Sosyal Medyalarda Sahte Çekiliş Dolandırıcılığı Nedir?

1. Giriş: “Çekilişi Kazandınız” Mesajının Görünmeyen Yüzü

Son yıllarda Instagram, TikTok, X (Twitter), Facebook ve benzeri sosyal medya platformlarında hemen her gün şu tür paylaşımlarla karşılaşıyoruz:

“Bu gönderiyi beğen, 3 arkadaşını etiketle, iPhone kazan!”
“Takip et – yorum yap – paylaş, laptop çekilişine katıl!”
“Kazananlara DM’den dönüş yapılacaktır, kaçırma!”

Bu paylaşımların bir kısmı gerçekten markaların, e-ticaret sitelerinin veya influencerların yürüttüğü yasal çekiliş kampanyalarıdır. Ancak aynı formatı taklit eden, sadece “hediye vaadi” üzerinden yürüyen ve asıl amacı para veya kişisel veri toplamak olan çok sayıda sahte çekiliş de bulunmaktadır.

Bu sahte çekilişler çoğu zaman:

Küçük miktarlarda bile olsa çok sayıda kişiden para toplamaya,
Banka/kredi kartı bilgilerini, internet bankacılığı şifrelerini ve SMS doğrulama kodlarını ele geçirmeye,
T.C. kimlik numarası, adres, telefon gibi kişisel verileri toplayıp bunları başka suçlarda kullanmaya

yöneliktir.

Türk hukukunda sosyal medya üzerinden sahte çekiliş düzenlemek; somut olaya göre dolandırıcılık, bilişim sistemleri kullanılarak nitelikli dolandırıcılık, kişisel verilerin hukuka aykırı ele geçirilmesi ve tüketiciye karşı haksız ticari uygulama gibi birçok farklı hukuki sonuç doğurabilir. Bu nedenle konu, hem ceza hukuku hem tüketici hukuku hem de dijital mecralara ilişkin düzenlemeler açısından önemlidir.

2. Sosyal Medyada Sahte Çekiliş Nedir?

Sosyal medya üzerinden sahte çekiliş; en basit tanımıyla:

Gerçek bir kampanya izlenimi verilerek, sosyal medya kullanıcılarının hediye kazanacağına inandırıldığı,
ancak gerçekte amaçlanan şeyin bu kişilerden para veya kişisel veri toplamak olduğu hileli organizasyonlardır.

Bu organizasyonlarda sıklıkla şu adımlar izlenir:

Sahte veya taklit bir hesap açılır.
- Tanınmış bir markanın, e-ticaret sitesinin veya influencerın adına çok benzeyen bir kullanıcı adı alınır.
- Profil fotoğrafı ve biyografi kısmı gerçeğin neredeyse aynısı olacak şekilde hazırlanır.
Büyük ve cazip ödüller vaat edilir.
- Son model telefon, bilgisayar, oyun konsolu, tatil, hediye çeki gibi ürünler, çok sayıda kişiye veriliyormuş gibi duyurulur.
- “Herkese hediye”, “her gün yüzlerce kazanan”, “kesin kazan” gibi abartılı ifadeler kullanılır.
Katılım şartlarıyla güven ve etkileşim sağlanır.
- Takip, beğeni, yorum, paylaşım şartı getirilir.
- Böylece hesap kısa sürede büyür, daha fazla kişiye ulaşır ve “bu kadar etkileşim varsa demek ki gerçek” algısı yaratılır.
“Kazandınız” mesajı ve para/veri talebi gelir.
- Katılımcılara DM veya başka bir platform üzerinden “Tebrikler, kazandınız” mesajı gönderilir.
- Ödülü teslim almak için:
  - Kargo, vergi, dosya masrafı, işlem ücreti gibi kalemler adı altında para istenir,
  - Linke tıklanarak kart bilgisi girilmesi, internet bankacılığı şifresi ve SMS kodu paylaşılması istenir,
  - Kişisel bilgilerin yer aldığı formların doldurulması talep edilir.
Sonuç: Mağduriyet ve zararın ortaya çıkması.
- Gönderilen paralar geri alınamaz hâle gelir.
- Kart veya hesap bilgileri ele geçirilen mağdurların hesapları boşaltılabilir.
- Toplanan kişisel veriler başka dolandırıcılık eylemlerinde kullanılabilir.

Bu tabloda görüldüğü üzere, sahte çekilişler basit bir “şaka” veya “etik ihlal”den ibaret değildir; sistematik ve planlı şekilde yürütülen suç faaliyetleridir.

