Göçmen Kaçakçılığı: Yabancının Yasal Olmayan Yollardan Ülkeye Sokulması (TCK m.79/1-a)
1. Giriş
Türkiye, jeopolitik konumu itibariyle göçmen hareketlerinin odak noktalarından biridir. Doğu’dan Batı’ya yönelen göç rotaları üzerinde bulunan Türkiye, göçmen kaçakçılığı faaliyetlerinin sıkça yaşandığı ülkelerden biridir. Bu nedenle Türk Ceza Kanunu, yabancıların yasal olmayan yollarla ülkeye sokulmasını ayrı bir suç tipi olarak düzenlemiştir.
Bu suçun düzenlendiği TCK m.79/1-a, göçmen kaçakçılığını yalnızca bireysel bir suç olarak değil, aynı zamanda uluslararası bir güvenlik sorunu olarak ele almaktadır.
2. TCK m.79/1-a Düzenlemesi
Maddenin (a) bendi şöyledir:
“Yabancıların ülkeye girmelerine imkan sağlayan kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”
Burada suçun üç ayrı görünümünden biri düzenlenmektedir:
-
Ülkeye sokma (m.79/1-a),
-
Ülkede kalmasına imkan sağlama (m.79/1-b),
-
Ülkeden çıkarmaya imkan sağlama (m.79/1-c).
Bizim konumuz ülkeye sokma fiilidir.
3. Suçun Unsurları
a. Fail
-
Herkes bu suçun faili olabilir.
-
Çoğu durumda “organizatör”, “sınır geçişini sağlayan rehber”, “taşıyıcı” olarak karşımıza çıkar.
-
Fail tek kişi olabileceği gibi, bir örgüt kapsamında hareket edenler de olabilir.
b. Mağdur
-
İlk bakışta yabancı göçmen mağdur görünse de, korunan hukuki değer devletin sınır güvenliği, kamu düzeni ve uluslararası yükümlülüklerdir.
c. Fiil
-
Yabancının sınır kapısından veya sınır hattından yasa dışı yollardan sokulması.
-
Örnek fiiller:
-
Sahte pasaportla giriş yaptırmak,
-
Kaçak yollarla sınırdan yürüyerek veya araçla geçirmek,
-
Tekne veya botla denizden ülkeye sokmak,
-
Sahte vize, ikamet izni düzenleyerek giriş sağlamaktır.
-
d. Manevi Unsur
-
Kast aranır.
-
Fail, yabancının yasal yollar dışında ülkeye giriş yaptığını bilerek ve isteyerek hareket etmelidir.
4. Yaptırımlar
-
3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası
-
10.000 güne kadar adli para cezası
Bu ceza oranı, TCK’daki birçok ağır suçla aynı seviyededir. Kanun koyucu, göçmen kaçakçılığını yalnızca “yasa dışı giriş” olarak değil, uluslararası güvenliği tehdit eden organize bir suç olarak görmektedir.
5. Nitelikli Haller
TCK m.79/2’ye göre:
-
Suçun tehlike yaratacak şekilde işlenmesi (örneğin, denizde batma tehlikesi olan botlarla göçmen sokmak),
-
Örgütlü işlenmesi (uluslararası veya yerel suç örgütü aracılığıyla),
-
Kamu görevlisinin yetkisini kullanarak işlemesi (örneğin sınır polisi tarafından),
cezanın yarı oranında artırılmasını gerektirir.
6. Uygulamada Yargıtay Kararları
❖ Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2018/7890 K.
Sanığın, yabancıları minibüsle sınıra getirip yasa dışı yollarla sokmaya çalışması, TCK m.79/1-a kapsamında göçmen kaçakçılığı kabul edilmiştir.
❖ Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2020/4567 K.
Sanığın yabancıya sahte pasaport sağlayarak ülkeye girişini kolaylaştırması, göçmen kaçakçılığı suçunun tipik örneği olarak değerlendirilmiştir.
❖ Yargıtay CGK, 2016/245 K.
Sanıkların botlarla topluca yabancıları ülkeye sokması, örgütlü suç sayılmış ve ceza artırılarak uygulanmıştır.
7. Uluslararası Hukuk Boyutu
Türkiye, Birleşmiş Milletler Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Palermo Sözleşmesi ve Göçmen Kaçakçılığı Protokolü’ne taraftır. Bu belgeler, devletlere:
-
Suçun cezalandırılmasını,
-
Uluslararası işbirliği yapılmasını,
-
Göçmenlerin temel haklarının korunmasını yükümlülük olarak getirmektedir.
Dolayısıyla TCK m.79/1-a, yalnızca iç hukuk düzenlemesi değil, aynı zamanda uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesidir.
8. Kaçakçılıkta Kullanılan Araçların Durumu
TCK m.54 ve m.55’e göre, suçta kullanılan araçlara müsadere kararı verilebilir.
-
Örneğin, göçmenlerin taşındığı minibüs, tekne veya otobüs müsadere edilebilir.
-
Ancak araç sahibi iyi niyetli üçüncü kişi ise (örneğin kiralanmış araç), Yargıtay içtihatları gereği araç iade edilebilmektedir.
9. Ceza Muhakemesi Süreci
-
Yakalama ve gözaltı: Organizatörler genellikle sınır bölgelerinde yakalanır.
-
Tutuklama: Ağır ceza tehdidi nedeniyle uygulamada çoğunlukla tutuklama kararı verilir.
-
Yargılama: Ağır Ceza Mahkemelerinde yapılır.
-
HAGB ve erteleme: Alt sınır 3 yıl olduğu için HAGB uygulanamaz, erteleme ise çoğunlukla mümkün değildir.
10. Sonuç ve Değerlendirme
Göçmen kaçakçılığı, özellikle yabancının yasal olmayan yollardan ülkeye sokulması (TCK m.79/1-a) bakımından ciddi bir suçtur. Yargıtay kararları da göstermektedir ki, bu fiil yalnızca bireysel menfaat için değil, toplumun güvenliği ve uluslararası düzen için tehlike oluşturmaktadır.
Bu nedenle:
-
Yabancıların yasa dışı yollarla ülkeye girişine aracılık eden kişiler ağır yaptırımlarla karşılaşır.
-
Kullanılan araçlar müsadere edilebilir.
-
Ceza indirimi veya HAGB çoğunlukla mümkün değildir.
-
Uluslararası işbirliği gereği, bu suçla mücadele yalnızca ulusal değil, uluslararası bir sorumluluk olarak kabul edilmektedir.
About Post Author
