajlar:

• Vergi yükümlülükleri,

• Askerlik sorunu,

• Konsolosluk korumasındaki sınırlamalar.

Bu nedenle Türk vatandaşlarının ABD vatandaşlığı başvurularını yaparken yalnızca göçmenlik boyutunu değil, vergi hukuku, askerlik hukuku, miras hukuku ve uluslararası özel hukuk sonuçlarını da dikkate alması gerekir. Profesyonel hukuki danışmanlık, çifte vatandaşlık sürecinde hak kayıplarını önleyecek en güvenilir yoldur.