TMK ve Boşanma Hukuku
Giriş: Türkiye’de Boşanma Hukuku Neden En Çok Merak Edilen Konu?
Boşanma davaları, Türk toplumunda hem duygusal hem ekonomik hem de sosyal açıdan en çok merak edilen hukuk alanıdır.
Her yıl yaklaşık 600 binden fazla birey boşanma davasıyla yüzleşmekte ve süreç; nafaka, velayet, mal paylaşımı, tazminat gibi birçok tartışmayı beraberinde getirmektedir.
Google aramalarında en çok sorulan sorular şunlardır:
-
Anlaşmalı boşanma kaç günde biter?
-
Çekişmeli boşanma ne kadar sürer?
-
Nafaka nasıl belirlenir?
-
Velayet hangi kriterlere göre verilir?
-
Mal paylaşımı nasıl yapılır?
-
Aldatma boşanmada ne sonuç doğurur?
-
Boşanmada tazminat nasıl hesaplanır?
-
Evi kim alır?
Bu makale, tüm bu sorulara Türk Medeni Kanunu, Yargıtay içtihatları ve güncel uygulamalar ışığında kapsamlı açıklamalar getirir.
I. Boşanma Davası Türleri
Türkiye’de boşanma davası iki ana gruba ayrılır:
1. Anlaşmalı Boşanma
Şartları:
-
Evlilik en az 1 yıl sürmüş olmalı
-
Taraflar her konuda mutabık olmalı
-
Protokol hazırlanmalı
-
Hakim tarafları bizzat dinlemeli
Avantajları:
-
Ortalama 1–2 hafta içinde sonuçlanır
-
Çekişme yoktur
-
Yargılama masrafı düşüktür
-
Psikolojik olarak daha az yıpratıcıdır
Protokolde mutlaka düzenlenmesi gerekenler:
-
Nafaka türleri (yoksulluk–iştirak)
-
Velayet ve kişisel ilişki
-
Mal paylaşımı
-
Tazminat (maddi–manevi)
-
Ev ve eşyaların paylaşımı
-
Soyad düzenlemesi
Yargıtay, eksik protokolü geçersiz sayabilmektedir.
2. Çekişmeli Boşanma
Tarafların anlaşamadığı tüm boşanmalardır.
Ortalama Süre:
1–3 yıl (delil, bilirkişi, tanık sayısına göre uzayabilir).
Çekişmeli boşanma davaları şu konular üzerine yürür:
-
Boşanma sebebi
-
Velayet
-
Nafaka
-
Mal paylaşımı
-
Tazminat
-
Eşin evi terk etmesi
-
Şiddet iddiaları
-
Aldatma (zina)
-
Aile içi psikolojik şiddet
II. Boşanma Sebepleri (TMK m. 161–166)
Türk Medeni Kanunu’nda boşanma sebepleri şu şekilde sınıflandırılır:
1. Zina (Aldatma)
En ağır boşanma sebebidir.
İspat edilirse kusur tamamen “aldatan eş” üzerindedir.
Deliller:
-
WhatsApp yazışmaları
-
Kamera görüntüleri
-
Otel kayıtları
-
Telefon kayıtları
-
Tanık beyanı
-
Pusula–fotoğraf–konum kayıtları
Yargıtay, “kuvvetli şüphe” seviyesini yeterli görmektedir.
2. Hayata Kast – Pek Kötü Muamele – Onur Kırıcı Davranış
Eşin karşı tarafa fiziksel veya ağır psikolojik şiddeti.
Örnekler:
-
Yumruk–tokat
-
Evden kovma
-
Aşırı kıskançlık
-
Aşağılama
-
Küfür
-
Tehdit
Bu hallerde karşı tarafın kusuru çok ağırdır.
3. Terk (Evin Terk Edilmesi)
Eş, haklı bir sebep olmaksızın en az 6 ay ortak konutu terk ederse boşanma sebebidir.
4. Akıl Hastalığı
Tedavisi mümkün olmayan ve birlikte yaşamayı imkansız hale getiren hastalıklarda boşanma mümkündür.
5. Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması (En Yaygın Sebep)
Aralarındaki güven, sevgi ve saygı tamamen biten çiftler için uygulanır.
Yargıtay bunu “evlilik artık sağlıklı devam edemez” şeklinde yorumlar.
III. Boşanmada Velayet – Hakim Hangi Kriterlere Bakar?
Velayet, çocuğun “üstün yararı” gözetilerek belirlenir.
