Taklit Sosyal Medya Hesapları ve Kişilik Hakkı Korunması

Sosyal medya, günümüzde kişilerin kimliklerini, düşüncelerini ve itibarlarını temsil eden en güçlü dijital alanlardan biridir.
Bu alanın açık yapısı, kötü niyetli kişilerin başkaları adına taklit hesaplar (fake account) oluşturarak kimlik yanılsaması yaratmasına da imkân tanır.
Bu tür eylemler, Türk Medeni Kanunu (TMK), Türk Ceza Kanunu (TCK), Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında çeşitli hukuki yaptırımlara yol açabilir.

2. Taklit Hesap Kavramı ve Hukuki Nitelik

Taklit hesap, bir kişinin adı, soyadı, fotoğrafı, unvanı veya markasını kullanarak o kişiymiş gibi davranan, yanıltıcı veya sahte nitelikte sosyal medya profilleridir.
Bu hesaplar çoğu zaman şu amaçlarla oluşturulur:

Dolandırıcılık (sahte para talebi, reklam)
İtibar zedeleme veya iftira
Haksız kazanç sağlama
Kurumsal markayı taklit etme

Bu fiiller hem özel hukukta kişilik hakkı ihlali, hem de ceza hukukunda bilişim suçu oluşturur.

3. Kişilik Hakkı Koruması (TMK 24–25)

3.1. Temel Hüküm

TMK m.24:

“Hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hâkimden saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir.”

Taklit hesap, bireyin adı ve kimliği üzerinde tasarrufta bulunarak kişilik hakkını ihlal eder.
Bu durumda mağdur şu davaları açabilir:

Saldırının durdurulması (hesabın kapatılması),
Erişimin engellenmesi,
Manevi tazminat,
Cevap ve düzeltme hakkı.

3.2. Manevi Tazminat

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2019/3486 K. sayılı kararında, taklit hesapla kişilik hakkı ihlali halinde manevi tazminata hükmetmiştir:

“Sosyal medya ortamında kişinin adı ve fotoğrafı kullanılarak oluşturulan sahte hesap, kişilik haklarına saldırı niteliğindedir.”

4. Ceza Hukuku Boyutu (TCK)

Taklit hesap oluşturmak ve bu yolla paylaşımlarda bulunmak birçok suç tipine temas edebilir.

4.1. TCK m. 136 – Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme

Kişinin fotoğrafı, telefon numarası veya kimlik bilgisi kullanılıyorsa bu madde kapsamına girer.
Cezası: 2 yıldan 4 yıla kadar hapis.

4.2. TCK m. 125 – Hakaret

Taklit hesap üzerinden yapılan aşağılayıcı, onur kırıcı ifadeler, hakaret suçunu oluşturur.

4.3. TCK m. 267 – İftira

Kişi adına sahte hesap açarak üçüncü kişilere suç isnadı yapılırsa iftira suçu oluşur.

4.4. TCK m. 158 – Nitelikli Dolandırıcılık

Taklit hesap üzerinden para toplanması veya sponsor adıyla kazanç sağlanması “bilişim sistemleri kullanılarak dolandırıcılık” kapsamındadır.
Cezası: 4 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası.

5. KVKK ve Fotoğraf Kullanımı

Taklit hesaplarda kişinin fotoğrafı, videosu veya özel mesajları paylaşılmışsa, bu durum KVKK m.12 anlamında veri ihlalidir.
Kişisel verilerin hukuka uygun işlenebilmesi için “açık rıza” şarttır (KVKK m.5).
Aksi hâlde idari para cezaları (50.000–1.000.000 TL) ve tazminat hakkı (m.14) gündeme gelir.

6. Fikri Haklar ve Marka Kullanımı

Taklit hesaplarda ticari markaların, logoların veya kurumsal kimliklerin kullanılması marka hakkı ihlali sayılır (SMK m.7).
Ayrıca, haksız rekabet (TTK m.54) hükümleri de uygulanabilir.

Örnek

Bir şirketin adını ve logosunu içeren sahte Instagram hesabı, o markanın itibarını zedelediğinde haksız rekabet ve marka tecavüzü aynı anda oluşur.
Bu durumda marka sahibi;

İhlalin durdurulmasını,
Hesabın kapatılmasını,
Tazminat ödenmesini,
Erişimin engellenmesini talep edebilir.

7. Erişimin Engellenmesi ve İçeriğin Kaldırılması

7.1. 5651 Sayılı Kanun Uygulaması

İnternetteki kişilik hakkı ihlallerinde en hızlı çözüm erişimin engellenmesi kararıdır.
5651 sayılı Kanun m.9 uyarınca:

İhlale konu URL adresi açıkça belirtilir,
Sulh ceza hâkimliğine başvurulur,
Hakim 24 saat içinde karar verir.

