Kripto ve Yatırım Dolandırıcılığı
Giriş: Kripto Para ve Yatırım Dolandırıcılığı Neden Türkiye’de Patlama Noktasında?
Türkiye, dünyada kripto para kullanımında ilk 5 ülke arasında yer almaktadır.
Ayrıca:
-
Forex
-
Binary trading
-
Ponzi sistemleri
-
Pump–dump grupları
-
Sahte borsa uygulamaları
-
Sinyal grupları
-
IBAN yoluyla yapılan “yatırım fonu” dolandırıcılıkları
son yıllarda milyonlarca liralık zarara yol açmıştır.
Google’da en çok aranan sorular:
-
Kripto dolandırıcılığı nasıl ispatlanır?
-
Forex mağdurları parasını geri alabilir mi?
-
Ponzi sistemi nedir?
-
Pump–dump suç mu?
-
Bu şirket SPK onaylı mı?
-
Fake yatırım danışmanları nasıl şikayet edilir?
-
Savcılık bu tür dosyalarda nasıl soruşturma yapar?
Bu makale, kripto ve çevrim içi yatırım dolandırıcılıklarının hukuki boyutunu detaylıca açıklar.
I. Kripto Dolandırıcılığı Türleri
Kripto varlıkların merkezi olmayan doğası dolandırıcılara birçok fırsat sunmuştur.
1. Sahte borsa – sahte uygulama dolandırıcılığı
Mağdurlar genellikle:
-
Gerçek gibi görünen bir uygulama indirir
-
Paranızı yatırırsınız
-
Kâr gösterilir
-
Para çekmek istediğinizde sistem kapanır
Bu dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık (TCK 158) kapsamındadır.
2. Pump–Dump (Şişirme–Çökertme) grupları
Telegram–Discord gruplarında yapılan manipülasyonlar:
➡ Sermaye Piyasası Kanununa göre suçtur
➡ Piyasa dolandırıcılığı olarak değerlendirilir
➡ SPK idari para cezası + ceza davası uygulanır
3. Sinyal ve VIP grupları
“Kesin kazanacaksın, %100 sinyal, garantili kâr” vaatleri:
➡ Aldatıcı yatırım tavsiyesi
➡ SPK izinsiz yetkisiz faaliyet
➡ TCK 158 kapsamında dolandırıcılık
4. Hack – Phishing
Kripto cüzdanların:
-
Seed phrase
-
Özel anahtar
-
Two-factor kodu
çalınarak yapılan saldırılar “bankamatik dolandırıcılığı” gibi değerlendirilir.
5. Ponzi – Saadet zinciri sistemleri
“Yeni üye getir, yüksek kazanç al” mantığı:
➡ Türk Ceza Kanunu’na göre sistematik dolandırıcılıktır
➡ Fail örgütlü suç kapsamında cezalandırılır
II. Forex – Binary – CFD Platform Dolandırıcılığı
Türkiye’de SPK tarafından yetkilendirilen sadece lisanslı birkaç firma vardır.
Bunlar dışındaki:
-
Yurt dışı merkezli forex siteleri
-
Binary seçenek siteleri
-
Spread betting
-
Kaldıraçlı işlem platformları
TAMAMEN yasadışıdır ve mağdurlar parasını geri almak için savcılık + MASAK yoluna başvurmalıdır.
SPK, yetkisiz faaliyet gösteren firmalara sık sık duyuru yapmaktadır.
III. Yatırım Dolandırıcılığı Nasıl Tespit Edilir? – Kırmızı Bayraklar
Kullanıcıların %90’ı şu sebeplerle dolandırılır:
-
%100 garanti vaadi
-
Kısa sürede büyük kazanç vaatleri
-
IBAN’a para gönderme
-
WhatsApp–Telegram grupları
-
Sözde “uzman yatırım danışmanı”
-
SPK lisansı olmayan web siteleri
-
Sosyal medya reklamları
-
Sahte kimlik – sahte profil
Kırmızı bayrakların bulunduğu her durumda hukuki süreç başlatılmalıdır.
IV. Kripto Dolandırıcılığında Deliller Nasıl Toplanır?
Kripto dolandırıcılığı teknik delil gerektiren bir alandır.
Toplanması gereken deliller:
-
IBAN dekontları
-
Kripto transfer txID kayıtları
-
Borsa hesap ekran görüntüleri
-
Telegram–WhatsApp mesajları
-
Sahte site URL’si
-
Sunucu bilgileri
-
IP kayıtları
-
Cüzdan adresleri
Bunlar savcılık soruşturmasında kritik önemdedir.
V. SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) Süreci
Eğer dolandırıcılık sermaye piyasası faaliyetiyle ilgiliyse (pump–dump, sinyal grupları, yatırım danışmanlığı):
➡ SPK idari işlem başlatır.
SPK’nın yetkileri:
-
İdari para cezası
-
Erişim engeli
-
Suç duyurusu
-
Faaliyetten men
-
Şirket kapanması
-
Malvarlığına tedbir
Yatırım dolandırıcılığında SPK şikâyeti çok önemlidir.
VI. Savcılık Soruşturması – Ceza Hukuku Boyutu
Kripto ve yatırım dolandırıcılığı çoğunlukla:
➡ Nitelikli dolandırıcılık (TCK 158)
➡ Bilişim sistemlerinin kullanılması
➡ Suç örgütü kurma (TCK 220)
➡ Malvarlığına yönelik suçlar
➡ Bankacılık suçları
kapsamında değerlendirilir.
Bu suçlar şunlara yol açabilir:
-
4–10 yıl hapis
-
Para cezası
-
Malvarlığına el koyma
-
Banka hesaplarına tedbir
VII. Kripto Dolandırıcılığı Mağdurları Parasını Nasıl Geri Alır?
Yapılması gerekenler:
1. Savcılığa suç duyurusu
Dolandırıcılık suçlarında zaman önemli değildir; her zaman şikâyet edilebilir.
2. MASAK’a bildirim
Para hareketleri incelenir.
3. Kripto borsalarına bildirim
Failin hesabına blokaj konulabilir.
4. Banka dekontlarıyla para trafiğini gösterme
5. Erişim engeli başvurusu
6. Tazminat davası
Ceza davasından bağımsız olarak mağdur zararı için hukuk davası açabilir.
VIII. Pump–Dump, VIP Sinyal ve Telegram Gruplarının Hukuki Durumu
Bu grupların çoğu:
-
SPK’sız yatırım danışmanlığı
-
Sermaye piyasası manipülasyonu
-
Dolandırıcılık
-
Vergi kaçırma
kapsamına girer.
Fail:
➡ Hem SPK cezası
➡ Hem ceza davası
➡ Hem tazminat davası
ile karşı karşıya kalır.
IX. “Sözde Kripto Uzmanı” Profilleri – Etkileyici Dolandırıcılık
Sosyal medya reklamlarında sıkça görülen:
-
Sahte başarı hikayeleri
-
“Ayda 50.000 TL kazanıyorum”
-
“Sinyal grubu 100% kazandırıyor”
-
Fake ekran görüntüleri
tamamen ticari dolandırıcılık içerir.
Yargıtay bu tür vakalarda “algı yönetimiyle dolandırıcılık” tanımını kullanır.
X. “Forex Mağduruyum” – Mağdurlar İçin Yol Haritası
Forex mağdurları:
-
Paranızı geri alacağız
-
Para çekme beklemede
-
SPK lisanslıyız
-
Paranız teminat altında
gibi söylemlere inanarak para gönderir.
Bu vakalarda çoğu platform yurt dışı görünümlüdür ancak gerçekte:
➡ Fail Türkiye içerisindedir.
Forex mağdurları şu yollardan parasını alabilir:
-
Savcılık
-
MASAK
-
Tazminat
-
SPK
-
BTK erişim engeli
-
IBAN incelemesi
XI. Kripto ve Yatırım Dolandırıcılığında En Çok Yapılan Hatalar
-
Faille konuşmayı sürdürmek
-
Para göndermeye devam etmek
-
Ekran görüntülerini almamak
-
Delil toplamamak
-
Kimlik bilgilerini paylaşmak
-
Şikâyeti geciktirmek
-
“Hallederiz” diyen sahte avukatlara inanmak
Bu hatalar zararı katlar.
Sonuç
Kripto para, forex ve çevrim içi yatırım dolandırıcılıkları, Türkiye’de ekonomik suçlar arasında en hızlı yükselen alan hâline gelmiştir.
Pump–dump grupları, sahte borsalar, sinyal grupları ve Ponzi sistemleri çok sayıda mağdura büyük zarar vermektedir.
Doğru deliller, hızlı başvuru ve profesyonel avukat desteği ile mağdurlar zararlarını geri alma imkânına sahiptir.