3. Gerçek Çekiliş ile Sahte Çekiliş Arasındaki Farklar

Her çekilişi “dolandırıcılık” olarak görmek de doğru değildir. Bu nedenle, gerçek ve yasal bir kampanya ile sahte çekilişi ayırt etmek önemlidir.

3.1. Hesabın Güvenilirliği

Bir çekiliş görür görmez şu soruları sormak gerekir:

Bu hesap kaç yıldır aktif, geçmiş gönderileri var mı?
Takipçi sayısı ve etkileşim oranı doğal mı görünüyor?
Bu hesap markanın veya kişinin resmî hesabı olarak web sitesinde, diğer sosyal medya hesaplarında veya kurumsal kanallarda duyurulmuş mu?
Kullanıcı adı; markanın adına çok benzeyen ama küçük bir harf farkı olan, sonuna rakam veya işaret eklenmiş bir kullanıcı adı mı?

Yeni açılmış, geçmişi olmayan, kullanıcı adı “resmî hesap” izlenimi veren profiller özellikle şüphe uyandırmalıdır.

3.2. Vaat Edilen Ödüllerin Mantıklı Olup Olmaması

Gerçek kampanyalarda:

Ödül sayısı ve değeri belirli bir sınırda olur,
Genellikle şartlar şeffaf ve gerçekçidir,
“Herkese hediye”, “yorum yapan herkes kazanır” gibi uç ifadelerden kaçınılır.

Sahte çekilişlerde ise genellikle:

Aşırı yüksek sayıda ödül,
Çok pahalı ürünlerin hiçbir mantıklı açıklama olmaksızın dağıtılması,
Gerçekçi görünmeyen “herkese kazanç” söylemleri vardır.

3.3. Katılım Sonrası Para ve Bilgi Talebi

En kritik fark şudur:

Yasal bir çekilişte ödülü alabilmek için katılımcıdan kart bilgisi, şifre, SMS doğrulama kodu veya peşin bir ödeme istenmez.

Eğer:

Kargo ücreti, vergi veya masraf adı altında ön ödeme isteniyorsa,
Gönderilen link üzerinden kart bilgisi ve SMS kodu talep ediliyorsa,
“Şimdi ödeme yapmazsan hak yedek talihliye geçer” gibi acele baskısı kuruluyorsa,

karşınızdaki çekilişin büyük ihtimalle sahte ve suç niteliğinde olduğu söylenebilir.

4. Sahte Çekilişte Kullanılan Yöntemler (Senaryolar)

Sahte çekiliş dolandırıcılıklarında bazı senaryolar tekrar tekrar karşımıza çıkar. Bunları bilmek, riskleri daha baştan fark etmenize yardımcı olur.

4.1. Marka veya Influencer Taklidi

Bu yöntemde:

Tanınmış markaların veya influencerların adlarına çok benzeyen hesaplar açılır.
Profil fotoğrafı, açıklamalar, önceki gönderiler dahi taklit edilebilir.
Çekiliş duyuruları bu sahte profilden yapılır.

Takipçiler “Zaten bu markayı takip ediyorum, bu da onların diğer hesabıdır” psikolojisiyle güven duyar ve çekilişe katılır.

4.2. DM ile Gelen “Kazandınız” Mesajı

Bir diğer klasik yöntem, DM (özel mesaj) üzerinden gönderilen bildirimlerdir:

“Tebrikler, çekilişi kazandınız.”
“Hediyenizi alabilmek için aşağıdaki linke tıklayıp formu doldurun.”
“Vergi/kargo için küçük bir tutar ödemeniz gerekiyor.”

Bu mesajlardan sonra:

Sahte bankacılık veya ödeme sayfalarına yönlendiren linkler,
Kart ve kimlik bilgilerini toplayan formlar,
Hesap güvenlik kodlarını ele geçirmeye çalışan ekranlar karşınıza çıkar.

Bu nokta, genellikle zararın fiilen başladığı kritik aşamadır.

4.3. Küçük Tutarlarla Çok Sayıda Kişiden Para Toplama

Dolandırıcılar, genellikle tek bir kişiden yüksek meblağ yerine, çok sayıda kişiden küçük miktarlar almayı tercih eder:

100–300 TL arası kargo veya vergi bedeli,
İşlem masrafı, dosya ücreti gibi isimler.

