Yurtdışına Göçmen Çıkarma Suçu Nedeniyle Başka Ülkede Mahkûmiyet Kararı Verilmesi

1. Giriş

Göçmen kaçakçılığı, Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesinde düzenlenmiş, uluslararası boyutları olan ve devletlerin güvenliği kadar bireylerin temel hak ve özgürlüklerini de ilgilendiren bir suç tipidir. Suçun en çok karşılaşılan halleri;

• Yabancının yasal olmayan yollarla ülkeye sokulması veya ülkede kalmasına imkân sağlanması (TCK m.79/1-a) ve

• Türk vatandaşı veya yabancının yurtdışına çıkmasına imkân sağlanması (TCK m.79/1-b) şeklindedir.

Bu fiiller, failler açısından hem Türkiye’de hem de göçmenin gittiği yabancı ülkede yargılama konusu olabilmekte, bu da çifte yargılama ve infaz sorunlarını gündeme getirmektedir.

---

2. Göçmen Kaçakçılığının Hukuki Çerçevesi

TCK m.79/1-a

Yabancıların yasal olmayan yollardan ülkeye sokulması veya ülkede kalmasına imkân sağlanması.

TCK m.79/1-b

Türk vatandaşı veya yabancının yurtdışına çıkmasına imkân sağlanması.

Yaptırımlar

• 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası

• 10.000 güne kadar adlî para cezası

• Fiilin örgütlü olarak işlenmesi halinde ceza artırılır.

Korunan Hukuki Değer

Bu suçla;

• Devletin sınır güvenliği,

• Kamu düzeni,

• İnsan onuru ve güvenliği korunmaktadır.

---

3. Yabancının Ülkede Kalmasına İmkân Sağlama

Fail, yabancı göçmenin barınmasını sağlamak, sahte evrak düzenlemek, çalışmasına aracılık etmek gibi eylemlerle bu suçu işler.

📌 Örnek: Bir yabancıyı evinde barındıran kişi, onun kaçak olarak ülkede kalmasına imkân tanımış sayılır.

Yargıtay Görüşü

Yargıtay, göçmeni ülkeye sokan veya ülkede barındıran kişinin, sırf insani yardım amacıyla hareket etmesi halinde suçun unsurlarının tartışılması gerektiğini belirtmiştir. Ancak ticari menfaat varsa suç oluşur.

---

4. Yurtdışına Göçmen Çıkarma

TCK m.79/1-b kapsamında, göçmenlerin sahte pasaport, tekne, kamyon veya sınırdan yasa dışı yollarla yurtdışına çıkarılması suçtur.

Bu durumda fail, sadece Türkiye’de değil, göçmenin gittiği ülkede de yargılanabilir.

📌 Örnek: İzmir’den tekneyle Yunanistan’a gönderilen göçmenler nedeniyle hem Türkiye’de hem Yunanistan’da yargılama yapılabilir.

---

5. Uluslararası Boyut: Ne Bis in Idem İlkesi

İlkenin Tanımı

Ne bis in idem: Aynı fiilden dolayı iki kez yargılanma ve cezalandırılma yasağı.

AİHS Protokol 7 m.4

Aynı devlet içinde aynı fiil nedeniyle ikinci kez yargılama yapılamaz.

AB Temel Haklar Şartı m.50

AB ülkeleri arasında da uygulanır.

Türk Hukuku

TCK m.9 gereğince Türk vatandaşları, yurtdışında işledikleri suçlardan dolayı Türkiye’de de yargılanabilir. Bu nedenle yabancı mahkûmiyet kararı Türkiye’de yargılamaya engel olmaz. Ancak infazda dikkate alınır.

---

6. Yargıtay Kararları

• Yargıtay 18. CD, 2017/3456 E., 2019/2145 K.
  Yunanistan’da göçmen kaçakçılığından verilen mahkûmiyet, Türkiye’deki yargılamaya engel değildir; ancak verilen cezanın infazında dikkate alınmalıdır.

• Yargıtay 9. CD, 2015/6427 E., 2016/11954 K.
  Göçmeni evinde barındıran sanık, ticari menfaat amacıyla hareket ettiğinden TCK m.79 kapsamında mahkûm edilmiştir.

---

7. Çifte Yargılama Sorunu

Bir fail, Türkiye’den yasa dışı yollarla göçmen çıkardığında:

1. Yabancı ülkede yargılanır ve ceza alır.

2. Türkiye’de ayrıca dava açılır.

3. Türk mahkemesi, yabancı ülkede verilen cezayı mahsuba tabi tutabilir.

📌 Sonuç: Fail iki kez yargılanabilir ama aynı ceza iki kez infaz edilmez.

---

8. Göçmenlerin Durumu

Göçmenler, organizatörlerden farklı değerlendirilir:

• Suç faili değil, mağdur olarak kabul edilirler.

• Genellikle idari gözetim altına alınır.

• Sığınma veya uluslararası koruma başvurusu yapma hakları vardır.

---

9. Mukayeseli Hukuk

• Almanya: Yabancı ülkede verilen kesin hüküm, ikinci yargılamayı engeller.

• Fransa: Yabancı mahkeme kararı tanınarak iç hukuka yansıtılır.

• Türkiye: Yabancı mahkeme kararı, tanıma-tenfiz olmadan uygulanmaz. Bu nedenle çifte yargılama riski daha yüksektir.

---

10. Sonuç

Göçmen kaçakçılığı suçu, hem ülkeye giriş ve kalış (TCK m.79/1-a) hem de yurtdışına çıkış (TCK m.79/1-b) boyutuyla çok yönlüdür.

• Fail açısından uzun hapis cezaları, adli para cezaları, müsadere ve uluslararası yargılama riski doğar.

• Göçmenler açısından ise genellikle idari işlem ve sığınma hakkı gündeme gelir.

• Yargıtay kararları, özellikle menfaat unsurunun varlığına ve yabancı mahkûmiyetlerin infazda dikkate alınmasına işaret etmektedir.

Sonuç olarak, göçmen kaçakçılığı suçu sadece Türk hukukunun değil, uluslararası ceza hukukunun ortak mücadele alanıdır. Fail, aynı fiilden ötürü hem Türkiye’de hem yabancı ülkede yargılanma riskiyle karşı karşıyadır.