Karar sosyal medya platformuna bildirilir, uygulanmazsa BTK devreye girer.

7.2. Platform İçi Başvuru

Facebook, Instagram, X (Twitter), TikTok ve LinkedIn gibi platformlar “taklit hesap şikâyet formu” sunar.
Bu formlara kimlik belgesi, ekran görüntüsü ve URL eklenerek başvuru yapılır.
Uygulamada bu yöntem, yargı kararına göre çok daha hızlı sonuç verir.

8. Delil Tespiti ve İspat

Taklit hesapla ilgili davalarda delil tespiti en kritik aşamadır.

8.1. Delil Tespitinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ekran görüntüsü tek başına yeterli değildir.
İçeriğin URL adresi, tarih, saat, kullanıcı adı da kaydedilmelidir.
Noter aracılığıyla veya zaman damgalı PDF çıktısı alınmalıdır.
Gerekirse adli bilişim uzmanı incelemesi talep edilmelidir.

Yargıtay 12. HD, 2020/3210 E. kararında, “sosyal medya delilinin noter tespitiyle sunulmasının ispat gücünü artırdığını” belirtmiştir.

9. Kurumsal Kişiler ve Marka İtibarı

Taklit hesaplar sadece bireylere değil, şirketlere de ciddi zarar verir.
Bir markanın adına açılmış sahte hesap;

Dolandırıcılık suçuna yol açabilir,
Müşteri güvenini sarsabilir,
Rekabet hukukuna aykırılık teşkil eder.

Şirketler bu riski azaltmak için şu önlemleri almalıdır:

Marka adlarını tüm platformlarda rezerve etmek,
Doğrulama (verified badge) başvurusunda bulunmak,
Sosyal medya politikası hazırlamak,
Taklit hesaplar için hızlı iç iletişim zinciri kurmak.

10. Uluslararası Boyut

Sosyal medya platformları çoğu zaman yurt dışında faaliyet gösterdiği için erişim engeli kararlarının uygulanması zordur.
Ancak Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi (Budapeşte Sözleşmesi) ve EU Digital Services Act (DSA) benzeri uluslararası düzenlemeler sayesinde iş birliği imkânı artmaktadır.

Türkiye, BTK ve MASAK aracılığıyla uluslararası veri paylaşım taleplerinde bulunabilir.
Ayrıca ABD merkezli platformlara yapılan tebligatlar artık elektronik ortamda geçerli kabul edilmektedir.

11. Hakkaniyet ve Manevi Zarar Değerlendirmesi

Yargıtay uygulamalarına göre, kişilik hakkı ihlalinde tazminat miktarı belirlenirken şu ölçütler dikkate alınır:

İhlalin yayılma alanı (takipçi sayısı, paylaşım süresi),
Mağdurun tanınırlığı,
Paylaşımın amacı (kötü niyet, alay, tehdit vb.),
Mağdurun uğradığı psikolojik etkiler.

Taklit hesap yoluyla yapılan küçük ölçekli aldatmalarda sembolik tazminat verilirken, kamuoyunda bilinen kişilere yönelik ihlallerde yüksek manevi tazminat uygulanır.

12. Koruyucu Önlemler ve Uygulama Önerileri

Resmî kimlik doğrulaması (verified account) talep edin.
Taklit hesapları hemen platforma bildirin.
Erişimin engellenmesi için Sulh Ceza Hâkimliğine başvurun.
Noter tespiti ile delil oluşturun.
KVKK başvurusunda bulunun.
İhlal nedeniyle manevi tazminat davası açın.
Gerekiyorsa TCK kapsamında suç duyurusu yapın.

13. Sonuç

Taklit sosyal medya hesapları, bireyin kimlik hakkını, itibarını ve özel hayatını hedef alan modern bir ihlal biçimidir.
Türk hukuk sistemi bu tür eylemlere karşı kapsamlı koruma sağlamaktadır:

TMK, kişilik hakkını korur.
TCK, cezai yaptırımlar getirir.
KVKK, veri güvenliğini düzenler.
5651 sayılı Kanun, erişimin engellenmesini sağlar.

Sonuç olarak:
Taklit hesaplara karşı en etkili çözüm, hızlı delil tespiti, platform başvurusu ve hukuki sürecin eşzamanlı yürütülmesidir.
Bu süreçte avukatın dijital delil yönetimi ve bilişim hukuku bilgisi belirleyici olur.

Single Blog Title