Araç Değer Kaybı Hesaplama 2025 Rehberi: Formül, Emsal İlan ve Bilirkişi Taktikleri
Giriş:
“Tamir Edildi ama Fiyatı Düşüyor, Neden?”
Küçük bir çarpışma sonrası aracınız yetkili servisten “sapasağlam” geri dönebilir. Fakat ikinci el piyasası farklı konuşur: hasar/onarım kaydı görüldüğünde, alıcı taraf “risk primi” ekler ve fiyatı indirmeye çalışır. İşte bu iskontonun hukuktaki adı değer kaybıdır. 2025’te araç değer kaybı hesaplama dendiğinde artık tek bir “sihirli formül” yerine; emsal ilan analizi, ekspertiz bulguları, onarım kalitesi ve aracın segment/yaş/kilometre profili birlikte değerlendiriliyor.
Hukuki Çerçeve: Kime, Neye Dayanarak Başvurulur?
-
Sorumluluk Temeli: Haksız fiil (TBK), Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve zorunlu mali sorumluluk sigortası (ZMMS) altyapısı.
-
Kim Sorumlu? Kusurlu sürücü ve işleten; ZMMS sigortacısı poliçe limiti dâhilinde. Limit aşılırsa kalan kısım işleten/sürücüye döner.
-
Kendi Poliçen: Kasko içindeki İhtiyari Mali Mesuliyet (IMM) teminatı, karşı taraf limitinin yetmediği durumlarda “tamamlayıcı” rol üstlenebilir (poliçe özel şartlarına bağlı).
-
Usul Yolları: Sigorta şirketine başvuru → sonuç/cevap gelmezse Sigorta Tahkim veya doğrudan mahkeme (tüketici/Asliye Ticaret tartışması olayın taraflarına göre değişir).
-
Zamanaşımı: Trafik kazalarından doğan tazminatlarda genel olarak iki yıllık kısa, on yıllık uzun süreler ve ceza davasıyla bağlantılı istisnalar gündeme gelebilir. Dosyada bu süreyi kaçırmamak esastır.
Not: Uygulamada Yargıtay; “onarım sonrası dahi hasar kaydı sebebiyle ikinci elde oluşan iskontonun tazmin edilebilir zarar” olduğunu istikrarlı biçimde kabul eder. Bu, gündelik piyasa gerçeğinin hukuka yansımasıdır.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır? 2025 Yaklaşımı
1) Önce Rayiç: Kaza Öncesi Değeri Belirleyin
-
Aynı marka/model ve benzer kilometre/donanım filtreleriyle güncel ilanlar taranır.
-
Fiyatları uçlardan arındırıp medyan veya yakın ortalama alınır.
-
Filtreler: model yılı, paket/donanım, yakıt/şanzıman, km aralığı, “hasarsız/exper raporlu” vurgusu.
2) Sonra Onarım Görmüş Emsaller: Kaza Sonrası Pazar İpuçları
-
Benzer araçlarda boyalı-değişen parça sayısı, yapısal müdahale (şasi/podye, airbag) gibi unsurlar fiyatı sert etkiler.
-
“Sadece lokal boya” ile “airbag açılmış/şasi düzeltmeli” aynı kategori değildir. İki kümeyi karıştırmayın.
3) Ekspertiz ve Servis Kayıtları: Kayıp Katsayısını Netleştirin
-
Ekspertiz raporu: boyalı/değişen parçalar, ölçüm değerleri, şasi doğrultma/kaporta şasesi müdahalesi, airbag/kemer piroteknik kayıtları.
-
Servis faturaları ve fotoğraflar: onarımın niteliği (orijinal / eşdeğer parça, işçilik kalitesi).
-
TRAMER: kaza ve hasar kalemlerinin resmi izi.
4) Hibrit Yöntem: Formül ≠ Tek Başına Gerçek
Uygulamada bazı bilirkişiler yaş-km-segment ve hasar bölgesine katsayılar verir. Bu yaklaşık değer üretir. 2025’te yükselen standart:
-
Formül çıktısını pazar verisiyle çapraz kontrol etmek.
-
Uç verileri temizleyip medyan fark metodunu kullanmak.
-
Yapısal onarım varsa ek çarpan uygulamak.
5) Özet Mantık
Değer kaybı = (Hasarsız rayiç) – (Onarım geçmişi dikkate alınmış pazar değeri).
Aradaki fark, makul/kanıtlıysa talep konusudur.
Örnek Olay (Kurgu, Eğitici Amaçlı)
Vaka: 2022 model, 45.000 km, C-segment bir sedan. Kaza sonrası ön tampon + sağ çamurluk değişim, kaputta lokal boya, hava yastığı açılmamış, şasi/podye sağlam. Yetkili serviste orijinal parça ve fabrika ölçülerine uygun onarım.
Analiz:
-
Kaza öncesi (hasarsız) rayiç: 1.250.000 TL (filtrelenmiş, medyan temel).
