Spor Kulüplerinde Futbolcu Sağlık Sözleşmeleri
Giriş: Profesyonel Sporda Sağlık Yönetimi Neden Hayati Öneme Sahip?
Profesyonel futbolculuk; yüksek fiziksel efor, yoğun maç temposu ve sürekli performans baskısı gerektiren bir meslektir.
Bu nedenle sakatlık, sağlık raporu, sigorta ve sözleşme feshi süreçleri spor hukuku açısından en kritik alanlardan biridir.
Bir futbolcunun sakatlanması şu sonuçlara yol açabilir:
-
Maaş alacağının akıbeti,
-
Sigortanın devreye girip girmemesi,
-
Kulübün yükümlülükleri,
-
Fesih hakkı,
-
Tazminat sorumluluğu,
-
Profesyonel lisansın durumu
Bu makalede profesyonel futbolcularda sağlık sözleşmeleri, kulübün ve sporcunun hakları, sigorta yükümlülükleri ve sakatlık kaynaklı hukuki süreçler tüm yönleriyle incelenmektedir.
I. Futbolcu Sağlık Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
Futbolcu sağlık sözleşmesi, esasen futbolcu sözleşmesinin ayrılmaz bir parçasıdır.
Hukuki nitelik açısından:
-
İş Sözleşmesi niteliği taşır
-
TBK, İş Kanunu, TFF Talimatları ve FIFA RSTP’ye dayanır
-
Sağlık ve sakatlık hükümleri “zorunlu unsur” kabul edilir
Kulüpler, futbolcu sağlığını korumakla kanunen yükümlüdür.
II. Kulübün Futbolcuya Karşı Sağlık Yükümlülükleri
Bir kulübün en temel hukuki sorumluluğu sporcunun sağlığını korumaktır.
Kulüp yükümlülükleri:
1. Sağlık kontrolü yapmak ve raporlamak
Her sezon öncesi zorunludur.
2. Tıbbi tedavi sağlamak
Sakatlık kulüp tesislerinde veya kulüp doktoru tarafından takip edilmelidir.
3. Profesyonel ekiple çalışma zorunluluğu
Fizik tedavi uzmanı, masör, doktor vb.
4. Rehabilitasyon sürecini desteklemek
Sakatlığın dönüş programı kulüp tarafından yapılmalıdır.
5. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak
Antrenman sahası, tesisler, malzeme uygunluğu.
6. Sporcunun sakatlık durumunu gizlememek
Kulüp kasıtlı olarak sakatlığı gizleyemez.
Bu yükümlülükler ihlal edilirse kulüp “haklı fesih” sebebi yaratmış olur.
III. Futbolcunun Sağlık Açısından Yükümlülükleri
Futbolcu da kulübe karşı belirli görevler taşır:
1. Sakatlığını kulübe bildirmek
Bildirmezse sorumluluk doğabilir.
2. Tedavi programına uymak
3. Kendi kendine sakatlık riskini artıracak hareketlerden kaçınmak
Örneğin:
-
Ekstrem sporlar
-
Profesyonel olmayan aktiviteler
-
Kulübün onaylamadığı bireysel antrenmanlar
4. Sağlık raporları için izin vermek
IV. Sakatlığın Sözleşmeye Etkisi
Sakatlıkların spor sözleşmesindeki etkisi üç başlıkta incelenir:
1. Geçici Sakatlık (Short-term injury)
Bu durumda sözleşme aynen devam eder, kulüp maaşı ödemeye devam eder.
2. Uzun Süreli Sakatlık (Long-term injury)
Futbolcu 3–6 ay arasında sahalardan uzak kalır.
Bu süreçte kulübün:
-
Maaş ödeme,
-
Tedavi sağlama,
-
Rehabilitasyon yapma
yükümlülüğü devam eder.
3. Sakatlığın Futbol Kariyerini Bitirmesi
Bu durumda:
-
Sigorta devreye girer
-
FIFA koruma kuralları uygulanır
-
Tazminat doğabilir
-
Sözleşme karşılıklı feshedilebilir
V. Sağlık Raporlarının Hukuki Önemi
Sözleşme imzalanmadan önce yapılan sağlık testleri transferin en kritik aşamasıdır.
1. Sağlık testinin geçilememesi
Kulüp sözleşmeyi iptal edebilir.
