ABD Yatırımcı Vizesi (E-2 ve EB-5) ile Oturum Hakkı: Hukuki Gereklilikler ve Yatırım Şartları

Giriş: ABD’de Yatırımcı Vizelerinin Önemi

Amerika Birleşik Devletleri, hem ekonomik büyüklüğü hem de uluslararası ticaretteki konumu nedeniyle yatırımcıların en çok tercih ettiği ülkelerin başında gelir. ABD, yabancı yatırımcıların ülkeye sermaye getirmesi ve istihdam yaratmasını teşvik etmek için özel vize programları geliştirmiştir. Bunların başında E-2 Yatırımcı Vizesi ve EB-5 Göçmen Yatırımcı Vizesi gelir.

E-2 vizesi, kısa vadeli ama sürekli yenilenebilir oturum ve iş yapma hakkı sağlarken; EB-5 vizesi, yatırım yoluyla doğrudan Green Card (kalıcı oturum izni) elde etme imkânı sunar. Her iki vize türü de ABD göçmenlik hukuku, ticaret hukuku ve vergi hukuku bakımından özel düzenlemelere tabidir.

Bu makalede, E-2 ve EB-5 vizelerinin tüm yönlerini; başvuru şartlarını, hukuki süreçlerini, yatırım kriterlerini ve Türk yatırımcılar için stratejik avantajlarını ayrıntılı olarak ele alacağız.

---

I. ABD Yatırımcı Vizeleri Genel Çerçeve

ABD’de yabancı yatırımcıların başvurabileceği vizeler, göçmen olmayan vizeler (non-immigrant visas) ve göçmen vizeler (immigrant visas) olarak ikiye ayrılır.

• E-2 Vizesi: Göçmen olmayan vize kategorisine girer. Yatırımcıya ABD’de iş kurma ve yönetme hakkı verir, ancak doğrudan Green Card sağlamaz.

• EB-5 Vizesi: Göçmen vizesi kategorisine girer. Yatırımcıya ve ailesine doğrudan Green Card ve uzun vadede vatandaşlık imkânı tanır.

Her iki program da Immigration and Nationality Act (INA) kapsamında düzenlenmiştir. Yatırımcı vizelerinin temel amacı, ABD’ye sermaye girişi sağlamak ve yeni istihdam alanları yaratmaktır.

---

II. E-2 Yatırımcı Vizesi

1. Tanım ve Amacı

E-2 vizesi, ABD ile yatırım anlaşması (Treaty of Commerce and Navigation) imzalamış ülkelerin vatandaşlarına tanınır. Türkiye, bu anlaşmaya taraf olduğu için Türk vatandaşları da E-2 vizesine başvurabilir.

Bu vize, yatırımcının ABD’de aktif bir işletme kurmasını veya mevcut bir işletmeye yatırım yapmasını şart koşar.

---

2. Başvuru Şartları

E-2 vizesi için aranan şartlar:

• Başvuru sahibi, ABD ile anlaşmalı bir ülke vatandaşı olmalı (Türkiye ✔).

• ABD’de substantial investment yani kayda değer bir yatırım yapmalı.

• Yatırım pasif değil, aktif olmalı (ör. gayrimenkul al-sat uygun değil).

• İşletme kâr amaçlı ve sürdürülebilir olmalı.

• Başvuru sahibi işletmeyi bizzat yönetmeli.

---

3. Yatırım Miktarı

E-2 vizelerinde belirlenmiş bir minimum yatırım miktarı yoktur. Ancak uygulamada:

• Genellikle 100.000 – 200.000 USD arası yatırımlar kabul görmektedir.

• Küçük ölçekli işletmelerde daha düşük yatırımlar da kabul edilebilir, fakat “işletmenin sürdürülebilirliği” önemlidir.

• Yatırımın “iş planı” ile desteklenmesi gerekir.

---

4. Başvuru Süreci

1. ABD Konsolosluğu’na başvuru yapılır.

2. DS-160 formu doldurulur.

3. Yatırım belgeleri, banka dekontları, iş planı hazırlanır.

4. Mülakat yapılır.

5. Vize onayı halinde 2 yıllık oturum verilir.

---

5. Haklar ve Avantajlar

• ABD’de iş kurma ve yönetme hakkı.

• Eşi çalışma izni alabilir.

• Çocuklar ABD’de eğitim hakkından faydalanabilir.

• Vize süresi sınırsız uzatılabilir.

