Göçmen Kaçakçılığında Olası Kastla İnsan Öldürme Suçu
1. Giriş
Göçmen kaçakçılığı suçunun en tehlikeli boyutlarından biri, göçmenlerin hayatlarını kaybetmeleriyle sonuçlanan vakalardır. Kapasitesinin çok üzerinde göçmenle doldurulmuş tekneler, havasız araç kasalarında yapılan yolculuklar ya da dağ yollarında terk edilen göçmenler, çoğu zaman ölümlere yol açmaktadır.
Bu durumda, failler hakkında sadece göçmen kaçakçılığı değil, aynı zamanda olası kastla insan öldürme suçu da gündeme gelir.
2. Hukuki Çerçeve
2.1. Göçmen Kaçakçılığı – TCK m.79
-
Yabancıların veya Türk vatandaşlarının menfaat karşılığında yasa dışı yollarla ülkeye sokulması ya da çıkarılmasıdır.
-
Cezası: 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır.
2.2. Kasten Öldürme – TCK m.81
-
Bir insanı kasten öldüren kişi müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
2.3. Olası Kast – TCK m.21/2
-
Failin fiili sonucunda ölüm meydana gelebileceğini öngörmesine rağmen, “olursa olsun” diyerek hareket etmesidir.
-
Failin doğrudan öldürme amacı yoktur, ama ölüm ihtimalini göze almıştır.
3. Göçmen Kaçakçılığında Olası Kastın Varlığı
3.1. Tipik Durumlar
-
Kapasitesinin çok üstünde tekne ile göçmen taşınması.
-
Havasız kamyon kasasında uzun yolculuk.
-
Göçmenlerin denize can yeleksiz bırakılması.
-
Göçmenlerin dağlık bölgede gıda ve su olmadan terk edilmesi.
3.2. Yargıtay Uygulaması
Yargıtay, bu gibi durumlarda faillerin ölümlerin gerçekleşeceğini öngörebilecek durumda olduğunu ve bu nedenle olası kastın varlığını kabul etmektedir.
4. Suçların İçtimaı
4.1. Gerçek İçtima
Göçmen kaçakçılığı ve olası kastla öldürme farklı hukuki değerleri korur:
-
Göçmen kaçakçılığı → göç politikası ve kamu düzeni,
-
İnsan öldürme → yaşam hakkı.
Bu nedenle, fail hem göçmen kaçakçılığından hem de olası kastla insan öldürmeden ayrı ayrı cezalandırılır.
4.2. Örnek
-
Sanık göçmenleri tekneye bindirir, tekne batar, 5 kişi boğularak ölür.
➡ Sanık hakkında:-
Göçmen kaçakçılığı (TCK m.79),
-
5 kez olası kastla insan öldürme (TCK m.81, m.21/2),
suçlarından hüküm kurulur.
-
5. Deliller
-
Adli raporlar (ölüm nedeni, otopsi tutanakları).
-
Tanık beyanları (sağ kurtulan göçmenlerin ifadeleri).
-
Arama ve kurtarma tutanakları (Sahil Güvenlik, Jandarma).
-
Telefon kayıtları (organizasyonu yapan kişiler).
-
Maddi deliller (tekne, araç, can yeleği yokluğu).
6. Uluslararası Hukuk Boyutu
6.1. Palermo Protokolü
Göçmen kaçakçılığı sırasında insan hayatına yönelik tehlikeler özel olarak vurgulanmıştır. Ölüm meydana gelirse taraf devletler ağır yaptırımlar uygulamakla yükümlüdür.
6.2. AİHM Yaklaşımı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, göçmenlerin ölümleriyle ilgili davalarda devletlerin etkili soruşturma yükümlülüğünü (AİHS m.2 – yaşam hakkı) defalarca vurgulamıştır.
7. Somut Senaryo
Olay
Sanık M.K., 40 kişi kapasiteli balıkçı teknesine 120 göçmen bindirir. Tekne açık denizde alabora olur. 15 göçmen hayatını kaybeder.
