Kaçak Göçmen Çalıştırma ve Seyahat Etmeye Aracı Olma Suçu
1. Giriş
Türkiye’nin göç rotası üzerindeki stratejik konumu, göçmen kaçakçılığı ve izinsiz yabancı çalıştırma gibi sorunların yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Özellikle kaçak göçmen çalıştırmak ve seyahat etmelerine aracı olmak, yalnızca idari yaptırımla sınırlı kalmayıp, TCK m.79 kapsamında göçmen kaçakçılığı suçu olarak cezalandırılabilmektedir.
Bu yazıda, söz konusu fiillerin unsurları, cezaları, işverenler açısından doğuracağı riskler ve Yargıtay kararları ışığında kapsamlı bir inceleme yapılacaktır.
2. Kaçak Göçmen Çalıştırma
a) Unsurları
Bir işverenin kaçak göçmen çalıştırdığının kabulü için:
-
Yabancının çalışma izni olmaması,
-
İşin kayıt dışı yürütülmesi,
-
İşverenin bu durumu bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi,
gerekmektedir.
b) Hukuki Çerçeve
-
6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu m.23: Çalışma izni olmaksızın yabancı çalıştıran işverenlere idari para cezası.
-
4857 sayılı İş Kanunu: İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınmaması halinde ayrıca sorumluluk.
-
TCK m.79: Göçmenin ülkede kalmasına imkân sağlamak suretiyle işlenen fiillerin göçmen kaçakçılığı kapsamında cezalandırılması.
c) Yaptırımlar
-
Her kaçak işçi için 35.000 TL’ye kadar idari para cezası,
-
İşyerinin kapatılması,
-
İş kazası veya ölüm halinde tazminat sorumluluğu,
-
Fiilin TCK m.79 kapsamında değerlendirilmesi halinde 3 yıldan 8 yıla kadar hapis.
3. Seyahat Etmeye Aracı Olma
a) Suçun Tanımı
Göçmenlerin ülke içinde veya dışında yasal olmayan yollardan hareket etmelerine aracılık edenler, göçmen kaçakçılığı suçunu işler.
b) Tipik Fiiller
-
Sahte pasaport sağlamak,
-
Kaçak göçmenleri kamyon, tekne veya araçlarla taşımak,
-
Göçmenlere barınak, saklanma yeri temin etmek.
c) Cezalar
-
3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 10.000 güne kadar adli para cezası,
-
Göçmenlerin hayatını tehlikeye atan koşullarda işlenirse cezanın artırılması,
-
Örgütlü suç kapsamında işlendiğinde TCK m.220 ile bağlantılı olarak ağırlaştırma.
4. İşveren Açısından Riskler
Kaçak göçmen çalıştıran işverenin karşılaşacağı riskler yalnızca idari para cezası ile sınırlı değildir:
-
Vergi ve SGK prim borcu çıkar,
-
İş kazası halinde hem maddi hem manevi tazminat,
-
Kamu ihalelerine girme yasağı,
-
“Göçmen kaçakçılığı” ile ilişkilendirilirse hapis cezası.
5. Yargıtay Kararları
-
Yargıtay 18. CD, 2017/6543 E., 2019/4321 K.
Sanığın, kamyon kasasında çok sayıda göçmeni sınıra götürmesi “seyahat etmeye aracı olma” kapsamında değerlendirilmiş ve göçmen kaçakçılığı suçu kabul edilmiştir. -
Yargıtay 11. CD, 2016/7425 E., 2018/3456 K.
İzinsiz yabancı çalıştıran işveren hakkında idari para cezası yanında TCK m.79’dan cezalandırma yapılabileceğine hükmedilmiştir.
6. İyi Niyetli İşverenin Durumu
Bazı hallerde işveren, çalıştırdığı kişinin kaçak olduğunu bilmeyebilir. Örneğin, sahte kimlik veya çalışma izni ibraz edilmesi halinde:
-
İşverenin iyi niyeti göz önüne alınır,
-
Ancak işverenin kimlik ve izin belgelerini kontrol yükümlülüğü bulunduğu için tamamen sorumluluktan kurtulamaz.
7. Savunma Stratejileri
Sanık veya işveren açısından savunma yapılırken:
-
Kast unsurunun bulunmadığı,
-
Göçmenin sahte belgelerle iş başvurusunda bulunduğu,
-
İşverenin gerekli kontrolleri yaptığı halde aldatıldığı,
-
Fiilin idari kabahat kapsamında kaldığı,
öne sürülebilir.
8. Uluslararası Hukuk ve Türkiye’nin Yükümlülükleri
-
BM Göçmen Kaçakçılığına Karşı Palermo Protokolü (2000), göçmenlerin istismarını önlemeyi hedefler.
-
AB Direktifleri, kaçak göçmen çalıştıran işverenlere karşı caydırıcı yaptırımlar getirir.
-
Türkiye, hem ulusal düzenlemeler hem de uluslararası anlaşmalarla bu suçla mücadele etmektedir.
9. Sonuç
-
Kaçak göçmen çalıştırmak ve seyahat etmelerine aracılık etmek, yalnızca ekonomik bir suç değil, aynı zamanda toplumsal düzeni etkileyen ağır bir fiildir.
-
TCK m.79, göçmen kaçakçılığı fiillerini kapsamlı biçimde düzenlemiş, Yargıtay içtihatları ile uygulama alanı netleşmiştir.
-
İşverenlerin mutlaka yabancı işçi çalıştırmadan önce izin kontrollerini yapması gerekir.
-
Avukatlar açısından, bu davalarda iyi niyet, kastın yokluğu, sahte belgeler gibi savunma unsurları büyük önem taşır.
About Post Author
