Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının İptali | Karşılıksız Çek ve Hukuki Çözüm Yolları
Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının İptali için İzlenecek Yol
Giriş
Ticari yaşamda güven unsuru, özellikle kıymetli evraklardan çek ile doğrudan ilişkilidir. Çek, ödeme aracı olması nedeniyle piyasada önemli bir fonksiyon icra eder. Ancak, karşılıksız çek düzenlenmesi, çek keşide eden hakkında ciddi hukuki yaptırımlara yol açmaktadır. Bu yaptırımlardan biri de çek hesabı açma yasağıdır.
5941 sayılı Çek Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) öngörülen hükümler çerçevesinde, karşılıksız çek düzenleyen kişiler hakkında çek hesabı açma yasağına karar verilebilmekte, bu karar kişilerin ticari itibarını doğrudan etkilemektedir. Ancak, bazı hallerde bu yasağın kaldırılması, yani iptali mümkündür.
Çek Hesabı Açma Yasağının Hukuki Dayanakları
5941 sayılı Çek Kanunu
Çek hesabı açma yasağı, 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca hükmedilen bir yaptırımdır. Buna göre:
- Karşılıksız çek düzenleyen kişiler hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilir.
- Bu karar, Cumhuriyet savcılığı tarafından resen verilir ve Türkiye genelinde geçerlidir.
Bankacılık ve Ticaret Hukuku Boyutu
Çek hesabı açma yasağı sadece adli bir yaptırım olmayıp, aynı zamanda bankacılık sisteminde de ciddi sonuçlar doğurur. Yasağın verilmesi halinde, kişinin adına hiçbir bankada çek hesabı açılamaz.
Çek Hesabı Açma Yasağının Sonuçları
- Yasaklı kişi mevcut çek defterlerini iade etmek zorundadır.
- Yeni çek yaprağı temin edemez.
- Bankalarda kendi adına çek hesabı açılamaz.
- Ticari itibarı zedelenir ve piyasa güvenilirliği sarsılır.
Bu nedenle, yasağın iptali veya kaldırılması büyük önem arz etmektedir.
Çek Hesabı Açma Yasağının İptali İçin Koşullar
Çek hesabı açma yasağının kaldırılması için çeşitli şartlar öngörülmüştür. Bunlar, uygulamada üç ana başlıkta incelenir:
1. Karşılıksız Çek Bedelinin Ödenmesi
Çek Kanunu m. 6’ya göre; karşılıksız çek nedeniyle doğan borcun, çek bedeli ve yasal faizleriyle birlikte tamamen ödenmesi halinde yasağın kaldırılması mümkündür.
2. Zamanın Dolması
Çek hesabı açma yasağı belirli bir süre için verilir. Kanunen öngörülen 5 yıllık süre sonunda yasak kendiliğinden sona erer.
3. Mahkeme Kararıyla İptal
Yasağın haksız yere veya usul hatalarıyla verildiği hallerde, ilgili mahkemeye başvurarak iptal talebinde bulunmak mümkündür.
Çek Hesabı Açma Yasağının İptali İçin Başvuru Usulü
1. Cumhuriyet Savcılığına Başvuru
Karşılıksız çek bedelinin tamamen ödenmesi halinde, ilgili belgelerle birlikte Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yapılır. Savcılık yasağı kaldırır ve karar Türkiye Bankalar Birliği’ne bildirilir.
2. Asliye Ceza Mahkemesine İtiraz
Eğer yasak kararının haksız verildiği düşünülüyorsa, yasağın iptali için Asliye Ceza Mahkemesi nezdinde dava açılabilir. Bu durumda:
- Karşılıksız çekin gerçekte ödenmiş olduğu,
- Yasağın usule aykırı verildiği,
- Kişinin kusurunun bulunmadığı ispatlanmalıdır.
3. Yargıtay’a Başvuru
Mahkeme kararına karşı itiraz yoluyla Yargıtay denetimi mümkündür.
Yargıtay Kararlarında Çek Hesabı Açma Yasağının İptali
Yargıtay, çek hesabı açma yasağına ilişkin birçok içtihat geliştirmiştir:
- Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 2017/3489 E., 2018/1123 K.
Karşılıksız çek bedelinin tamamen ödendiği hallerde yasağın kaldırılması gerektiği belirtilmiştir. - Yargıtay 11. HD, 2019/4511 E., 2020/8732 K.
Yasak kararının usul hatalarıyla verildiği durumlarda, iptal talebinin kabul edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. - Yargıtay 19. CD, 2021/6352 E., 2022/2756 K.
Hamil ile yapılan sulh anlaşmasının yasağın kaldırılmasında etkili olacağına hükmetmiştir.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
- Çek bedelinin ödenmesine rağmen yasağın kaldırılmasının gecikmesi.
- Mahkemelerdeki iş yükü nedeniyle süreçlerin uzaması.
- Bankaların yasağın kalkmasına ilişkin bildirimleri geç işlemesi.
- Hamilin, yasağın kaldırılmasına itiraz etmesi.
Çek Hesabı Açma Yasağının İptali İçin İzlenecek Yol (Adım Adım)
- Çek bedeli ve fer’ilerinin ödenmesi (faiz, icra masrafları vb.).
- Ödeme belgelerinin hazırlanması (dekont, makbuz, sulh protokolü).
- Cumhuriyet Savcılığı’na başvuru veya mahkemeye iptal davası açılması.
- Kararın Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne bildirilmesi.
- Bankaların yasak kaydını sistemden kaldırması.
İptal Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Ödeme belgeleri eksiksiz sunulmalıdır.
- Karşılıksızlığın haksız yere tespit edildiği durumlarda bilirkişi incelemesi talep edilmelidir.
- Tazminat talepleri ile yasağın iptali süreçleri birbirinden ayrılmalıdır.
- Deneyimli bir ticaret hukuku avukatı ile sürecin yürütülmesi önemlidir.
Çözüm Önerileri
- Yasağın kaldırılmasına ilişkin süreçlerin elektronik ortamda hızlandırılması.
- Bankalara, yasağın kaldırılmasına ilişkin bildirimlerde daha sıkı süreler öngörülmesi.
- Yargıtay’ın içtihatlarıyla uygulamanın daha öngörülebilir hale getirilmesi.
Sonuç
Çek hesabı açma yasağı, ticari hayatı doğrudan etkileyen ağır bir yaptırımdır. Ancak, çek bedelinin ödenmesi, yasağın süresinin dolması veya mahkeme kararıyla iptal gibi yollarla bu yasak kaldırılabilir.
About Post Author
