İngiltere’de Şirket Kurma Rehberi: Limited Company, Sole Trader ve Partnership Modelleri

Giriş

İngiltere, düşük vergi oranları, güçlü finans altyapısı ve küresel ticaret bağlantıları nedeniyle şirket kurmak isteyen yabancı yatırımcılar için cazip bir merkezdir. Brexit sonrası AB vatandaşları da Türk vatandaşları gibi aynı göçmenlik ve yatırım kurallarına tabi hale gelmiştir.

İngiltere’de iş kurmak isteyenler için üç temel model öne çıkmaktadır:

1. Limited Company (Ltd)

2. Sole Trader (Şahıs İşletmesi)

3. Partnership (Ortaklık Modelleri)

Her bir modelin hukuki statüsü, kuruluş süreci, vergi yükümlülükleri ve yatırımcı açısından avantaj/dezavantajları farklıdır.

---

I. İngiltere Şirketler Hukukunun Genel Çerçevesi

1. Companies Act 2006

İngiltere’de şirketlerin kuruluş ve işleyişini düzenleyen temel yasadır.

2. Companies House

Tüm şirketlerin kayıt ve denetiminden sorumlu resmi kurumdur.

3. HMRC (Her Majesty’s Revenue and Customs)

Vergi idaresi olup, gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV takibini yapar.

---

II. Limited Company (Ltd)

1. Tanım

• Ortakların sorumluluğu şirkete koydukları sermaye ile sınırlıdır.

• Türkiye’deki anonim ve limited şirketlere benzer.

2. Kuruluş Süreci

• Companies House’a kayıt.

• Memorandum ve Articles of Association hazırlanması.

• Direktör atanması (yabancı olabilir).

• Şirket adresi (UK’de kayıtlı bir adres zorunlu).

3. Vergilendirme

• Corporate Tax: %25 (2025 itibarıyla).

• Yıllık hesap ve raporlama zorunluluğu.

4. Avantajlar

• Yatırımcılar için güvenilirlik.

• Sınırlı sorumluluk.

• Uluslararası ticarette prestij.

5. Dezavantajlar

• Muhasebe yükümlülüğü ağırdır.

• Yıllık raporlar kamuya açık.

---

III. Sole Trader (Şahıs İşletmesi)

1. Tanım

• Tek kişi tarafından kurulur.

• Tüm borç ve yükümlülüklerden şahsen sorumludur.

2. Kuruluş Süreci

• HMRC’ye kayıt.

• National Insurance numarası.

• Basit muhasebe.

3. Vergilendirme

• Gelir vergisi dilimlerine göre (%20–45).

• National Insurance Contributions ödenir.

4. Avantajlar

• Kuruluşu hızlı ve kolay.

• Muhasebe yükümlülüğü hafif.

5. Dezavantajlar

• Sınırsız sorumluluk.

• Yatırımcı çekmek zordur.

---

IV. Partnership (Ortaklık Modelleri)

1. General Partnership

• Ortaklar eşit sorumluluğa sahiptir.

• Kar ve zarar ortaklar arasında paylaşılır.

2. Limited Partnership (LP)

• En az bir ortak sınırsız sorumlu, diğerleri sınırlı sorumludur.

3. Limited Liability Partnership (LLP)

• Tüm ortakların sorumluluğu sınırlıdır.

• Limited Company ile Partnership arasında hibrit bir modeldir.

4. Vergilendirme

• Ortakların payına düşen gelir üzerinden vergilendirme yapılır.

---

V. Türk Vatandaşları İçin Şirket Kurma Süreci

1. Vize Gereklilikleri

• İş kurmak için vize türü:

  • Skilled Worker sponsor şirket üzerinden,

  • Innovator Founder Visa,

  • Expansion Worker Visa.

2. Banka Hesabı Açma

• İngiltere’de banka hesabı açmak zorunlu.

• Türk yatırımcılar için genellikle adres ve kimlik belgeleri istenir.

3. Çifte Vergilendirme Anlaşması

• Türkiye–İngiltere anlaşması sayesinde aynı gelir iki kez vergilendirilmez.

---

VI. Stratejik Karşılaştırma

---

VII. Örnek Senaryolar

• Senaryo 1: Türk girişimci Londra’da e-ticaret yapmak için Ltd kurdu → kurumsal prestij sağladı.

• Senaryo 2: Serbest çalışan bir yazılımcı Sole Trader olarak kayıt oldu → vergisini doğrudan gelir vergisi olarak ödedi.

• Senaryo 3: İki Türk iş insanı ortaklık kurarak LLP modelini seçti → sınırlı sorumlulukla işlerini büyüttüler.

---

VIII. Sık Sorulan Sorular

• Limited Company kurmak için İngiltere vatandaşı olmak gerekir mi? ✖ Hayır.

• Sole Trader olarak çalışan yabancı yatırımcı vize alabilir mi? ✖ Çoğunlukla hayır.

• Partnership yabancılar için uygun mu? ✔ Evet, LLP modeli yaygındır.

• Vergi yükü hangi modelde daha azdır? Gelir düzeyine göre değişir.

---

Sonuç

İngiltere’de şirket kurmak isteyen yatırımcılar için en güvenli ve prestijli model Limited Company, en hızlı ve basit model Sole Trader, esnek işbirliği için ise Partnershiptir.

Türk yatırımcılar için en kritik konular:

• Doğru şirket türünün seçilmesi,

• Vergi yükümlülüklerinin önceden planlanması,

• Gerekli vize türüne uygun hareket edilmesidir.

Profesyonel hukuki ve mali danışmanlıkla bu süreç güvenle yönetilebilir.