TAŞINIR VE İSTİHKAK DAVASI

Hukuk sisteminde, mülkiyet hakkının ve zilyetliğin korunması önemli bir yer edinmiştir. Taşınır davası ve istihkak davası, mal sahiplerinin haklarını korumaya yönelik iki önemli hukuki yoldur. Her iki dava türü de mal sahibinin, mal üzerindeki haklarını geri kazanması veya koruması amacıyla başvurabileceği hukuki yollar arasında yer alır. Ancak, bu davaların farklı hukuki nitelikleri ve koşulları bulunur

 

Taşınır Davası Nedir?

 

Taşınır davası, taşınır malın zilyetliği kendi iradesi dışında kalan bir sebep ya da gasp veya tecavüzle elinden alınan zilyedin malını geri almak amacıyla açtığı bir dava türüdür. Taşınır mal, hukuki anlamda taşınabilir olan ve yer değiştirebilen malları ifade eder. Bu dava, taşınır eşyayı haksız bir şekilde elinde bulunduran kişiye karşı açılır ve davacının mal üzerindeki zilyetliğe dair karinesinin öncelikli olduğunu kanıtlaması gereklidir.

 

Taşınır davasının temel amacı, malın davacıya iade edilmesini sağlamaktır. Bu dava, özellikle hırsızlık, kayıp veya haksız yere el konulan malların geri alınması amacıyla açılabilir. Taşınır davasında, malın kim tarafından hangi şartlarda ele geçirildiği önem taşır. Davacı, taşınır mal üzerindeki zilyetlik karinesinin öncelikli olduğunu kanıtladığında, mahkeme bu malın davacıya iadesine ve gerekli durumlarda davacının uğradığı zararın tazminine karar verir. Davacı, zilyetlik karinesinin öncelikli olduğunu kanıtlayamazsa taşınır eşya davalıda kalmaya devam eder.

 

İstihkak Davası Nedir?

 

İstihkak davası, mülkiyeti çekişmeli olan taşınır ya da taşınmaz eşyanın kime ait olduğunun tespiti ve mülkiyetin hak sahibine iadesini amaçlamaktadır.

 

İstihkak davası, bir malın, özellikle haciz, miras veya icra işlemleri sırasında, üçüncü bir kişi tarafından mülkiyet iddiasında bulunulması durumunda açılan bir dava türüdür. Bu dava, malın mülkiyetinin gerçekten üçüncü kişiye ait olup olmadığının mahkeme tarafından tespit edilmesi amacıyla açılır. İstihkak davasında, mal üzerinde hak iddia eden üçüncü kişi, bu hakkını ispat etmek zorundadır.

 

İstihkak davası, özellikle icra hukuku kapsamında büyük önem taşır. Örneğin, bir borçlunun mallarına haciz konulduğunda, üçüncü bir kişi bu malların kendisine ait olduğunu iddia edebilir. Bu durumda, istihkak davası açılarak malın kime ait olduğu mahkeme tarafından belirlenir. İstihkak davasında, malın mülkiyet hakkının kime ait olduğu tespit edilene kadar icra işlemleri durdurulabilir.

 

Taşınır Davası ile İstihkak Davasının Karşılaştırılması

 

Her iki dava türü de mülkiyet hakkının korunmasına yönelik olup, taşınır mal sahiplerinin haklarını savunmalarını sağlar. Ancak, taşınır davası ve istihkak davası arasında önemli farklar bulunmaktadır:

    1.Dava Konusu ve Amacı:

-Taşınır Davası: Davanın konusu, davacının zilyet bulunan bir taşınır maldır ve davacı, bu malın kendisine iadesini talep eder. Davanın amacı, zilyetliği iradesi dışında elinden alınan zilyedin eşyasını geri almasını sağlamaktır.

-İstihkak Davası: Dava, taşınır ya da taşınmaz bir mal üzerinde üçüncü bir kişinin mülkiyet iddiasında bulunması durumunda açılır. Davanın amacı, bu malın kime ait olduğunun tespit edilmesidir. İstihkak davası genellikle haciz işlemleri sırasında gündeme gelir ve malın gerçek sahibinin belirlenmesi hedeflenir.

 

   2.Dava Tarafları:

-Taşınır Davası: Davacı, eşyanın zilyetliği iradesi dışında elinden alınan kişi ve davalı, eşyayı haksız şekilde elinde bulunduran kişidir.

-İstihkak Davası: Davacı, mülkiyet hakkına sahip olduğunu iddia eden üçüncü kişidir. Davalı ise genellikle icra işlemini yürüten taraf veya eşya üzerinde mülkiyet hakkı iddia eden diğer kişiler olabilir.

 

    3.Dava Açılma Koşulları:

-Taşınır Davası: Malın haksız yere elden çıkarılması veya kaybolması gibi durumlarda açılır. Davacının mal üzerindeki zilyetlik karinesinin öncelikli olduğunu kanıtlaması gerekir.

-İstihkak Davası: Genellikle icra ve haciz işlemleri sırasında açılır. Davacı, malın kendisine ait olduğunu kanıtlamalıdır. Bu dava, malın icra yoluyla satışa çıkarılması durumunda mal sahibinin hakkını korumak için kullanılır.

    4.Dava Süreci:

-Taşınır Davası: Davacı, mal üzerindeki zilyetlik karinesinin öncelikli olduğunu kanıtlaması gerekir. Mahkeme, davanın haklılığına karar verirse malın iadesine hükmeder.

-İstihkak Davası: Mal üzerinde hak iddia eden taraf, mülkiyetini ispat eder. Mahkeme, malın kime ait olduğuna karar verir ve icra işlemleri buna göre devam eder veya durdurulur.

 

Sonuç

 

Taşınır davası ve istihkak davası, mülkiyet hakkının korunması açısından hukuk sisteminde önemli yer tutan dava türleridir. Taşınır davası, zilyetliğin iradesi dışında elinden çıkan zilyet tarafından taşınır malını geri almasını sağlarken, istihkak davası, özellikle icra hukuku kapsamında mal üzerindeki mülkiyet hakkının kime ait olduğunu belirlemeye yönelik bir dava türüdür.

 

Her iki dava türü de mülkiyet hakkının ihlal edilmemesi ve mal sahiplerinin haklarını koruması açısından önemlidir. Ancak, bu davaların açılma nedenleri, süreçleri ve sonuçları birbirinden farklıdır. Bu nedenle, mal sahiplerinin haklarını korumak amacıyla bu davaları açarken, hukuki danışmanlık alarak doğru adımları atmaları büyük önem taşır.