Cevap Dilekçesi, Süresi ve Cevap Verilmemesinin Sonuçları

Giriş

Medeni yargılamada, davacı dava dilekçesiyle iddialarını ileri sürerken, davalı da cevap dilekçesiyle kendini savunur.
Bu dilekçe, savunma hakkının ve adil yargılanma ilkesinin temel aracıdır.
Cevap dilekçesi verilmediğinde, davalı inkâr, ikrar veya kabul imkânından mahrum kalır ve bazı sonuçlara katlanmak zorunda olur.

HMK m.128-131 arasında düzenlenen bu kurum, hem süresi hem de içeriği bakımından sıkı şekil şartlarına tabidir.

---

1. Cevap Dilekçesi Nedir?

Cevap dilekçesi, davalının dava dilekçesine karşı savunmasını ve itirazlarını içeren yazılı beyandır.
Bu belge, yargılamada iddia-savunma dengesini sağlar ve davalının sessiz kalması durumunda vakıaların inkâr edilmiş sayılması gibi sonuçlar doğurur

MEDENİ USUL HUKUKU

.

---

2. Cevap Dilekçesinin Verilme Süresi (HMK m.127-128)

• Cevap dilekçesi süresi dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır.

• Bu süre, kesin süredir. Ancak mahkeme, zorunlu hallerde bir defaya mahsus olmak üzere iki haftaya kadar uzatma verebilir.

• Davalı bu süre içinde cevap vermezse, dava dilekçesindeki vakıaları inkâr etmiş sayılır.

Yargıtay 3. HD, 2021/1987 E., 2022/3421 K.
“Davalının süresi içinde cevap vermemesi, davacının iddialarını kabul anlamına gelmez; yalnızca inkâr etmiş sayılma sonucunu doğurur.”

---

3. Cevap Dilekçesinin Unsurları (HMK m.129)

Cevap dilekçesinde, dava dilekçesindeki unsurların hemen hemen aynısı yer alır.
HMK m.129/1 uyarınca cevap dilekçesinde bulunması gerekenler şunlardır:

1. Mahkemenin adı,

2. Davacının ve davalının adı, soyadı ve adresi,

3. Davacı yurt dışında ise tebligat adresi,

4. Davalının savunma sebepleri ve delilleri,

5. Sonuç ve talep bölümü (davaya ilişkin istemi),

6. İmza.

Bu unsurlardan biri eksikse, hâkim davalıya tamamlaması için süre verir; tamamlanmazsa dilekçe yok hükmünde sayılabilir

MEDENİ USUL HUKUKU

.

---

4. Cevap Dilekçesinin İçeriği

Davalı, dilekçesinde üç farklı tutum sergileyebilir:

• İkrar: Davacının ileri sürdüğü vakıaları kabul eder.
  → Dava konusu uyuşmazlık kalmaz, hâkim kabul kararı verir.

• İnkâr: Davacının vakıalarını reddeder.
  → İspat yükü davacıdadır.

• Kabul: Davayı tamamen veya kısmen kabul eder; bu durumda dava sona erer

  MEDENİ USUL HUKUKU

  .

Bu durumlar, yargılamanın yönünü doğrudan belirler.

---

5. Cevap Dilekçesiyle İleri Sürülebilecek Savunmalar

Cevap dilekçesi, davalının hem maddi hem usulî savunma sebeplerini içerebilir:

A. Maddi Hukuka Dayanan Savunmalar

• Borcun ifa edildiği,

• Alacağın zamanaşımına uğradığı,

• Sözleşmenin geçersiz olduğu gibi iddialardır.

B. Usul Hukukuna Dayanan Savunmalar

• İtirazlar: Davayı tamamen ortadan kaldıran iddialardır (örnek: borcun sona erdiği).

• Def’iler: Borcu kabul edip ödeme yükümlülüğünü geçici olarak kaldıran savunmalardır.

• İlk itirazlar: Dava şartı niteliğinde olmayıp davanın esasına girilmesini engelleyen savunmalardır (örneğin yetki, tahkim).

  • Bu itirazların en geç cevap dilekçesiyle ileri sürülmesi gerekir

    MEDENİ USUL HUKUKU

    .

---

6. Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonuçları (HMK m.128-131)

1. Davalı cevap vermezse:
   → Davacının ileri sürdüğü vakıalar inkâr edilmiş sayılır.
   → Davalı aleyhine kabul karinesi doğmaz.
   → Ancak delil sunma hakkı sınırlanır.

2. Süresi içinde cevap verilmezse:
   → Davalı, iddia ve savunmasını genişletemez.
   → Sadece davacının iddialarına karşı çıkabilir, yeni vakıa ileri süremez.

3. Cevap verilmeden önce hüküm verilirse:
   → Bu, savunma hakkının kısıtlanması anlamına gelir ve bozma sebebidir.

---

7. Cevap Dilekçesinin Sunulma Yeri ve Şekli

• Dilekçe, davanın açıldığı mahkemeye verilir.

• Davacı sayısı kadar kopya hazırlanmalıdır.

• Dilekçe harca tabi değildir. Ancak cevapla birlikte karşı dava açılırsa harç ödenir

  MEDENİ USUL HUKUKU

  .

• Dilekçe havale edildiği tarihte verilmiş sayılır; hâkimin imzası ve tarih kaydı zorunludur.

---

8. İlk İtirazların Cevap Dilekçesiyle İleri Sürülmesi

Davalı, yetki, tahkim veya benzeri ilk itirazlarını en geç cevap dilekçesiyle bildirmek zorundadır.
Aksi hâlde bu itirazlar dinlenmez.
Bu kural, davalının yargılamayı kötüye kullanmasını engeller.

Yargıtay 15. HD, 2020/4417 E., 2021/6731 K.
“Yetki itirazı, ilk itiraz olup en geç cevap dilekçesiyle ileri sürülmelidir. Aksi hâlde dinlenmez.”

---

9. Cevap Dilekçesinde Karşı Dava Açılması

Davalı, cevap dilekçesi içinde karşı dava açabilir (HMK m.132).
Bu durumda:

• Harç yatırılması gerekir.

• Karşı dava, asıl davayla bağlantılı olmalıdır.

• Mahkeme, iki davayı birlikte inceler ve aynı kararda hükme bağlar.

---

10. Uygulamada Yaygın Hatalar

---

Sonuç

Cevap dilekçesi, medeni yargılamada savunma hakkının teminatıdır.
Bu dilekçe olmadan yargılama tek taraflı yürür, adalet dengesi bozulur.
Usule uygun, süresinde ve güçlü delillerle hazırlanmış bir cevap dilekçesi, davalının en etkili savunma aracıdır.

“Cevap dilekçesi, sessiz kalmanın değil; hakkını korumanın dilidir.”