Resmi Belgede Sahtecilik ve Göçmen Kaçakçılığı Suçu

1. Giriş

Günümüzde göç hareketleri, küreselleşmenin, savaşların ve ekonomik krizlerin doğal bir sonucu olarak hız kazanmıştır. Ancak bu göçler her zaman yasal yollarla gerçekleşmemekte, çoğu zaman insan kaçakçıları ve sahte belge düzenleyicileri devreye girmektedir. Türkiye’nin hem transit ülke hem de hedef ülke olması nedeniyle, göçmen kaçakçılığı suçunun yanında resmi belgede sahtecilik de çok sık işlenen suç tiplerinden biri haline gelmiştir.

Bu makalede, TCK m.204 (Resmi Belgede Sahtecilik) ile TCK m.79 (Göçmen Kaçakçılığı) suçlarının kesişim noktaları, aralarındaki farklar, Yargıtay kararları ve uluslararası düzenlemeler ışığında ayrıntılı olarak incelenecektir.

---

2. Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m.204)

Tanımı

TCK m.204, resmi belgede sahteciliği şu şekilde düzenler:

• Resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen,

• Gerçeğe aykırı olarak değiştiren,

• Sahte resmi belgeyi kullanan kişi, resmi belgede sahtecilik suçunu işlemiş olur.

Ceza

• 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası,

• Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde cezanın 3 yıldan 8 yıla kadar hapis olması,

• Kamu görevlisinin görevi gereği düzenlediği belgede sahtecilik yapması halinde görevi kötüye kullanma ile birlikte değerlendirilmesi.

Özel Belge ve Resmi Belge Ayrımı

• Resmi belge: Kamu görevlisinin görevi gereği düzenlediği belgelerdir (pasaport, kimlik kartı, ikamet belgesi vb.).

• Özel belge: Kişiler arasında düzenlenen, noter onayı olmayan belgelerdir.

• Göçmen kaçakçılığı suçunda genellikle resmi belgeler (pasaport, vize, çalışma izni) sahte düzenlenmektedir.

---

3. Göçmen Kaçakçılığı Suçu (TCK m.79)

Göçmen kaçakçılığı suçu üç farklı şekilde işlenebilir:

1. Yabancının yasal olmayan yollardan ülkeye sokulması (TCK m.79/1-a),

2. Yabancının ülkede kalmasına imkân sağlanması (TCK m.79/1-a),

3. Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkân sağlanması (TCK m.79/1-b).

Ceza

• 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası,

• 10.000 güne kadar adli para cezası,

• Göçmenlerin hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli şekilde işlenirse cezanın artırılması,

• Suçun örgütlü şekilde işlenmesi halinde cezanın yarı oranında artırılması.

---

4. İki Suçun Kesişim Noktaları

Göçmen kaçakçılığı, çoğu zaman sahte belgelerle icra edilir.

a) Fikri İçtima mı, Gerçek İçtima mı?

• Fail aynı eylemle hem göçmen kaçakçılığı hem de sahtecilik suçunu işliyorsa, fikri içtima (TCK m.44) tartışılır.

• Ancak Yargıtay uygulamasında genellikle gerçek içtima kabul edilmekte, faile her iki suçtan ayrı ayrı ceza verilmektedir.

b) Kamu Düzeni ve Kamu Güvenine Karşı Suçlar

• Göçmen kaçakçılığı, kamu düzenine karşı suçlar arasında yer alır.

• Resmi belgede sahtecilik ise kamu güvenine karşı işlenen suçlardandır.

• Dolayısıyla her iki suçun koruduğu hukuki değer farklıdır, bu nedenle bağımsız cezalandırma yoluna gidilir.

---

5. Yargıtay Kararları

• Yargıtay 18. CD, 2017/4567 E., 2019/2314 K.
  Sanıkların sahte pasaportlarla göçmenleri yurtdışına çıkarmaya çalıştıkları olayda, hem TCK m.204 hem TCK m.79 kapsamında ayrı ayrı mahkûmiyet verilmiştir.

• Yargıtay 11. CD, 2016/13245 E., 2018/7543 K.
  Sanığın sahte ikamet belgesi düzenleyerek yabancıların Türkiye’de kalmasına imkân sağlaması halinde göçmen kaçakçılığı ve resmi belgede sahtecilik suçları birlikte uygulanmıştır.

• Yargıtay 18. CD, 2014/10234 E., 2016/4312 K.
  Göçmenlerin sağlığını tehlikeye sokacak koşullarda ve sahte belgelerle yurtdışına çıkarılması halinde, faile ağırlaştırılmış ceza verilmiştir.

---

6. AİHM İçtihatları

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), göçmen kaçakçılığı davalarında genellikle insan hakları boyutunu dikkate alır.

• S.A.S. v. France davasında, devletlerin göçmen hareketlerini denetlerken insan onurunu ve özgürlükleri koruma yükümlülüğü vurgulanmıştır.

• Sahte belge kullanan göçmenlerin, sırf mağduriyet nedeniyle cezalandırılmasının orantısız olabileceği, ancak organizatörlerin ağır şekilde cezalandırılmasının gerekli olduğu belirtilmiştir.

---

7. Uygulamada Görülen Örnekler

1. Sahte Pasaportlarla Yurtdışı Çıkış
   Göçmenlere sahte pasaport düzenlenerek havalimanından çıkış sağlanması.

2. Sahte Vize ve Çalışma İzni
   Yabancıların ülkede kalabilmesi için sahte çalışma izin belgelerinin hazırlanması.

3. Sahte İkamet Belgesi
   Göçmenlerin sınır dışı edilmesini önlemek için sahte ikamet izinleri hazırlanması.

Bu örneklerde hem resmi belgede sahtecilik hem de göçmen kaçakçılığı suçu oluşur.

---

8. Ceza Artırıcı Haller

• Örgütlü suç işleme halinde cezalar yarı oranında artırılır.

• Göçmenlerin hayatını veya sağlığını tehlikeye sokacak şekilde icra edilirse ceza artırılır.

• Kamu görevlisi sahtecilik yaparsa hem memuriyet cezası hem de ağırlaştırılmış hapis cezası gündeme gelir.

---

9. Uluslararası Hukuk Perspektifi

Göçmen kaçakçılığı ve sahtecilik, uluslararası organize suç niteliği taşır.

• BM Palermo Sözleşmesi (2000) ve ek protokoller, devletlere yükümlülükler getirmiştir.

• Avrupa Birliği Uygulamaları kapsamında, sahtecilik ve göçmen kaçakçılığıyla mücadele için Europol ve Frontex işbirliği yapılmaktadır.

---

10. Sonuç ve Değerlendirme

• Göçmen kaçakçılığı ve resmi belgede sahtecilik, Türk Ceza Hukuku’nda ayrı ayrı cezalandırılan suç tipleridir.

• Yargıtay kararları, bu suçların gerçek içtima kapsamında değerlendirileceğini ve failin her iki suçtan ayrı ayrı ceza alacağını göstermektedir.

• Göçmenlerin mağduriyeti dikkate alınmalı, ancak organizatörlerin ağır şekilde cezalandırılması gerekmektedir.

• Uluslararası sözleşmeler, devletlere bu suçlarla etkin mücadele etme yükümlülüğü yüklemektedir.