ABD’de Çalışma İzni Nasıl Alınır? H-1B, L-1, O-1 ve Diğer Vizelerin Hukuki Değerlendirmesi

Giriş: ABD’de Çalışma İzni Neden Önemli?

ABD, dünyanın en büyük iş piyasasına sahip olup, teknoloji, sağlık, finans, eğitim ve hizmet sektörlerinde yabancı çalışanlara geniş imkânlar sunmaktadır. Ancak ABD’de çalışabilmek için yabancıların çalışma izni (work visa) alması zorunludur.

Çalışma vizeleri hem göçmenlik hukuku hem de iş hukuku çerçevesinde değerlendirilir. Yanlış başvurular veya işveren kaynaklı hatalar, red, sınır dışı edilme veya uzun süreli yasaklanma gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

---

ABD’de Çalışma Vizelerinin Türleri

ABD çalışma izinleri, geçici (non-immigrant) ve göçmenlik (immigrant) temelli olmak üzere ikiye ayrılır.

1. H-1B Vizesi: Özel Uzmanlık Meslekleri

• Kime verilir? Üniversite mezunlarına, mühendis, yazılımcı, doktor, avukat gibi uzmanlara.

• Şartlar:

  • ABD’li işveren sponsorluğu gerekir.

  • “Labor Condition Application (LCA)” onayı zorunludur.

  • Yıllık 65.000 kota vardır, ayrıca ABD’de master/doktora yapmış kişiler için +20.000 ek kota vardır.

• Süre: 3 yıl + 3 yıl uzatma (toplam 6 yıl).

• Avantaj: Daha sonra Green Card’a geçiş yapılabilir.

• Dezavantaj: Aşırı yoğun başvuru nedeniyle şansa dayalı çekiliş sistemi vardır.

2. L-1 Vizesi: Şirket İçi Transfer

• Kime verilir? Uluslararası şirketlerin Türkiye’de çalışan yöneticileri veya uzman personeli.

• Şartlar:

  • Son 3 yıl içinde en az 1 yıl şirketin yurtdışındaki şubesinde çalışmış olmak gerekir.

  • ABD’deki şubeye transfer yapılır.

• Süre: İlk etapta 1 yıl (yeni şube) veya 3 yıl, en fazla 7 yıl.

• Avantaj: Green Card EB-1C kategorisine geçiş imkânı.

• Dezavantaj: Küçük ölçekli şirketler için zor onay.

3. O-1 Vizesi: Olağanüstü Yetenek Sahipleri

• Kime verilir? Bilim, sanat, spor, akademi, sinema gibi alanlarda olağanüstü yeteneğe sahip kişiler.

• Şartlar:

  • Uluslararası ödüller, basın haberleri, jüri üyeliği gibi başarı kanıtları gerekir.

• Süre: 3 yıl + uzatma.

• Avantaj: Green Card’a dönüşebilir.

• Dezavantaj: Kanıt yükümlülüğü çok ağırdır.

4. E-2 Yatırımcı Vizesi

• Kime verilir? ABD ile yatırım anlaşması olan ülkelerin vatandaşlarına (Türkiye dâhil).

• Şartlar:

  • Kayda değer yatırım yapılmalıdır (genellikle 100.000 USD+).

  • Aktif ticari faaliyet gösterilmelidir.

• Süre: 2 yıl + uzatma.

• Avantaj: Tüm aile bireyleri çalışma/okuma hakkı kazanır.

• Dezavantaj: Green Card’a doğrudan geçiş sağlamaz.

5. J-1 Değişim Programı Vizesi

• Kime verilir? Stajyer, araştırmacı, akademisyen, au pair.

• Şartlar: ABD’de bir kurum sponsorluğu gerekir.

• Süre: Program süresine göre 6 ay – 5 yıl.

• Avantaj: Kültürel değişim imkânı.

• Dezavantaj: 2 yıl Türkiye’ye dönme şartı olabilir.

6. TN Vizesi (Kanada & Meksika)

• NAFTA anlaşması kapsamında yalnızca Kanada ve Meksika vatandaşlarına verilir.

• Türk vatandaşlarını kapsamaz.

7. Diğer Çalışma Vizeleri

• H-2B: Mevsimlik işçiler.

• P Vizesi: Sporcular ve sanatçılar.

• R-1: Dini görevliler.

---

Başvuru Süreci: Adım Adım

1. İşveren Sponsorluğu

   • ABD’deki şirketin USCIS’e başvuru yapması gerekir.

   • LCA veya I-129 formu doldurulur.

2. USCIS Onayı

   • Başvuru uygun bulunursa onay mektubu (Approval Notice – Form I-797) gönderilir.

3. Konsolosluk Başvurusu

   • DS-160 formu doldurulur.

   • ABD Konsolosluğu’nda mülakat yapılır.

4. Vize Onayı ve Giriş

   • ABD’ye girişte I-94 kaydı düzenlenir.

   • Çalışma izni belirli işverenle sınırlıdır.

---

İşverenlerin Hukuki Yükümlülükleri

• Çalışanlara asgari ücretin üzerinde ödeme yapma zorunluluğu.

• Ayrımcılık yasağı (EEO – Equal Employment Opportunity).

• Çalışma izni biten yabancıyı çalıştırmaya devam etmek yasaktır.

---

Red Sebepleri ve İtiraz Yolları

• Eksik belgeler.

• Yeterli niteliklerin ispat edilememesi.

• İşverenin sahte veya yetersiz görülmesi.

İtiraz yolları:

• Motion to Reopen / Motion to Reconsider (MTR): Yeni delil sunulması.

• Administrative Appeals Office (AAO): İdari itiraz.

• Federal Court: Yargı yoluna başvuru.

---

Türk Vatandaşları İçin Özel Notlar

• E-2 vizesi Türk vatandaşları için en avantajlı yatırımcı vizesidir.

• H-1B başvurularında Türk mühendis ve yazılımcılara yoğun talep vardır.

• L-1 vizesi Türk şirketlerinin ABD’ye açılmasında en sık kullanılan yöntemdir.

---

Sık Sorulan Sorular

• Çalışma izni olmadan ABD’de çalışabilir miyim? ✖ Hayır, yasa dışı olur.

• Vize bitince ne olur? ABD’den çıkış yapılmalı veya uzatma başvurusu yapılmalı.

• Green Card’a geçiş mümkün mü? ✔ H-1B, L-1, O-1 vizelerinden göçmen statüsüne geçiş mümkündür.

---

Sonuç

ABD’de çalışma izni almak, hem işveren hem de çalışan için ciddi hukuki sorumluluklar doğurur. En uygun vize türünün seçilmesi, belgelerin eksiksiz hazırlanması ve başvurunun stratejik yapılması için göçmenlik hukuku alanında uzman avukat desteği kritik önemdedir.