Geçici Tedbir Talepleri
1. Giriş
Spor tahkiminde, uyuşmazlık sonuçlanmadan önce hakların korunması amacıyla alınan geçici tedbir kararları (provisional measures), uygulamada hem kulüpler hem sporcular için hayati öneme sahiptir.
CAS (Court of Arbitration for Sport) nezdinde verilen bu kararlar, disiplin cezalarının ertelenmesinden transfer yasağının askıya alınmasına kadar uzanır.
CAS Code (2023 Edition) m. R37, geçici tedbir talebinin koşullarını düzenler.
Bu makalede, CAS’ta geçici tedbir talebinin nasıl yapıldığı, hangi şartlarda kabul edildiği ve İsviçre Federal Mahkemesi’nin (SFT) bu konudaki yaklaşımı detaylı olarak incelenecektir.
2. Geçici Tedbirin Amacı ve Hukuki Dayanağı
CAS Code R37 (1):
“Her taraf, CAS Paneli oluşmadan önce veya sonrasında acil önlem talebinde bulunabilir.”
Geçici tedbir kurumu, esasen “zararın önlenmesi ve mevcut durumun korunması” amacını taşır.
Bu tedbir, esas karar verilinceye kadar hak kaybını önler, hakkın fiilen kullanılmasını güvence altına alır.
İsviçre Federal Hukukunda geçici tedbir kararları, PILA m. 183 ile desteklenmiştir:
“Hakemler, taraf başvurusuyla geçici önlemler almaya yetkilidir.”
3. CAS Geçici Tedbir Yetkisi ve Acil Tedbir Hakemi
CAS’ta iki ayrı mekanizma vardır:
-
Provisional Measures – Tedbir kararı, dosya Panel’e aktarılmadan önce CAS tarafından verilir.
-
Stay of Execution – Disiplin cezasının infazının askıya alınması.
Acil Durum Hakemi (Emergency Arbitrator) sistemi, 2010’dan beri kullanılmaktadır.
Bu hakem, Panel oluşmadan önce başvuruyu 24–48 saat içinde değerlendirir.
CAS 2019/A/6303 – Club v. UEFA:
“Disiplin cezasının uygulanması geri dönülmez zarara neden olacağından, stay of execution kararı verilmiştir.”
4. Geçici Tedbir Talebinin Usulü
4.1. Başvuru Zamanı
Taraflar, başvurularını başvuru dilekçesi (R48) ile birlikte veya ayrı olarak yapabilirler.
Tedbir talebi acil olduğunda, “ex parte” şekilde de değerlendirilebilir (yani karşı tarafa bildirilmeden).
4.2. Gerekçeli Talep
Talep dilekçesinde şunlar bulunmalıdır:
-
Talebin konusu ve amacı,
-
Gecikmenin zarar doğuracağına dair açıklama,
-
Delil veya tanık özetleri,
-
Harç makbuzu (CHF 1 000).
Eksik başvurular beş (5) gün içinde tamamlanmalıdır (R37 §5).
5. Tedbir Kararı İçin Aranan Üç Temel Kriter
CAS içtihatları ve İsviçre hukuku, geçici tedbirin kabulü için üç şartı aranır:
a. Olası Başarı (Prima Facie Case)
Başvuran tarafın esas davada makul başarı olasılığı bulunmalıdır.
CAS 2016/A/4562 – Athlete v. IAAF:
“Yalnızca başarı olasılığı ciddi şekilde varsa tedbir verilebilir.”
b. Telafisi İmkânsız Zarar (Irreparable Harm)
Başvuru konusu eylemin devamı hakkın geri dönülmez zararına yol açacaksa tedbir verilir.
Örneğin, bir sporcunun turnuvadan men edilmesi durumunda maddi ve manevi zarar kaçınılmazdır.
CAS 2018/A/5632 – Swimmer v. FINA:
“Olimpiyat öncesi yarışa katılamamak, sporcunun kariyerinde geri dönülmez zarar doğurur.”
c. Denge ve Kamu Yararı (Balance of Interest)
Hakların dengesi ve kamu yararı göz önüne alınır. Tedbir, karşı tarafa orantısız zarar vermemelidir.
