Adres Değişikliği Halinde Tebligatın Geçerliliği
Adres Değişikliği Halinde Tebligatın Geçerliliği:
1) Hukuki Çerçeve: “Bilinen En Son Adres”, AKS ve Terditli Tebligat
1.1. Bilinen en son adrese tebligat (TK m.10)
Kanun koyucu, tebligatı muhatabın bilinen en son adresinde başlatır. Bu adrese tebligat yapılamaz ya da adres tebligata elverişli değilse, adres kayıt sistemindeki (AKS–MERNİS) yerleşim yeri adresi bilinen en son adres kabul edilerek işlemler buradan yürür (terditli sistem).
Pratik not: Dosya pratiğinde önce “bilinen en son adrese” çıkış denenmeli; iade olursa zarf üzerine “MERNİS adresidir, TK m.21/2 uyarınca tebliğ edilecektir” şerhi verilerek ikinci aşamaya geçilmelidir. Bu iki basamaklı sıralama, Yargıtay İçtihadı Birleştirme ile de netleştirilmiştir.
1.2. AKS (MERNİS) adresine 21/2 şerhli tebligat
TK m.21/2 uyarınca, gösterilen adres muhatabın AKS adresi ise, muhatap o adreste hiç oturmamış olsa dahi, memur evrakı muhtara/zabıta amirine teslim eder; ihbarnameyi kapıya yapıştırır ve yapıştırma tarihi tebliğ tarihidir. Terditli mantık gereği önce m.10 kapsamında bilinen adrese çıkış, iade üzerine AKS’ye 21/2 şerhiyle doğrudan tebligat kabul edilmiştir (İBK).
Uyarı: Bilinen adrese hiç çıkmadan doğrudan AKS’ye 21/2 tebligatı yapmak, savunma hakkı tartışmalarına yol açar ve çoğu olayda usulsüz tebligat sonucu doğurur.
2) Adres Değişikliği Bildirimi ve TK m.35’in Rolü
2.1. Gerçek kişiler için adres değişikliğinin bildirilmesi (TK m.35/1)
Kendisine veya adresine usulüne uygun tebligat yapılmış kişi adresini değiştirirse, yeni adresini tebliği yaptıran merciye derhal bildirmekle yükümlüdür; sonraki tebligatlar bildirilen bu yeni adrese yapılır. Bildirim yapılmaz ve AKS’de bir adres de tespit edilemezse, kanundaki usulle eski adres kapısına asma yoluna gidilir (m.35’in devamı).
2.2. Tüzel kişiler için ticaret sicili adresi (TK m.35/4)
6099 sayılı Kanun ile güçlendirilen sistemde tüzel kişilerin ticaret sicilindeki adresi temel alınır. Uygulamada, önce bilinen adrese çıkış ve iade koşulları değerlendirilerek ticaret sicili adresine m.35 operasyonu yapılır; gerçek dışı/var olmayan sicil adresine 35’e göre tebligat yapılamaz. YİBGK ve daire kararları, kapalı/terk şerhli iadeyi esas alır; “muhatap tanınmıyor” şerhli iadeler ise yeterli görülmeyebilir.
Önemli Nüans: Uygulama, tüzel kişiler bakımından 35/4 hükmünün etkisiyle daha geniştir; ancak 35’e geçmeden önce yapılan “ön hazırlık” tebligatının iade şerhi ve sicil kayıtlarının doğruluğu titizlikle kontrol edilmelidir.
3) Yargıtay İçtihadı Birleştirme: 10/2 – 21/2 İlişkisi Netleşti
Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararı, uzun süre farklı yorumlanan şu soruyu çözdü:
“Bilinen adrese çıkış iade olursa, AKS (MERNİS) adresine 21/2 şerhli tebligat için ayrıca bir ‘normal tebligat’ aşaması gerekir mi?”
Cevap: Gerekmez. Bilinen en son adrese çıkış iade edilince, MERNİS adresine 21/2 şerhiyle doğrudan tebligat yeterlidir.
Bu yaklaşım; terditli sistem (m.10 → m.21/2) ve AKS’nin hukuki değeri ile uyumludur. Karar, zarf üzerine “MERNİS adresidir, TK m.21/2’ye göre tebliğ edilecektir” ibaresinin yazılmasını da vurgular.
4) E-Tebligatın Adres Değişikliği Rejimine Etkisi
E-tebligat (TK m.7/a) zorunluluğu kapsamındaki gerçek ve tüzel kişilere, Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresi üzerinden tebligat yapılır. Zorunlu muhataplar için fizikî adres değişikliği çoğu kez belirleyici değildir; tebligat süreleri UETS/KEP kayıtlarına göre başlar. E-tebligat hesabının kapatılması, bildirilmemesi gibi haller ayrıca yaptırıma bağlanmıştır. Uyuşmazlıklarda UETS logları belirleyicidir.
5) Usulsüz Tebligat – Öğrenme Tarihi ve Hak Düşürücü Etkiler (TK m.32)
Tebligat usule aykırı yapılmışsa dahi muhatap tebligatı öğrenmişse, tebligat geçerli sayılır ve öğrenme tarihi tebliğ tarihi kabul edilir (TK m.32). Bu tespit; sürelerin başlangıcı, şikâyet/itiraz ve kanun yolları bakımından kritik sonuçlar doğurur.
Uygulama: Usulsüz tebligata karşı (örneğin AKS’ye doğrudan çıkış yapıldı ve bilinen adrese hiç tebligat yapılmadıysa) tebligatın usulsüzlüğü şikâyeti ile öğrenme tarihinin tebliğ tarihi olarak düzeltilmesi istenmelidir. Yargıtay, m.32 ekseninde bu düzeltmeyi zorunlu görür.
