ABD Çalışma Vizesi Türleri Nelerdir ve Şartları Nedir?

GİRİŞ

Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en büyük ekonomisi olması ve çok uluslu şirketlere, üniversitelere ve ileri teknoloji sektörlerine ev sahipliği yapması nedeniyle, her yıl yüzbinlerce yabancı profesyoneli ve işçiyi kendine çeker. ABD’de çalışmak isteyen yabancıların en temel ihtiyacı ise uygun bir çalışma vizesi almak ve yasal olarak çalışma hakkı kazanmaktır. Ancak ABD’deki çalışma vizeleri, hem başvuru şartları hem de elde edilen haklar açısından çeşitlilik gösterir.
Bu makalede, ABD çalışma vizesi türleri, her birinin başvuru şartları, avantajları, sınırlamaları ve uygulamada en çok tercih edilen vizelerin detayları incelenecektir.

---

1. ABD Çalışma Vizeleri: Genel Sınıflandırma

ABD çalışma vizeleri iki ana grupta ele alınır:

• Göçmen Olmayan (Non-Immigrant) Çalışma Vizeleri:
  ABD’de geçici süreyle, belirli bir işveren ya da pozisyonda çalışmak için verilen vizelerdir. (H-1B, L-1, O-1, E-2, TN, J-1, F-1/OPT-CPT, vb.)

• Göçmen (Immigrant) Çalışma Vizeleri:
  ABD’de daimi olarak yaşama ve çalışma hakkı sağlayan Green Card’a yönelik vizelerdir. (EB-1, EB-2, EB-3, EB-5, vb.)

---

2. Göçmen Olmayan (Geçici) Çalışma Vizesi Türleri

A. H-1B Vizesi (Uzmanlık Gerektiren Meslekler)

• Kimler için?
  Bilgisayar, mühendislik, finans, tıp, akademi gibi en az lisans (bachelor’s) derecesi gerektiren profesyonel meslekler.

• Şartlar:

  • ABD’den iş teklifi (sponsor işveren)

  • Pozisyonun en az üniversite mezunu olmayı gerektirmesi

  • İşverenin ABD Çalışma Bakanlığı’ndan Labor Condition Application (LCA) onayı

  • ABD vatandaşlarına öncelik verilmiş olması

• Süre:
  Başlangıçta 3 yıl, toplamda 6 yıla kadar uzatılabilir.

• Kota:
  Yıllık 85.000 kişi ile sınırlı (çekiliş sistemi)

B. L-1 Vizesi (Şirket İçi Transfer)

• Kimler için?
  Türkiye’de ya da başka bir ülkede faal şirketin ABD’deki şubesine yönetici, müdür veya uzman transferi.

• Şartlar:

  • Son 3 yılda en az 1 yıl ana şirkette çalışılmış olmalı

  • ABD’de yeni veya mevcut şubeye transfer

  • Şirketler arasında organik bağlantı (ana şirket-şube-ortaklık)

• Süre:
  L-1A (yönetici/müdür) 7 yıla kadar, L-1B (uzman çalışan) 5 yıla kadar.

C. O-1 Vizesi (Olağanüstü Yetenek)

• Kimler için?
  Bilim, sanat, eğitim, iş, spor alanlarında uluslararası düzeyde olağanüstü başarı veya tanınırlık sahibi kişiler.

• Şartlar:

  • Ödüller, yayınlar, medya görünürlüğü, alanında liderlik

  • ABD’den sponsor (işveren, ajans, kurum)

• Süre:
  İlk başvuruda 3 yıl, sınırsız uzatma

D. E-2 Yatırımcı Vizesi

• Kimler için?
  ABD ile yatırım anlaşması olan ülkelerin vatandaşları (Türkiye dâhil), ABD’de iş kurmak veya yatırım yapmak isteyenler.

• Şartlar:

  • Anlamlı ve riskli sermaye yatırımı (genellikle 100.000 USD üzeri)

  • Yatırımcı şirketin aktif yönetiminde olmalı

• Süre:
  2-5 yıl arası, süresiz uzatma mümkün

E. TN Vizesi

• Kimler için?
  Kanada ve Meksika vatandaşları (NAFTA kapsamında)

• Şartlar:

  • Belirli mesleklerde iş teklifi

  • Eğitim ve tecrübe şartı

• Süre:
  3 yıl, uzatılabilir

F. J-1 Değişim Programı Vizesi

• Kimler için?
  Stajyerler, araştırmacılar, akademisyenler, değişim öğrencileri, au pair programları.

• Şartlar:

  • ABD’den akredite bir kurum veya sponsor

  • Gerekli sigorta ve mali kaynak

• Süre:
  Programın türüne göre 18-36 ay

G. F-1 Öğrenci Vizesi ile OPT/CPT

• Kimler için?
  ABD’de üniversite okuyan yabancılar, mezuniyet sonrası OPT (Optional Practical Training) veya CPT (Curricular Practical Training) ile çalışabilir.