Hakimin değerlendirdiği kriterler:
-
Çocuğun yaşı
-
Eğitim düzeni
-
Bakım kapasitesi
-
Aile ortamının uygunluğu
-
Anne–baba ilişkisi
-
Psikolojik durum
-
Çocuğun görüşü (özellikle 8+ yaş)
-
Pedagog raporu
-
Tarafların yaşam koşulları
Genel eğilim:
0–3 yaş aralığında velayetin anneye verilmesi daha olasıdır; ancak bu kural değildir.
IV. Boşanmada Nafaka Türleri
Türkiye’de üç nafaka türü vardır:
1. Tedbir Nafakası
Dava süresince verilir.
2. Yoksulluk Nafakası
Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek eşe verilir.
Süresi:
Süresizdir.
Ancak:
-
Eş yeniden evlenirse
-
Dul kalır fakat fiilen evli gibi yaşarsa
-
Geliri artarsa
-
Hakkaniyete aykırılık oluşursa
kaldırılabilir.
3. İştirak Nafakası (Çocuk Nafakası)
Çocuğun eğitim, sağlık ve bakım giderleri için verilir.
Çocuğun yükseköğrenimi bitene kadar devam edebilir.
V. Mal Paylaşımı (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi)
2002 sonrası evliliklerde geçerli olan mal rejimi:
➡ Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Buna göre evlilik sırasında edinilen mallar yarı yarıya pay edilir.
Paylaşıma dahil olan mallar:
-
Ev, araba, arsa
-
Banka hesapları
-
Birikimler
-
Ödenmiş krediler
-
Çalışma gelirleri
Paylaşıma dahil olmayan mallar:
-
Kişisel mallar
-
Miras
-
Bağış
-
Evlenmeden önce sahip olunan mallar
Mal paylaşımı boşanma davası ile birlikte görülmez; ayrı dava açılır.
VI. Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat
Tazminat talebi için gerekli şartlar:
-
Karşı tarafın daha ağır kusurlu olması
-
Boşanma ile zarar doğması
-
Kusur–zarar arasında nedensellik bağı bulunması
Maddi tazminat:
Ekonomik kayıplar içindir.
Manevi tazminat:
Onur kırıcı davranış, şiddet, aldatma gibi durumlarda verilir.
VII. Deliller ve Yargıtay’ın Yaklaşımı
Boşanma davalarında delil çok kritik önemdedir.
Geçerli deliller:
-
WhatsApp ekran görüntüleri
-
Ses kaydı (hukuka uygun olmalı)
-
SMS, e-mail
-
Fotoğraflar
-
Tanık anlatımı
-
Hastane raporları
-
Kamera kayıtları
-
Polis kolluk tutanakları
Geçersiz deliller:
-
İzinsiz özel hayatı ihlal eden deliller (ev içi gizli kamera vb.)
Yargıtay, hukuka aykırı delilleri reddetmektedir.
VIII. Çekişmeli Boşanmanın Süresi Neden Uzundur?
-
Eksik deliller
-
Tanıkların gelmemesi
-
Pedagog raporu
-
Tanık sayısının fazla olması
-
Karmaşık mal ve nafaka talepleri
-
Kusur tartışmaları
-
Bilirkişi raporları
Bu sebepler nedeniyle çekişmeli boşanma davası 1–3 yıl arası sürer.
IX. Aldatma (Zina) ve Yargıtay İçtihatları
Yargıtay’a göre:
-
WhatsApp mesajları
-
Otel kayıtları
-
Gece geç saatlerde birlikte bulunma
-
Sürekli görüşme
-
Samimi fotoğraflar
zina için yeterli kabul edilebilmektedir.
Zina ispatlanırsa:
-
Tazminat artar
-
Nafaka oranı değişir
-
Kusur tamamen aldatana yüklenir
Sonuç
Boşanma hukuku, duygusal olduğu kadar hukuki açıdan da çok hassas bir alandır.
Sürecin doğru yönetilmesi için:-
Delillerin sağlam hazırlanması
-
Protokollerin eksiksiz düzenlenmesi
-
Nafaka ve velayet taleplerinin güçlü şekilde ispatlanması
-
Mal paylaşımının profesyonelce planlanması
gereklidir.
Boşanma davasının sonucu, tarafların hayatının geri kalanını etkileyen çok önemli bir karardır ve mutlaka profesyonel hukuki destekle yürütülmelidir.
-
About Post Author
