ABD’de Boşanma ve Mal Paylaşımı Hukuku: Yabancılar İçin Hak ve Yükümlülükler
Giriş
ABD, federal bir devlettir ve aile hukuku düzenlemeleri büyük ölçüde eyalet hukukuna bırakılmıştır. Bu nedenle boşanma, mal paylaşımı, nafaka ve velayet konuları eyaletten eyalete farklılık gösterebilir.
Yabancı uyruklu kişilerin ABD’de evlilik yapması, boşanması ve mal paylaşımı süreçlerinde hem ABD aile hukuku hem de kendi ülke hukukları (örneğin Türk Medeni Kanunu) devreye girebilir. Bu durum, uluslararası özel hukuk sorunlarını da beraberinde getirir.
I. ABD’de Boşanma Süreci
1. Boşanma Davası Açma Şartları
-
Taraflardan birinin genellikle eyalette en az 6 ay – 1 yıl ikamet etmiş olması gerekir.
-
Eyalete göre farklı süreler vardır (ör. California 6 ay, New York 1 yıl).
2. Boşanma Türleri
-
No-Fault Divorce: Taraflar kusur göstermeden boşanabilir (örn. “irreconcilable differences”).
-
Fault-Based Divorce: Aldatma, terk, şiddet gibi sebeplerle kusura dayalı boşanma.
3. Prosedür
-
Dava dilekçesi (Petition for Divorce) sunulur.
-
Karşı taraf cevap verir.
-
Mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konular belirlenir.
-
Hakim kararı ile boşanma gerçekleşir.
II. Mal Paylaşımı Hukuku
ABD’de mal paylaşımı iki sisteme dayanır:
1. Community Property (Ortak Mal Rejimi)
-
Evlilik sırasında edinilen tüm mallar eşit şekilde (50-50) paylaşılır.
-
California, Texas, Arizona gibi eyaletlerde geçerlidir.
2. Equitable Distribution (Hakkaniyete Göre Paylaşım)
-
Mallar eşit değil, adil (equitable) şekilde paylaşılır.
-
Hakim; evlilik süresi, gelir farkı, çocukların ihtiyaçları gibi kriterlere bakar.
-
New York, Florida, Illinois gibi eyaletlerde uygulanır.
3. Yabancılar Açısından Özel Durumlar
-
Türkiye’de edinilmiş mallar ABD’deki boşanma davasında dikkate alınabilir.
-
Çifte vatandaşlık veya farklı ülkelerde mal varlığı varsa uluslararası özel hukuk kuralları devreye girer.
III. Nafaka (Alimony / Spousal Support)
1. Türleri
-
Temporary Alimony: Dava süresince.
-
Rehabilitative Alimony: Eşin iş bulana kadar.
-
Permanent Alimony: Uzun süreli evliliklerde, hayat boyu.
2. Belirleme Kriterleri
-
Evlilik süresi, eşlerin gelir durumu, yaşam standardı.
-
Kusur çoğu eyalette nafakayı etkilemez.
3. Yabancılar İçin
-
ABD vatandaşı eşin boşanması halinde yabancı eş nafaka talep edebilir.
-
Ancak vize statüsü boşanmayla etkilenebilir (ör. Green Card sponsorluk).
IV. Çocukların Velayeti
1. Türleri
-
Legal Custody: Eğitim, sağlık gibi kararları alma hakkı.
-
Physical Custody: Çocuğun fiilen kimle yaşadığı.
2. Belirleme Kriterleri
-
Çocuğun üstün yararı (“best interest of the child”).
-
Ebeveynin mali ve psikolojik durumu.
-
Çocuğun görüşü (yaşa bağlı olarak dikkate alınabilir).
3. Uluslararası Boyut
-
Türk vatandaşlarının çocuk velayeti davalarında Lahey Çocuk Kaçırma Sözleşmesi devreye girebilir.
-
Çocuğun Türkiye’ye getirilmesi veya ABD’de tutulması hukuki sorun doğurabilir.
V. Yabancılar İçin Özel Hukuki Durumlar
1. Green Card ve Boşanma
-
Green Card evlilik yoluyla alınmışsa, boşanma süreci yabancı eşin statüsünü etkiler.
-
2 yıllık şartlı Green Card sahipleri için boşanma halinde istisnai yollar vardır (ör. kötü muamele, gerçek evlilik ispatı).
2. Vatandaşlık Başvurusu
-
ABD vatandaşı ile evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda, boşanma süreci başvuruyu doğrudan etkiler.
3. Malvarlığının Yurtdışı Bağlantısı
-
Türkiye’deki gayrimenkul, banka hesapları ABD mahkemelerinde mal paylaşımı tartışmasına konu olabilir.
-
“Discovery” süreci ile yurtdışı malvarlığı araştırılabilir.
VI. Hukuki İtiraz ve Dava Süreçleri
1. İlk Derece Mahkemeleri
-
Boşanma davaları eyalet family court’larda görülür.
2. İstinaf / Temyiz
-
Karar hatalı bulunursa istinaf (appeal) yoluna gidilebilir.
-
Özellikle mal paylaşımı ve nafaka kararları sıkça temyiz edilir.
3. Uluslararası Tanıma ve Tenfiz
-
ABD’de verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olması için tanıma ve tenfiz davası gerekir.
VII. Stratejik Öneriler
-
Uluslararası evliliklerde hem ABD hem Türk hukuku uzmanı avukattan destek alınmalı.
-
Malvarlığı gizlenmemeli, çünkü ABD’de “discovery” süreci ile her şey araştırılır.
-
Çocuk velayeti davalarında profesyonel psikolojik raporlar önemlidir.
-
Green Card başvurusu evlilik yoluyla yapılmışsa boşanma stratejisi çok dikkatli yürütülmelidir.
VIII. Örnek Uygulama Senaryoları
-
Senaryo 1: ABD vatandaşı ile evli Türk vatandaşının California’da boşanması → mallar %50 paylaştırılır.
-
Senaryo 2: New York’ta yaşayan Türk çiftin boşanması → mallar hakimin hakkaniyetine göre paylaştırılır.
-
Senaryo 3: Green Card sponsorluk evliliği sonrası boşanma → yabancı eşin oturum izni tehlikeye girer.
IX. Sık Sorulan Sorular
-
ABD’de evlilik dışı edinilen mallar paylaşılır mı? Hayır, sadece evlilik süresince edinilen mallar.
-
ABD’de boşanma Türkiye’de geçerli mi? Tanıma/tenfiz yapılmalı.
-
Boşanma Green Card’ı iptal eder mi? Duruma göre evet.
-
Yabancı eş nafaka alabilir mi? Evet, ABD mahkemeleri yabancı eşe de nafaka verebilir.
Sonuç
ABD’de boşanma ve mal paylaşımı hukuku, eyalet bazında farklılık gösterir. Yabancılar açısından hem oturum statüsü hem de uluslararası malvarlığı sorunları süreci karmaşık hale getirir. Profesyonel hukuki destek olmadan yürütülen boşanma davaları ciddi hak kayıplarına yol açabilir.
Türk vatandaşları için en önemli konular:
-
Mal paylaşımında Türkiye’deki varlıkların dikkate alınması,
-
Green Card / vatandaşlık başvurularının boşanmadan etkilenmesi,
-
Çocuk velayetinde uluslararası sözleşmelerin uygulanmasıdır.
About Post Author