---

6. Dezavantajlar

• Green Card’a doğrudan geçiş sağlamaz.

• Yatırımın devam etmesi gerekir.

• Yatırım düşük bulunursa ret gelebilir.

---

III. EB-5 Yatırımcı Vizesi

1. Tanım ve Amacı

EB-5 programı, 1990’da yürürlüğe girmiştir. Amacı, yabancı yatırımcıların ABD’de büyük ölçekli yatırım yaparak istihdam yaratmasını sağlamaktır.

EB-5 ile yatırımcı, eşi ve 21 yaş altı çocuklarına Green Card verilir.

---

2. Başvuru Şartları

• Minimum yatırım: 800.000 USD (TEA bölgesi – Targeted Employment Area)

• TEA dışı yatırımlar için: 1.050.000 USD

• En az 10 tam zamanlı istihdam yaratılması gerekir.

• Yatırım kaynağının yasal olduğunun belgelenmesi şarttır.

---

3. Yatırım Alanları

• Regional Center Programı: USCIS tarafından onaylı merkezler üzerinden dolaylı yatırım yapılabilir.

• Doğrudan Yatırım: Yatırımcı kendi işini kurar ve istihdamı doğrudan sağlar.

---

4. Başvuru Süreci

1. I-526E formu doldurulur.

2. USCIS incelemesi yapılır.

3. Onay halinde NVC’ye dosya gönderilir.

4. ABD Konsolosluğu’nda mülakat yapılır.

5. ABD’ye girişte yatırımcıya 2 yıllık şartlı Green Card verilir.

6. 2 yıl sonunda işletmenin aktif ve istihdam şartlarının sağlanması halinde kalıcı Green Card alınır.

---

5. Vatandaşlığa Geçiş

• EB-5 yatırımcıları 5 yıl Green Card sahibi olduktan sonra vatandaşlık başvurusu yapabilir.

---

6. Avantajlar

• Doğrudan Green Card sağlar.

• Aile bireyleri de faydalanır.

• Vatandaşlığa geçiş imkânı vardır.

---

7. Dezavantajlar

• Yatırım miktarı yüksektir.

• Bekleme süresi uzun olabilir (5-7 yıl).

• İş planı başarısız olursa Green Card riske girer.

---

IV. E-2 ve EB-5 Karşılaştırması

---

V. Hukuki Gereklilikler

• Yatırım Belgeleri: Banka kayıtları, şirket evrakları.

• İş Planı: USCIS kriterlerine uygun hazırlanmalı.

• Vergi Yükümlülüğü: Green Card sahipleri dünya genelinde gelir beyan eder.

---

VI. Red Sebepleri

• Yatırımın yetersiz bulunması.

• Kaynağın yasal olmadığının ispatlanamaması.

• İş planının gerçekçi olmaması.

İtiraz yolları:

• Motion to Reopen

• Administrative Appeals Office (AAO)

• Federal dava

---

VII. Türk Vatandaşları İçin Özel Notlar

• Türkiye, E-2 anlaşmasına taraf olduğu için Türk yatırımcılar bu vizeden faydalanabilir.

• EB-5 ile ABD’ye kalıcı yerleşim Türk yatırımcılar için popülerdir.

• Gayrimenkul yatırımlarında tek başına alım yeterli değildir, aktif işletme kurulmalıdır.

---

VIII. Stratejik Öneriler

• Kısa vadeli ticari planlar için E-2

• Uzun vadeli vatandaşlık hedefi için EB-5

• Vergi planlaması ve şirket kuruluşu profesyonel destekle yapılmalıdır.

---

IX. Sık Sorulan Sorular

• E-2 ile Green Card alınır mı? Doğrudan hayır, ancak EB-5’e geçiş yapılabilir.

• EB-5 yatırımı iade edilirse Green Card iptal olur mu? Evet, istihdam şartı karşılanmazsa risk vardır.

• E-2 için minimum yatırım ne kadar? Belirli bir rakam yok, ancak 100.000 USD üzeri güvenlidir.

---

Sonuç

ABD’de yatırımcı vizeleri, yabancı yatırımcılara hem ticari hem de hukuki fırsatlar sunar. Türk yatırımcılar için E-2 kısa vadeli, EB-5 uzun vadeli çözümler sağlar. Doğru vize türünün seçimi, yatırımın belgelenmesi ve hukuki danışmanlık bu süreçte kritik önemdedir.