• Şartlar:

  • Okul onayı

  • OPT için EAD kartı alınmalı

• Süre:
  OPT genellikle 12 ay; STEM mezunlarına 24 ay uzatma

H. H-2A ve H-2B Vizeleri

• Kimler için?
  Tarım (H-2A) ve geçici işçi (H-2B) vizeleri

• Şartlar:

  • ABD’de geçici/ mevsimlik işveren sponsorluğu

  • İşverenin ABD vatandaşı bulamaması

  • ABD Çalışma Bakanlığı onayı

• Süre:
  En fazla 3 yıl

---

3. Göçmen (Daimi) Çalışma Vizeleri (Employment-Based Green Card)

A. EB-1 (Üstün Yetenekli, Akademisyen ve Yönetici)

• Kimler için?
  Bilim, sanat, eğitim, iş dünyası veya spor alanında olağanüstü yetenek; çok uluslu şirket yöneticileri; tanınmış akademisyenler.

• Şartlar:

  • ABD işveren sponsorluğu gerekebilir (bazı alt başlıklarda kendi başvurusu da mümkündür)

• Avantaj:
  Hızlı Green Card ve aileye daimi oturum

B. EB-2 (Nitelikli Profesyoneller ve NIW)

• Kimler için?
  Yüksek lisans veya eşdeğeri iş tecrübesi olanlar; ulusal yarar kapsamında kendi başvurusu (National Interest Waiver – NIW) yapanlar.

• Şartlar:

  • İşveren sponsorluğu (PERM Labor Certification) veya NIW için özel kriterler

• Avantaj:
  Doğrudan Green Card

C. EB-3 (Vasıflı/Vasıfsız İşçiler ve Profesyoneller)

• Kimler için?
  En az iki yıl tecrübe veya lisans derecesi olanlar; vasıfsız işçiler.

• Şartlar:

  • ABD işveren sponsorluğu

  • PERM Labor Certification

• Avantaj:
  Green Card alma hakkı

D. EB-5 (Yatırımcı Green Card)

• Kimler için?
  ABD’de en az 800.000/1.050.000 USD yatırım yapıp, 10 tam zamanlı istihdam yaratacak olanlar.

• Şartlar:

  • Aktif yatırım

  • İstihdam yaratma

• Avantaj:
  Green Card ve aileye daimi oturum

---

4. Başvuru Süreci ve Ortak Belgeler

Her vize türünde farklı detaylar olsa da genel olarak şu belgeler gereklidir:

• Geçerli pasaport

• İş teklifi/işveren sponsorluğu kanıtı

• Diploma, transkript, mesleki sertifika

• İş deneyimi belgeleri

• Gerekli başvuru formları (DS-160, I-129, I-140, vb.)

• Fotoğraf ve biyometrik veriler

• Çalışma Bakanlığı onayları (LCA, PERM vb.)

• Mali yeterlilik ve motivasyon belgeleri

• Vize ücretlerinin ödenmesi

---

5. Dikkat Edilmesi Gereken Hukuki ve Pratik Noktalar

• Vize türü ve başvuru yolu titizlikle seçilmeli, profesyonel danışmanlık alınmalı.

• Çalışma vizelerinin çoğunda ABD’den işveren sponsorluğu zorunludur.

• Kota sınırlamaları ve yıllık çekilişler (özellikle H-1B) başvuruda önemli risk faktörüdür.

• Başvuru evrakları eksiksiz ve İngilizce olmalı, yeminli tercümeler eklenmelidir.

• ABD’de yasal statüde kalmak için tüm göçmenlik ve vize koşulları titizlikle takip edilmelidir.

• Statü ihlali, sahtecilik veya yanlış beyanda bulunmak, sınır dışı ve gelecek başvurularda ret sebebidir.

---

6. Sıkça Sorulan Sorular

ABD çalışma vizesi almak için önce iş bulmak şart mı?
Çoğu vize türünde evet, ABD’de işveren sponsorluğu olmadan başvuru yapılamaz.

Çalışma vizesiyle ailemi ABD’ye götürebilir miyim?
Hemen her vize türünde (H-1B, L-1, O-1, E-2 vb.) eş ve 21 yaş altı çocuklar için refakatçi vizesi alınabilir.

Çalışma vizesinden Green Card’a geçmek mümkün mü?
Evet, bazı vizelerden (H-1B, L-1, O-1 vb.) belirli şartlarla Green Card’a geçiş yapılabilir.

Başvuru ne kadar sürede sonuçlanır?
Vize türüne göre değişir; kısa süreli vizelerde 2-3 ay, Green Card başvurularında 12-24 ay arası sürebilir.

---

7. Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında

Türkiye’de Yargıtay, ABD’de çalışan Türk vatandaşlarının sosyal hak, aile hukuku ve iş davalarında ABD’deki statüyü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri, işveren ve çalışan arasında statü ve hak ihlali davalarında titiz inceleme yapar.
AİHM, çalışma ve serbest dolaşım hakkı, ayrımcılık yasağı ve aile birliği ilkesini öne çıkarır.

---

8. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

ABD’de çalışmak isteyen yabancılar için uygun vize türünün seçimi, kişinin eğitim düzeyi, iş deneyimi, sektör, işveren durumu ve uzun vadeli göçmenlik planlarına göre değişir.
Her vize türü kendine özgü avantajlar ve sınırlamalar getirir; süreçlerde profesyonel danışmanlık alınmalı, belgeler eksiksiz hazırlanmalı ve ABD yasalarına uyulmalıdır.