İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakçılığı: Unsurlar, Yaptırımlar, Yargıtay Kararları ve Hukuki Çözümler

Giriş

Göç olgusu, küreselleşme ve savaşlar nedeniyle giderek artmaktadır. Bu durum, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı gibi ağır suçların yayılmasına sebep olmuştur. Türk Ceza Kanunu (TCK) bu suçları ayrı maddelerde düzenleyerek, farklı amaç ve sonuçları dikkate almıştır:

• Göçmen Kaçakçılığı (TCK m.79)

• İnsan Ticareti (TCK m.80)

Her iki suçun da uluslararası sözleşmelerle bağlantısı vardır. Türkiye, Birleşmiş Milletler Palermo Sözleşmesi ve ek protokollerine taraftır. Bu bağlamda, hem cezai yaptırımlar hem de mağdurların korunması ön plandadır.

---

1. İnsan Ticareti Suçu (TCK m.80)

a) Suçun Unsurları

• Hareket unsuru: Tehdit, cebir, hile, kandırma, nüfuzu kötüye kullanma, çaresizlikten faydalanma.

• Amaç unsuru: Cinsel istismar, zorla çalıştırma, organ ticareti, fuhuş, köleleştirme.

• Mağdur unsuru: Genellikle savunmasız kadınlar, çocuklar, mülteciler.

b) Cezalar

• 8–12 yıl hapis + 10.000 güne kadar adli para cezası

• Çocuk mağdurlar varsa, rızanın hiçbir önemi yoktur.

• Örgütlü işlenmesi halinde ceza artırılır.

📌 Yargıtay 18. CD 2020/6142 E., 2020/8410 K.
Yabancı uyruklu kadınların pasaportlarının alınarak fuhşa zorlanması, insan ticareti kabul edilmiştir.

---

2. Göçmen Kaçakçılığı Suçu (TCK m.79)

a) Suçun Unsurları

• Fail: Maddi menfaat için göçmenlerin sınırdan geçirilmesine aracılık eden kişi.

• Eylem: Türkiye’ye giriş veya çıkışa imkân sağlamak ya da ülkede kalmasına olanak tanımak.

• Amaç: Genellikle ticari kazanç.

b) Cezalar

• 3–8 yıl hapis + 10.000 güne kadar adli para cezası

• Suçun örgütlü işlenmesi, mağdurun hayatının tehlikeye sokulması cezayı artırır.

📌 Yargıtay 7. CD 2019/3678 E., 2019/4712 K.
Botlarla Ege Denizi’nden göçmen geçiren sanıkların eylemleri göçmen kaçakçılığı sayılmış, istismar unsuru bulunmadığı için insan ticareti olarak nitelendirilmemiştir.

---

3. İki Suç Arasındaki Temel Farklar

📌 Yargıtay 9. CD 2018/6734 E., 2019/1120 K.
Sanıkların Suriyeli göçmenleri iş vaatleriyle getirip köle gibi çalıştırması insan ticareti sayılmıştır.

---

4. Soruşturma ve Yargılama Süreci

• Görevli Mahkeme: Ağır Ceza Mahkemeleri

• Soruşturma: Cumhuriyet Savcısı tarafından yürütülür, genellikle uluslararası adli yardımlaşma söz konusu olur.

• Deliller: Telefon dinlemeleri, pasaport kayıtları, tanık beyanları, mağdur ifadeleri, banka hareketleri.

• Zamanaşımı: TCK m.66’ya göre bu suçlarda 15 yıl dava zamanaşımı uygulanır.

---

5. Mağdurların Hakları ve Başvuru Yolları

a) Sığınma ve Oturma İzni

Mağdurlar, Göç İdaresi’ne başvurarak uluslararası koruma talebinde bulunabilir.

b) Barınma ve Koruma Hakları

Türkiye’de insan ticareti mağdurları için özel sığınma evleri ve rehabilitasyon merkezleri mevcuttur.

c) Adli Yardım ve Avukat Hakkı

CMK kapsamında mağdurlara ücretsiz avukat atanır.

d) Tazminat Davaları

Mağdurlar ayrıca failden maddi ve manevi tazminat talep edebilir.

📌 Yargıtay HGK 2017/184 E., 2017/451 K.
İnsan ticareti mağduru olan kişinin manevi tazminat talebi kabul edilmiştir.

---

6. Uluslararası Hukuk Boyutu

• Palermo Sözleşmesi (2000): İnsan ticareti ve göçmen kaçakçılığının önlenmesi için devletlere işbirliği yükümlülüğü getirir.

• Avrupa Konseyi İnsan Ticareti ile Mücadele Sözleşmesi (2005): Mağdurlara özel koruma hakları tanır.

• AB Direktifleri: İnsan ticareti mağdurlarının tespiti ve desteklenmesi konusunda üye devletlere yükümlülük yükler.

---

7. Avukatın Rolü

Sanık Yönünden

• Suçun unsurlarının oluşmadığını ileri sürmek,

• Delillerin hukuka aykırı elde edildiğini savunmak,

• Göçmen kaçakçılığı yerine idari ihlal olarak değerlendirilmesini talep etmek.

Mağdur Yönünden

• Tazminat davaları açmak,

• Koruma ve sığınma prosedürlerini işletmek,

• Uluslararası koruma yollarını kullanmak (BM, AİHM).

---

Sonuç

İnsan ticareti ve göçmen kaçakçılığı, Türk hukukunda ayrı ayrı düzenlenmiş ağır suç tipleridir. Yargıtay kararları, uygulamada sınırların çizilmesinde önemlidir. Mağdurların barınma, avukat, oturma izni ve tazminat hakları vardır. Avukatlar için bu suçlarda hem savunma hem de mağdur vekilliği açısından çok yönlü hukuki stratejiler geliştirmek gerekir.