Bu tutarlar tek başına yüksek görünmediği için mağdurlar çoğu zaman fazla sorgulamaz. Ancak yüzlerce kişinin aynı yönteme kanması durumunda, dolandırıcılar toplamda ciddi miktarlara ulaşabilir.

4.4. Sadece Veri Toplama Amaçlı Çekilişler

Bazı sahte çekilişlerde doğrudan para talebi yapılmadan, yalnızca:

T.C. kimlik numarası,
Doğum tarihi, adres, telefon bilgisi,
Kart numarası ve son kullanma tarihi,
Hatta kimlik veya kart fotoğrafı

gibi veriler toplanır.

Bu veriler, daha sonra farklı dolandırıcılık faaliyetlerinde, sahte hesap açılmasında veya kimlik hırsızlığı niteliğindeki fiillerde kullanılabilir. Bu durum hem ceza hukuku hem kişisel verilerin korunması hukuku açısından ayrıca yaptırıma tabidir.

5. Sahte Çekilişin Ceza Hukuku Boyutu

5.1. Dolandırıcılık Suçunun Unsurları

Dolandırıcılık suçu, temel olarak:

Hileli davranışlarda bulunmayı,
Bir kişiyi bu hileyle aldatmayı,
Aldatma sonucunda mağdurun zararına ve failin yararına bir menfaat temin etmeyi

içerir.

Sahte çekiliş senaryolarında:

Hileli davranış: Gerçek olmayan çekiliş, taklit hesap, sahte ödül, sahte link ve kargo/vergi bahanesi gibi unsurlardır.
Aldatma: Mağdurun, gerçek bir kampanyaya katıldığına ve ödül kazanacağına inanmasıdır.
Menfaat ve zarar: Gönderilen para, karttan çekilen tutar veya kötüye kullanılan kişisel verilerle mağduriyetin doğmasıdır.

Bu üç unsur bir arada gerçekleştiğinde, sahte çekiliş organizatörleri ceza hukuku açısından dolandırıcılık suçundan sorumlu tutulur.

5.2. Bilişim Sistemleri Kullanılarak Nitelikli Dolandırıcılık

Sosyal medya platformları ve internet, ceza hukukunda bilişim sistemleri olarak kabul edilir. Bu sistemler kullanılarak dolandırıcılık yapılması, suçun nitelikli hâli sayılır ve daha ağır cezalara tabidir.

Sahte çekiliş dolandırıcılığında:

Sahte profil açılması,
Sosyal medya üzerinden toplu şekilde mesaj gönderilmesi,
Linkler aracılığıyla sahte sitelere yönlendirme yapılması,
Kart bilgileri ve şifrelerin internet üzerinden alınması

gibi unsurlar, bilişim sisteminin araç olarak kullanıldığını gösterir.

Bu durumda, soruşturma ve kovuşturmada suçlama, çoğu kez “bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık” adı altında yapılır. Suçun niteliği gereği, verilecek hapis ve adli para cezaları da daha yüksektir.

5.3. Zincirleme Suç ve Birden Fazla Mağdur

Sahte çekilişler, çoğu zaman aynı senaryoyla birçok kişiyi hedef alır:

Aynı sahte hesap ve gönderi üzerinden yüzlerce kişiye ulaşılır,
Aynı yöntemle pek çok kişiden para veya veri toplanır.

Bu durumda, ceza hukukunda “zincirleme suç” hükümleri gündeme gelebilir. Aynı suç işleme kararıyla, aynı yöntemle, birden fazla kişiye karşı gerçekleştirilen eylemlerde faile verilecek ceza artırılarak belirlenebilir.

5.4. Örgütlü Suç İhtimali

Bazı olaylarda:

Hesabı açan,
Linki hazırlayan,
Parayı toplayan,
Parayı çeken veya yurt dışına aktaran

kişilerin farklı olduğu, aralarında iş bölümü bulunduğu, belirli bir plan çerçevesinde hareket ettikleri görülür. Bu gibi durumlarda, dolandırıcılık suçuna ek olarak suç işlemek amacıyla örgüt kurma veya örgüte üye olma hükümleri de devreye girebilir. Bu da toplam ceza miktarını artıran bir unsurdur.

6. Kişisel Verilerin Korunması ve Diğer Hukuki Boyutlar

6.1. Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirilmesi

Sahte çekilişlerde sadece para değil, kişisel veriler de hedeflenir. Özellikle:

Kimlik bilgileri,
Adres ve iletişim bilgileri,
Banka ve kart bilgileri,

çekiliş formu veya linkler aracılığıyla toplandığında, bu verilerin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi ve yayılması ayrı bir suç oluşturabilir. Aynı zamanda, kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat uyarınca idari yaptırımlar da gündeme gelebilir.