6. İsviçre Federal Mahkemesi’nin Kriterleri
SFT 4A_362/2019 kararında Federal Mahkeme, CAS’ın tedbir yetkisini şu kriterlerle sınırlandırmıştır:
-
Tedbir geçici olmalı ve esas karar yerine geçmemeli,
-
Orantılı olmalı,
-
Karar gerekçeli olmalı,
-
Taraf savunması alınmalı.
Bu karar, CAS’ın “hızlı ama hukuka uygun” tedbir mekanizmasını geliştirmiştir.
7. Doping Ve Disiplin Dosyalarında Uygulama
7.1. Doping Dosyaları
CAS, doping kararlarında genellikle tedbir kararı vermez; çünkü “sporcunun temizliğini kanıtlayamaması” durumu kamu yararına aykırıdır.
CAS 2016/A/4642 – Cyclist v. UCI:
“Toplumun sporda dürüstlük beklentisi, doping şüphelisine tedbir tanınmasını engeller.”
7.2. Disiplin Ve Transfer Davaları
FIFA ve UEFA dosyalarında, transfer yasağı veya disiplin cezalarının askıya alınması en sık görülen tedbir türüdür.
CAS 2019/A/6123 – Club v. FIFA:
“Transfer yasağı tedbiri, esas karar öncesinde rekabet dengesizliği doğuracağı için geçici olarak kaldırılmıştır.”
8. Tedbir Kararının Kaldırılması ve Süresi
Tedbir kararları geçicidir; esas karar verildiğinde kendiliğinden sona erer.
Ancak karşı tarafın talebi üzerine CAS Paneli kararı kaldırabilir (R37 §8).
CAS 2018/A/6001 – Athlete v. IOC:
“Tedbir kararının süresi esas kararın tebliğine kadar geçerlidir.”
9. Tedbir Talebinde Yapılan Hatalar
-
Talebin gerekçesiz veya belgesiz yapılması,
-
Telafisi imkânsız zararın ispatlanamaması,
-
Harcın geç yatırılması,
-
Karşı tarafa bildirim yapılmadan tek taraflı başvuru,
-
Yetki belgesinin eklenmemesi.
CAS 2017/A/5053 – Coach v. Federation:
“Sadece cezanın yüksekliği tedbir sebebi değildir; zararın ispatı zorunludur.”
10. Türk Hukuku Bağlantısı
Türk hukukunda HMK m. 389–398 arasında düzenlenen “ihtiyati tedbir”, CAS tedbir kurumuna yakındır.
Her iki sistemde de şartlar benzer:
-
Hakkın ihlal tehlikesi,
-
Telafisi imkânsız zarar,
-
Teminat veya güvence koşulu.
Yargıtay da uluslararası tahkim tedbirlerinin tanınabileceğini kabul etmektedir.
Yargıtay 15. HD 2019/3412 E., 2020/2741 K.:
“Uluslararası tahkim hakeminin verdiği geçici tedbir, MÖHUK m. 62 kapsamında tanınabilir.”
11. CAS Tedbir Kararlarının İsviçre Federal Mahkemesi Denetimi
CAS tedbir kararları, esas karar gibi kesin olmamakla birlikte, SFT denetimine açıktır.
Ancak denetim sadece açık usul ihlali veya yetkisizlik durumlarında mümkündür.
SFT 4A_486/2018:
“Tedbir kararının yerindeliği denetlenemez; sadece yetki ve usul ihlali incelenir.”
12. Pratik Öneriler ve Strateji
-
Tedbir talebi esas dava ile birlikte sunulmalı.
-
Zarar ve aciliyet somut delillerle ispat edilmeli.
-
Mümkünse esasa ilişkin başarı olasılığına dair argüman eklenmeli.
-
Talep belgeleri İngilizce ve Fransızca özetlenmeli.
-
CAS harcı (1 000 CHF) derhal yatırılmalı.
13. Sonuç ve Değerlendirme
CAS geçici tedbir mekanizması, uluslararası spor tahkiminde “acil adalet” sağlayan bir araçtır.
Ancak bu mekanizmanın etkili olabilmesi için başvuran tarafın üç koşulu ispat etmesi zorunludur:
-
Esas davada başarı olasılığı,
-
Telafisi imkânsız zarar,
-
Menfaat dengesi.
Bu unsurların her biri hukuki ve delilsel güçle desteklendiğinde, CAS tarafından verilen tedbir kararları sporcunun veya kulübün haklarını etkin şekilde korur.
About Post Author