6) Adres Değişikliği Senaryolarına Göre Yol Haritası
Aşağıdaki pratik şemalar, dosyada izlenecek yolu adım adım özetler:
6.1. Gerçek kişi taşındı, bildirim yok:
- Bilinen en son adrese (dava/ takip dosyasındaki en güncel adres) tebligat çıkar.
- “Taşınmış/kapalı” gibi şerhle iade olursa; zarf üzerine MERNİS şerhi düşülerek AKS adresine m.21/2 tebligatı yapılır.
- Tebligatın usule uygunluğu; iade şerhi, muhtara teslim ve ihbarnamenin kapıya yapıştırılması ile belirlenir.
6.2. Sözleşmede “tebligat adresi” kararlaştırıldı:
Sözleşmesel tebligat adresi uygulamada “bilinen adres” olarak kabul görür; ancak adres değişirse bildirim veya sözleşme hükmü uyarınca yeni adresin bildirimi aranır. Aksi hâlde m.10–21/2 sıralaması yine geçerlidir. (Uygulama notu; sözleşme hükmü tek başına TK’yı bertaraf etmez.)
6.3. Şirket taşındı, ticaret siciline yeni adres tescil edildi:
Tüzel kişi için sicildeki güncel adres esas alınır. Eski adrese tebligat ısrarı yerine sicil adresine yönelin; iade şerhi “kapalı/terk” ise m.35 kurgusu devreye sokulur. “Tanınmıyor” şerhinde ise 35’e doğrudan dayanmak tehlikelidir; Yargıtay usulsüzlük değerlendirmesi yapabilir.
6.4. AKS adresi hiç oluşturulmamış / erişilemiyor:
Gerçek kişi için AKS’de adres tespit edilemiyorsa ve değişiklik bildirimi de yapılmamışsa m.35 usulü gündeme gelir; eski adres kapısına asma ile tebliğ tamamlanır. (Nadir görülen bir senaryodur; ispat ve tutanak düzeni önemlidir.)
6.5. Zorunlu e-tebligat kapsamındaki muhatap:
UETS/KEP üzerinden yapılan tebligat asıldır. Fizikî tebligat tartışmaları ikincil kalır; süreler elektronik tebliğ tarihi ile işler. (Zorunlular, TK m.7/a kapsamı).
7) Yargıtay’dan Öne Çıkan İlkeler
- Terditli tebligat esası: Önce m.10 kapsamında bilinen en son adres, iade olursa AKS’ye m.21/2 şerhli tebligat. (İBK)
- 21/2 için meşruhat zorunluluğu: Zarf üzerine MERNİS/21-2 şerhinin açıkça yazılması gerekir; aksi hâlde memurun re’sen 21/2 uygulaması hatalıdır.
- Usulsüz tebligat–öğrenme tarihi: Usulsüz tebligat, muhatabın öğrenmesiyle geçerlilik kazanır; öğrenme tarihi tebliğ tarihi sayılır (m.32).
- Tüzel kişilerde ticaret sicili adresi: Sicildeki adres esas; ancak iade şerhinin niteliği (kapalı/terk) ve adresin gerçekliği önemlidir; “tanınmıyor” şerhi üzerinden 35’e gitmek çoğu olayda usulsüzlük doğurur.
8) Savunma Stratejileri ve Dilekçe İpuçları
8.1. Tebligatı geçerli saydırmak isteyen taraf için
- Dosya dizini ve BTK/UETS/AKS kayıtlarını birlikte sunun.
- Bilinen adrese çıkışı, iade şerhini ve akabinde 21/2 şerhli AKS tebligatını kronolojik tabloda gösterin.
- Zarf üstü meşruhatı (MERNİS/21-2) ve muhtar/zabıta teslim tutanağı ile ihbarname yapıştırma tarihini dosyaya koyun. (İBK uyumu)
8.2. Tebligatı usulsüz saydırmak isteyen taraf için
- “Bilinen adrese çıkılmadı / iade şerhi yetersiz / MERNİS şerhi yok” argümanını m.10–21/2 sıralamasıyla kurun.
- Öğrenme tarihi beyanıyla m.32 düzeltimi talep edin; aynı dilekçede süreye bağlı talepleri öğrenme tarihi üzerinden inşa edin.
8.3. Şirket dosyalarında
- Ticaret sicil gazete küpürleri, MERSİS çıktıları ve adres değişiklik tescillerini ekleyin.
- “Muhatap tanınmıyor” iadesi üzerine 35 işletilmişse, usulsüzlük ve savunma hakkı kısıtlaması iddiasını delillendirin.
9) Sık Yapılan Hatalar ve Riskler
- Bilinen adrese hiç çıkmadan doğrudan AKS’ye 21/2 yapmak. (Genellikle usulsüzlük)
- Zarf üzerinde 21/2 meşruhatının unutulması (memur re’sen uygulayamaz).
- Tüzel kişide var olmayan/fiilen kullanılmayan sicil adresine 35’e göre tebligat. (Geçersizlik riski)
- E-tebligat zorunlularında fizikî tebligata güvenip UETS kayıtlarını incelememek.
10) Sonuç ve Öneriler
- Adres değişikliği vakalarında “m.10 → iade → m.21/2” sıralaması kuraldır; tebligat zarflarında MERNİS/21-2 şerhi aranır. (İBK ile netleşmiştir.)
- Tüzel kişiler yönünden ticaret sicili kritik olmakla beraber, iade şerhinin niteliği ve adresin gerçekliği denetlenmeden m.35’e dayanmak usulsüzlük doğurabilir.
- Usulsüz tebligatta öğrenme tarihi kozunu (m.32) mutlaka işletin; süreleri buna göre başlatın.
- E-tebligat zorunluluğu kapsamındaysanız, UETS/KEP kayıtları birincil delildir.
About Post Author