6.2. Tüketici Hukuku ve Haksız Ticari Uygulamalar

Çekiliş; bir ürün, hizmet veya marka tanıtımı amacıyla yapılıyor, tüketiciye yöneliyorsa, bu durumda tüketici hukuku da devreye girer.

Gerçekte var olmayan bir kampanyayı varmış gibi gösterip tüketiciden parasal edim alınması,
Kazanma ihtimali, ödül sayısı ve çekiliş şartları konusunda tüketicinin yanıltılması,
Tüketicinin ekonomik davranışını bozacak şekilde hileli bilgi verilmesi

haksız ticari uygulama niteliğinde değerlendirilir ve idari para cezalarına konu olabilir.

6.3. Influencer ve Markaların Sorumluluğu

Bazı durumlarda influencerlar:

Gerçek olduğunu sandıkları ama aslında sahte olan çekilişleri takipçilerine duyurabilir,
Yeterli inceleme yapmadan, başka bir hesabın veya markanın çekilişini “story” ya da gönderi ile paylaşabilir.

Influencer, markanın gerçekten yetkilendirdiği bir kampanyayı tanıtıyorsa, bunun şeffaf ve mevzuata uygun yürütülmesi gerekir.

Eğer influencer, bilerek veya ağır ihmal göstererek sahte çekilişleri paylaşır, takipçilerinin zarar görmesine sebep olursa, somut olaya göre hukuki ve hatta ceza sorumluluğu gündeme gelebilir. Burada kusur durumu, elde edilen kazanç, iş birliğinin niteliği ve mağduriyetin boyutu önemlidir.

7. Sahte Çekiliş Mağdurlarının İzlemesi Gereken Yol

Sahte bir çekilişe kanıp para gönderdiyseniz, kart veya hesap bilgileriniz dolandırıcıların eline geçtiyse, paniğe kapılmadan ama hızlı hareket etmek gerekir.

7.1. Banka ve Ödeme Kuruluşlarıyla İletişim

İlk olarak:

Kart veya hesap bilgileriniz paylaşıldıysa, derhâl bankanızı arayıp kartınızı ve internet bankacılığınızı geçici olarak durdurun.
Gerçekleşen işlemlerin iptali veya iadesi için bankanıza yazılı başvuruda bulunun.
Mümkünse bankadan, başvurunuza ilişkin yazılı veya kayıtlı bir teyit alın.

Bu adım, hem zararın büyümesini engellemek hem de sonrasında açılacak davalarda delil oluşturmak açısından önemlidir.

7.2. Delillerin Toplanması

Savcılık veya mahkeme önünde ispat için, aşağıdaki belgeleri mümkün olduğunca eksiksiz şekilde toplamanız faydalıdır:

Sahte çekiliş gönderisinin ekran görüntüsü,
Çekilişi düzenleyen hesabın profil ekranı (kullanıcı adı, takipçi sayısı, tarih vb.),
DM veya mesajlaşma ekranlarının görüntüleri,
Gönderilen linkler ve bu linklerin yönlendirdiği sayfaların ekran görüntüleri,
Yapılan para transferlerine ilişkin dekontlar ve hesap hareketleri,
Kartınızdan izinsiz çekim olduysa ilgili hesap özetleri.

Bu deliller, hem ceza soruşturmasında hem de açılacak hukuk davalarında büyük önem taşır.

7.3. Cumhuriyet Başsavcılığı’na Suç Duyurusu

Bir diğer kritik adım, Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmaktır.

Dilekçenizde:

Hangi sosyal medya platformunda, hangi hesap tarafından, ne tür bir çekiliş duyurusu yapıldığını,
Nasıl kandırıldığınızı, size ne vaat edildiğini,
Ne kadar para gönderdiğinizi veya hangi bilgileri paylaştığınızı,
Zararınızın ne kadar olduğunu,
Elinizdeki delilleri

kronolojik ve anlaşılır bir dille anlatmalısınız.

Suç duyurusu sonrasında savcılık, olayın niteliğine göre adli soruşturma başlatır; kolluk birimlerine (özellikle siber suçlarla mücadele birimlerine) talimat vererek araştırma yapılmasını isteyebilir.

