Ürdün’de Yabancılar İçin Şirket Türleri ve Kuruluş Aşamaları Nelerdir?

Giriş

Ürdün, son yıllarda Orta Doğu’nun istikrarlı ve yatırımcı dostu ülkelerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Yabancı yatırımcılar için çeşitli teşvikler, kolaylaştırılmış şirket kurma prosedürleri ve serbest ticaret bölgeleri sayesinde ülke, küresel iş dünyasının dikkatini çekmektedir. Ancak, yabancıların Ürdün’de şirket kurabilmesi için belirli hukuki şartlara uymaları gerekir. Bu şartlar, Ürdün Yatırım Kanunu ve Ticaret Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, yabancı yatırımcıların haklarını korurken aynı zamanda ülkenin ekonomik çıkarlarını güvence altına almayı hedefler.

Bu makalede, Ürdün’de yabancıların kurabileceği şirket türleri, kuruluş aşamaları, yasal yükümlülükler ve dikkat edilmesi gereken noktalar ele alınacaktır. Ayrıca konunun daha anlaşılır olması için anonim harflerle ifade edilen kurgusal bir olay üzerinden örnekleme yapılacaktır.

---

Ürdün’de Yabancıların Kurabileceği Şirket Türleri

Ürdün hukuk sistemi, yabancı yatırımcıların farklı ölçeklerde ve amaçlarla şirket kurabilmesi için çeşitli şirket türleri öngörmüştür. Başlıca şirket türleri şunlardır:

1. Limited Şirket (Limited Liability Company – LLC)

• En yaygın tercih edilen şirket türüdür.

• Ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır.

• Asgari sermaye miktarı 50.000 Ürdün Dinarıdır.

• Yabancı yatırımcılar %100 oranında sahip olabilirler.

2. Anonim Şirket (Public Shareholding Company – PSC)

• Büyük ölçekli yatırımlar için uygundur.

• Hisseler halka arz edilebilir.

• En az 2 ortak ile kurulabilir, bazı durumlarda devletin onayı gerekir.

• Sermaye alt limiti 500.000 Ürdün Dinarıdır.

3. Komandit Şirket

• Bir kısım ortak sadece koydukları sermaye ile sorumlu iken, komandite ortaklar sınırsız sorumluluk taşır.

• Daha küçük çaplı yatırımlar için tercih edilir.

4. Şube Açılışı

• Yabancı şirketlerin Ürdün’de şube açarak faaliyet göstermesine izin verilir.

• Şube, merkezin yaptığı işlemleri Ürdün’de yürütmek için faaliyet gösterebilir.

5. Serbest Bölge Şirketleri

• Ürdün’de özel serbest ticaret bölgelerinde kurulabilir.

• Gümrük vergileri ve bazı vergi yükümlülüklerinden muafiyet sağlanır.

---

Ürdün’de Şirket Kuruluş Aşamaları

Yabancı yatırımcıların şirket kurabilmesi için izlemeleri gereken hukuki aşamalar şunlardır:

1. Şirket Türünün Belirlenmesi

Yatırımın büyüklüğü, ortaklık yapısı ve faaliyet alanına göre uygun şirket türü seçilmelidir.

2. Ticaret Siciline Kayıt

Şirketin, Ürdün Ticaret ve Sanayi Bakanlığı tarafından tutulan sicile kaydı zorunludur.

3. Ana Sözleşme Hazırlığı

Şirketin faaliyet alanı, sermaye yapısı, ortaklık oranları ve yönetim şekli belirtilerek noter huzurunda ana sözleşme hazırlanır.

4. Yatırım Onayı

Yabancı yatırımcıların belirli sektörlerde faaliyet göstermesi için Ürdün Yatırım Komisyonu’ndan onay alınması gerekir. Özellikle enerji, finans ve sağlık gibi alanlarda devlet kontrolü daha sıkıdır.

5. Banka Hesabı Açılması

Şirket sermayesinin belirlenen asgari miktarı Ürdün’de açılacak banka hesabına yatırılmalıdır.

6. Vergi Numarası ve Lisanslar

• Vergi dairesinden numara alınır.

• Belediye ve ilgili meslek odalarından faaliyet lisansları çıkarılır.

7. Çalışma ve Oturma İzinleri

Yabancı ortakların ve çalışanların Ürdün’de ikamet ve çalışma izni alması gerekir.

---

Örnek Kurgusal Olay

A.Ş. ve B.Ş., Türkiye’de uzun yıllar tekstil alanında faaliyet gösteren iki girişimcidir. Orta Doğu pazarına açılmak isteyen bu girişimciler, Ürdün’ün istikrarlı ekonomisi ve lojistik avantajlarını dikkate alarak Amman’da bir Limited Şirket kurmaya karar verirler.

• Süreç:
  A.Ş. ve B.Ş., öncelikle bir avukat aracılığıyla Ürdün Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’na başvuruda bulunur. Şirketin ana sözleşmesi hazırlanır ve sermaye olan 70.000 Ürdün Dinarı, açılan banka hesabına yatırılır.
  Daha sonra, belediyeden gerekli çalışma ruhsatı alınır ve şirket resmi olarak faaliyete başlar.

• Karşılaşılan Hukuki Engeller:
  Şirketin ithalat yapmak istemesi üzerine gümrük düzenlemeleri ve vergi yükümlülükleri ile karşılaşılır. Ayrıca, çalışan olarak getirmek istedikleri Türk mühendis için çalışma izni başvurusunda bulunmaları gerekir.

• Sonuç:
  A.Ş. ve B.Ş.’nin şirketi, Ürdün iç pazarında kısa sürede büyür. Ancak vergi mevzuatına ve yerel düzenlemelere uyum sürecinde ciddi bir hukuki danışmanlık desteğine ihtiyaç duyarlar.

---

Yabancı Yatırımcıların Dikkat Etmesi Gereken Noktalar

1. Asgari Sermaye Şartı: Şirket türüne göre değişiklik göstermektedir.

2. Vergi Mevzuatı: Yabancılar için gelir vergisi ve kurumlar vergisi yükümlülükleri vardır.

3. Sektörel Kısıtlamalar: Bazı stratejik sektörlerde %100 yabancı mülkiyetine izin verilmez.

4. Yatırım Teşvikleri: Serbest bölgelerde vergi muafiyetleri ve kolaylıklar vardır.

5. Hukuki Danışmanlık: Yerel hukuk sistemine aşina olmayan yatırımcıların, mutlaka bir Ürdünlü avukatla çalışması tavsiye edilir.

---

Sonuç

Ürdün, yabancı yatırımcıların şirket kurmasına imkan tanıyan, açık ve düzenli bir hukuk sistemine sahiptir. Ancak, her ne kadar şirket kuruluş süreci görece kolaylaştırılmış olsa da vergisel yükümlülükler, sektör bazlı kısıtlamalar ve izin süreçleri yabancı yatırımcıların profesyonel destek almadan ilerlemesini zorlaştırabilir.

Kurgusal olayda görüldüğü gibi, A.Ş. ve B.Ş. gibi girişimciler için Ürdün’de şirket kurmak kârlı bir adım olabilir; fakat doğru hukuki yönlendirme olmadan süreç ciddi riskler barındırır.