-
Kaza sonrası benzer onarımlı emsaller: 1.190.000–1.210.000 TL bandı, medyan 1.200.000 TL.
-
Pazar indirimi: yaklaşık 50.000 TL.
-
Ek olarak parça değişimi “kozmetik bölge”yle sınırlı ve yapısal yok → ek ağır çarpan uygulanmıyor.
Sonuç: Değer kaybı hesabı ~50.000 TL (belgeler ve ilan ekran görüntüleriyle desteklenmiş).
Faiz/Tarih: Sigortaya başvuru + makul inceleme süresi sonrası temerrüt; talep yazısında açıkça faiz başlangıcı istenir.
Ders: Aynı araç, eğer airbag açılmış veya şasi doğrultma görmüş olsaydı; pazardaki iskontonun 2–3 kat artması mümkün. “Boya sayısı” tek başına belirleyici değildir; hasarın niteliği belirleyicidir.
Süreç Adımları:
-
Belgeleri toplayın: Kaza tespit tutanağı, fotoğraflar, servis faturaları, ekspertiz raporu, TRAMER çıktısı.
-
Emsal seti oluşturun:
-
Aynı model/yıl/donanım, ±10–15 bin km tolerans.
-
Hasarsız set (rayiç) ve onarımlı set (sonrası) ayrı klasör.
-
İlanların tarih/saat damgası ve tam ekran görüntüleri.
-
-
Ön hesap tablosu: Hasarsız medyan – onarımlı medyan = ön değer kaybı.
-
Sigortaya yazı: Onarım kalitesi, pazar indirimi, belgeler ve özet hesap; temerrüt uyarısı, faiz talebi, IBAN bilgisi.
-
Sigorta yanıtı: Kısmi ödeme/ret durumunda uzlaşma veya Sigorta Tahkim başvurusu; alternatif olarak mahkeme.
-
Bilirkişi iletişimi: Dosyaya eklediğiniz pazar setini sistematik sunun (filtre mantığını anlatan kısa not).
-
Faiz ve masraf yönetimi: Başvuru tarihini, sigortanın yanıt süresini, tahkim harçlarını not edin.
Strateji ve Taktikler: “Haklıyım” Yetmez, “İkna Etmeliyim”
-
Eşdeğer/çıkma parça tartışmasını doğru konumlandırın: Yüksek onarım kalitesi kaybı sıfırlamaz, sadece indirimi daraltır.
-
Tek formüle saplanmayın: Emsal seti ile yaşayan piyasa verisi sunmak, karar vericinin güvenini artırır.
-
Müterafik kusur (birlikte kusur) iddialarına hazırlıklı olun; oransal indirimi değerlendirip talep tutarınızı rasyonelleştirin.
-
Zamanaşımı takvimi tutun: Başvuru ve yargı yolundaki süreler geri dönülmezdir.
-
Tahkim vs. mahkeme: Parasal sınır, hız, temyiz imkânı; dosyanızın ihtiyacına göre seçim yapın.
-
Lüks/klasik araçlar: Emsal tabanı zayıfsa uzman değerleme ve “nadirlik primi” gerekebilir.
Sık Yapılan Hatalar
-
“Boya sayısı = değer kaybı” sanmak (yapısal hasar faktörü göz ardı ediliyor).
-
Emsal ilan filtrelerini geniş bırakmak (yanlış karşılaştırma).
-
İlan ekran görüntülerinde tarih/saat almamak (ispat zayıflıyor).
-
Faiz başlangıcını talep yazısında belirtmemek.
-
Pert araçta değer kaybı istemek (tam hasar rejimiyle çelişir).
-
ZMMS limitlerini ve IMM imkanını incelememek.
-
Zamanaşımını kaçırmak veya yanlış süreyi uygulamak.
Araç değer kaybı nedir?
Onarım sonrası araç, “hiç kazaya karışmamış” emsallerine göre ikinci elde daha düşük fiyata gider. Bu fark tazmin edilebilir değer kaybıdır.
Araç değer kaybı hesaplama 2025’te nasıl yapılır?
Hasarsız rayiç – onarımlı pazar değeri farkı; emsal ilanlar + ekspertiz raporu + onarım kalitesi birlikte değerlendirilir.
Yapısal hasar her şeyi değiştirir mi?
Evet. Şasi/podye, airbag, direk gibi yapısal müdahaleler, pazar iskontosunu keskin artırır.
Eşdeğer parça kullandılar, değer kaybım artar mı?
Kalitesiz onarım indirimi artırabilir; ancak yüksek kalite onarım kaybı sıfırlamaz. Hasar kaydı tek başına bile iskontoya yol açar.
Pert araçta değer kaybı istenir mi?
Kural olarak hayır. Pertte “tam zarar” rejimi işler; değer kaybı mantığı gündem dışı kalır.
Tahkim mi mahkeme mi?
Parasal sınır, hız, masraf ve temyiz ihtiyacına göre değişir. Küçük/orta tutarlı dosyalarda tahkim sıklıkla tercih edilir.
About Post Author