7.4. Hukuk Davaları (Tazminat İmkânı)

Ceza soruşturması ve davası yürürken, dolandırıcılardan tazminat talep etme imkânı da vardır. Zarar gören kişi:

Uğradığı maddi zararın iadesini,
Uygun hâllerde manevi tazminat talebini

ayrı bir hukuk davası ile ileri sürebilir. Burada davanın başarılı olabilmesi için:

Fail veya faillerin kimliğinin tespit edilmesi,
Malvarlıklarının bulunması,
Delillerin güçlü olması

gibi hususlar önem kazanır. Bazı durumlarda ceza davası içerisinde de katılan sıfatıyla maddi zararların iadesi yönünde talepler dile getirilebilir.

7.5. Sosyal Medya Platformuna ve İlgili Makamlara Şikâyet

Sahte çekilişi yürüten hesabın:

Platform üzerinden şikâyet edilmesi (report),
Dolandırıcılık ve taklit gerekçeleriyle bildirimin yapılması

başkalarının da mağdur olmasını engellemek açısından önemlidir.

Ayrıca, tüketici odaklı bir kampanya görüntüsü veriliyorsa, ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar bakımından ilgili kamu kurumlarına da şikâyet yapılması mümkündür.

8. Sahte Çekilişlere Karşı Korunmak İçin Pratik Öneriler

Sahte çekiliş dolandırıcılığına karşı en etkili yöntem, başından tedbirli davranmak ve basit kurallara uymaktır.

Hesabı mutlaka teyit edin.
- Markanın resmî sitesinden veya diğer sosyal medya hesaplarından ilgili profile link verilip verilmediğine bakın.
- Yeni açılmış ve geçmişi olmayan hesaplara karşı daha temkinli olun.
Ödülü almak için hiçbir zaman para ödemeyin.
- Kargo, vergi, dosya, işlem vb. isimlerle talep edilen küçük tutarlar dahi dolandırıcılık olabilir.
- Yasal çekilişte asıl amacın “hediye” olduğu unutulmamalıdır; hediyeyi almak için önceden ödeme yapmak mantıklı değildir.
Kart bilgisi ve SMS kodu isteyen her şeyden uzak durun.
- Kart numarası, son kullanma tarihi, CVV, internet bankacılığı şifresi, SMS doğrulama kodu gibi bilgileri hiçbir çekiliş için paylaşmayın.
- Bu bilgiler, yalnızca bankanızın resmî kanalları üzerinden ve kendi talebinizle kullanılmalıdır.
Çekiliş şartlarını okuyun, gerçekçi olup olmadığına bakın.
- Süresi, yöntemi, ödül sayısı ve kazananların açıklanma usulü net değilse, şüpheci olun.
- “Herkese hediye” veya “kesin kazanırsın” gibi söylemler ciddi bir uyarı işaretidir.
Çocuklar ve gençler açısından ekstra dikkatli olun.
- Onların hesaplarını zaman zaman kontrol edin, bu konuda bilinçlendirici konuşmalar yapın.
- Şüpheli bir çekilişe katıldıklarını fark ederseniz, durumu hemen değerlendirin.

9. Sonuç: Sahte Çekiliş Basit Bir “İnternet Şakası” Değil, Ciddi Bir Suçtur

Sosyal medya üzerinden sahte çekiliş düzenlemek; artık sıradan, hafife alınabilecek bir “internet oyunu” değil, doğrudan suç niteliği taşıyan bir faaliyettir. Bu fiiller:

Ceza hukuku bakımından dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık,
Kişisel verilerin korunması bakımından veri ihlalleri,
Tüketici hukuku açısından aldatıcı ve haksız ticari uygulamalar

şeklinde çok boyutlu bir sorumluluk doğurur.

Mağdur olan kişiler açısından ise durum çaresiz değildir. Doğru adımlar atıldığında:

Zararın artması engellenebilir,
Failler hakkında soruşturma ve dava açılabilir,
Maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.

Bu nedenle:

Sosyal medyada gördüğünüz her çekilişe güvenmek yerine,
Basit birkaç kontrol yaparak gerçek ile sahteyi ayırt etmeye,
Şüphelendiğiniz anda işlemi durdurup hukuki yollara başvurmaya

özen göstermek gerekir.

Özellikle “Instagram sahte çekiliş”, “sosyal medya çekiliş dolandırıcılığı”, “çekiliş kazandım para istiyorlar ne yapmalıyım” gibi sorular aklınıza geldiyse, durumun ciddiyetini küçümsememeli ve mümkünse profesyonel hukuki destek almalısınız.

Single Blog Title