Hukuki Değerlendirme
-
Göçmen kaçakçılığı suçu: Göçmenlerin menfaat karşılığı taşınması.
-
Olası kastla insan öldürme: Fail, teknenin batabileceğini öngörmüş ama “olursa olsun” diyerek hareket etmiştir.
➡ Sonuç: Sanık, TCK m.79 ve TCK m.81, m.21/2’den ayrı ayrı cezalandırılır.
8. Sonuç
Göçmen kaçakçılığı sırasında ölümlerin meydana gelmesi halinde:
-
Failler, yalnızca göçmen kaçakçılığından değil, ayrıca olası kastla insan öldürme suçundan da sorumludur.
-
İki suç farklı hukuki değerleri koruduğu için gerçek içtima uygulanır.
-
Bu durum, cezaların çok ağırlaşmasına neden olur (örneğin 5-10 yıl yerine müebbet).
-
Yargıtay kararları, göçmenlerin insanlık dışı koşullarda taşınmasının ölümler doğurabileceğini ve faillerin bu sonuçları göze aldığını kabul etmektedir.
Örnek Yargıtay Kararı: Yargıtay 18. Ceza Dairesi – 2017/4358 E., 2019/2211 K.
1. Olayın Özeti
Sanıklar, yurtdışına gitmek isteyen yabancı uyruklu kişileri yasa dışı yollarla Yunanistan’a götürmek amacıyla organizasyon kurmuşlardır.
-
Göçmenlerden kişi başı ücret alınmıştır.
-
Göçmenler, kapasitesinin çok üstünde doldurulan bir tekneye bindirilmiştir.
-
Sahil güvenlik ihbar üzerine tekneyi yakalamış, çok sayıda göçmen kurtarılmıştır.
Yerel mahkeme, sanıkları TCK m.79 (göçmen kaçakçılığı) kapsamında cezalandırmıştır.
2. Yargıtay’ın İncelemesi
2.1. Menfaat Unsuru
Göçmenlerden para alınması sabittir. Bu nedenle suçun maddi menfaat unsuru oluşmuştur.
2.2. Nitelikli Hal (TCK m.79/2)
Göçmenlerin aşırı kalabalık ve denize elverişsiz teknede taşınmaları, onların hayat ve onurunu tehlikeye sokmuştur.
➡ Yargıtay, bu nedenle nitelikli halin uygulanması gerektiğini belirtmiştir.
2.3. Teşebbüs
Tekne henüz uluslararası sulardan çıkmadan yakalanmıştır. Bu nedenle suçun tamamlanmadığı, teşebbüs aşamasında kaldığı kabul edilmiştir.
2.4. Cezanın Belirlenmesi
Yargıtay, yerel mahkemenin temel cezayı doğru belirlediğini ancak:
-
TCK m.35 (teşebbüs nedeniyle indirim),
-
TCK m.79/2 (nitelikli hal nedeniyle artırma)
hükümlerini birlikte uygulaması gerektiğini vurgulamıştır.
3. Kararın Sonucu
Yargıtay 18. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin eksik değerlendirmesini bozmuş; sanıkların hem teşebbüs hem de nitelikli hal kapsamında cezalandırılması gerektiğine karar vermiştir.
4. Kararın Önemi
-
Menfaat Unsuru: Göçmenlerden ücret alınmadıkça suç oluşmaz; fakat ücret sabitse yardım amacı savunması reddedilir.
-
Tehlikeli Koşullar: Göçmenlerin hayatını tehlikeye atan koşullar nitelikli hal sayılır ve ceza artırılır.
-
Teşebbüs: Sınır fiilen geçilmese de icra hareketlerine başlanması suçun teşebbüs aşamasında oluşmasına yeterlidir.
-
İçtihat Niteliği: Yerel mahkemeler için hem teşebbüs hem nitelikli halin birlikte uygulanması gerektiğini gösteren önemli bir karardır.
Hukuk Fakültesi Öğrencisi Ada Ceren KENDİGELEN
About Post Author