2. Yanlış sağlık raporu
Kulübün doktoru kusurlu rapor verirse kulüp tazminat ödeyebilir.
3. Sağlık verilerinin gizliliği
KVKK gereği sağlık bilgileri özel nitelikli veridir.
İzinsiz paylaşım → hapis cezası + ağır para cezası
VI. Futbolcu Sigortaları
Profesyonel sporcular için iki tür sigorta zorunludur:
1. Ferdi Kaza Sigortası
Futbolcunun sakatlanması hâlinde tazminat ödenir.
2. Mesleki Sakatlık Sigortası
Kariyer sonlandıran sakatlık hâlinde devreye girer.
TFF profesyonel futbol kulüplerine sigorta yaptırmayı zorunlu kılar.
VII. Sakatlık Nedeniyle Sözleşme Feshi
Sözleşme feshi için iki ihtimal vardır:
1. Kulübün Haklı Nedenle Fesih Hakkı
Kulüp şu durumlarda fesih hakkına sahiptir:
-
Futbolcu tedaviye uymuyorsa
-
Futbolcu sağlık raporu sunmuyorsa
-
Futbolcu sağlık durumunu bilerek gizliyorsa
-
Sakatlık kendi kusurundan kaynaklanıyorsa
2. Futbolcunun Haklı Nedenle Fesih Hakkı
Futbolcu da şu durumlarda fesih hakkına sahiptir:
-
Kulüp tedavi sağlamıyorsa
-
Sağlık masraflarını karşılamıyorsa
-
Rehabilitasyon yapılmıyorsa
-
Kulüp sağlık raporunu kasıtlı olarak saptırıyorsa
-
Sağlık nedeniyle mobbing uygulanıyorsa
Bu durumda futbolcu hem:
➡ Sözleşme feshi
➡ Tazminat
talep edebilir.
VIII. Sakatlık Kaynaklı Tazminat Davaları
Futbolcu sakatlığı nedeniyle kulübe karşı tazminat davası açabilir.
Tazminat türleri:
1. Maddi Tazminat
-
Tedavi giderleri
-
Maaş kaybı
-
Kariyer kaybı
-
Gelecek kazanç kaybı
2. Manevi Tazminat
Kişilik hakkı ihlali varsa talep edilir.
3. Sigorta Tazminatı
Sigorta şirketi karşılar ancak kusur varsa kulüp sorumlu olabilir.
IX. Sakatlıkta Kulüp Doktorunun Sorumluluğu
Kulüp doktoru hem hukuki hem cezai olarak sorumludur:
1. Hatalı tedavi – malpraktis
Tazminat doğurur.
2. Eksik rapor – yanlış teşhis
Kulüp zarar görürse doktora rücu edilir.
3. Sağlık bilgisinin izinsiz paylaşılması
KVKK ve TCK kapsamında ceza doğurur.
X. Kulübün Sorumluluk Sigortası
Büyük kulüpler doktor ve sağlık çalışanlarının hatalarına karşı:
➡ Profesyonel sorumluluk sigortası yaptırmaktadır.
Bu sigorta kulübü olası tazminat riskine karşı korur.
XI. Uyuşmazlık Çözüm Yolları
Sakatlık ve sağlık sözleşmesi uyuşmazlıklarında başvurulacak merciler:
1. TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK)
Sözleşme ve alacak uyuşmazlıklarına bakar.
2. TFF Tahkim Kurulu
Kesin karar merciidir.
3. CAS
Uluslararası futbolcunun sağlık–fesih uyuşmazlıklarında başvurulabilir.
4. İş Mahkemeleri
İş ilişkisi niteliği gereği yetkilidir.
5. Tüketici Mahkemeleri
Kulüp sigorta şirketine karşı tüketici sıfatıyla dava açabilir.
Sonuç
Futbolcu sağlık sözleşmeleri, spor hukuku uygulamasının en kritik unsurlarından biridir.
Sakatlık durumunda kulübün yükümlülükleri, sporcunun hakları, sigorta süreçleri ve sözleşme feshi mekanizmaları net ve profesyonel şekilde belirlenmelidir.
Aksi hâlde kulüp:
-
Yüksek tazminat
-
Disiplin cezaları
-
Sözleşme ihlali
-
Lisans iptali
gibi ağır hukuki sonuçlarla karşılaşabilir.