İnsan Ticareti Suçu Nedir? Göçmen Kaçakçılığından Farkı, Unsurlar, Yaptırımlar ve Yargıtay Kararları

Giriş

İnsan ticareti, çağımızın en ciddi insan hakları ihlallerinden biridir. Modern kölelik olarak da anılan bu suç, bireylerin fuhuş, zorla çalıştırma, organ ticareti veya başka sömürü biçimlerine konu edilmesiyle ortaya çıkar. Türk Ceza Kanunu’nun 80. maddesi, bu suçu ayrıntılı olarak düzenlemiş ve failler için ağır cezalar öngörmüştür. Ancak uygulamada insan ticareti çoğu zaman göçmen kaçakçılığı ile karıştırılmaktadır. Bu nedenle, hukuki ayrımın netleştirilmesi önemlidir.

---

1. İnsan Ticareti Suçunun Tanımı (TCK m. 80)

TCK m. 80 uyarınca, insan ticareti şu eylemlerle oluşur:

• Bir kimseyi tehdit, baskı, cebir, şiddet, kandırma, hile veya çaresizlikten yararlanarak ele geçirmek,

• Bir başkasına devretmek, barındırmak veya nakletmek,

• Bu fiillerin amacı olarak fuhuş yaptırmak, zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, organlarını satmak gibi istismar biçimlerinin bulunması.

📌 Çocuk mağdurlar bakımından özel düzenleme vardır. Çocukların rızası hukuken geçerli kabul edilmez; istismar amacıyla herhangi bir şekilde transfer edilmeleri suçu oluşturur.

---

2. Göçmen Kaçakçılığı ile İnsan Ticareti Arasındaki Farklar

Göçmen Kaçakçılığı (TCK m. 79)

• Kişilerin kendi rızalarıyla sınır dışına çıkarılmasına aracılık edilir.

• Amaç: maddi menfaat sağlamaktır.

• Suç, sınırın geçilmesiyle tamamlanır.

İnsan Ticareti (TCK m. 80)

• Mağdurun rızası geçerli değildir.

• Failin amacı, mağduru istismar etmektir (zorla çalıştırma, fuhuş, organ ticareti vb.).

• Sınır geçilmesi gerekmez, ülke içinde de işlenebilir.

📌 Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2020/6142 K. kararında; yabancı uyruklu kadınların iş vaadiyle Türkiye’ye getirilip pasaportlarına el konulması ve fuhuşa zorlanması, insan ticareti suçu olarak kabul edilmiştir.

---

3. İnsan Ticareti Suçunun Unsurları

a) Maddi Unsur

• Failin mağdur üzerinde kurduğu fiiller (ele geçirmek, devretmek, barındırmak, nakletmek).

• Bu eylemlerin tehdit, şiddet, baskı, hile, kandırma veya çaresizlikten yararlanma ile yapılması.

• Amaç unsurunun varlığı (fuhuş, organ ticareti, zorla çalıştırma).

b) Manevi Unsur

• Failin kastı aranır. Fail, mağduru istismar etme amacıyla hareket etmelidir.

• Taksirle işlenemez.

c) Mağdur

• Yetişkin veya çocuk olabilir.

• Çocuklarda istismar amacı yeterlidir, rıza aranmaz.

---

4. İnsan Ticareti Suçunun Yaptırımları

a) Temel Ceza

• 8 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası,

• 10.000 güne kadar adli para cezası.

b) Nitelikli Haller

• Çocukların mağdur edilmesi,

• Örgütlü suç işlenmesi,

• Kamu görevlilerinin iştiraki,

• Suçun birden fazla kişi hakkında işlenmesi.

Bu durumlarda ceza artırılır.

c) Müsadere

Suçtan elde edilen kazanç ve kullanılan araçlar müsadere edilir.

📌 Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2017/4523 E., 2018/6734 K. kararında; sanıkların mağdurları pasaportlarına el koyarak borçlandırıp çalışmaya zorlaması insan ticareti olarak kabul edilmiş ve ceza artırılarak uygulanmıştır.

---

5. İnsan Ticareti ve Yargıtay İçtihatları

Karar 1 – Fuhuş Amacıyla İnsan Ticareti

Yargıtay 18. CD, 2019/4758 E., 2020/6142 K.
Sanık, yabancı kadınları iş vaadiyle getirip fuhuşa zorlamıştır. Pasaportların alınması, mağdurların özgürlüklerinin kısıtlanması nedeniyle insan ticareti kabul edilmiştir.

Karar 2 – Göçmen Kaçakçılığından Ayrım

Yargıtay 7. CD, 2018/1459 E., 2019/3678 K.
Sanığın, yabancıları sınırdan para karşılığı geçirmesi göçmen kaçakçılığı sayılmış, ancak sömürü unsuru bulunmadığından insan ticareti suçu kabul edilmemiştir.

---

6. Uluslararası Boyut

Türkiye, insan ticaretiyle mücadelede şu sözleşmelere taraftır:

• BM Palermo Protokolü (2000),

• Avrupa Konseyi İnsan Ticaretiyle Mücadele Sözleşmesi (2005).

Bu sözleşmeler; mağdurların korunmasını, devletlerin işbirliğini ve suçla etkin mücadeleyi zorunlu kılar.

---

7. İnsan Ticareti Mağdurlarının Hakları

• Sığınma ve Koruma: Mağdurlar, devletin sağladığı sığınma evlerinde barındırılır.

• Psikolojik ve Sağlık Desteği: Travma sonrası tedavi ve destek hizmeti sunulur.

• Hukuki Yardım: CMK kapsamında ücretsiz avukat atanır.

• Tazminat Davası: Failden maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.

• Geçici Oturma İzni: Yabancı mağdurlar için İçişleri Bakanlığı geçici oturma izni verebilir.

📌 Yargıtay 18. CD, 2016/3456 E., 2017/4923 K. kararında; mağdurun ücretsiz hukuki yardım almasının engellenmesi adil yargılanma hakkının ihlali olarak değerlendirilmiştir.

---

8. Sonuç

İnsan ticareti suçu, göçmen kaçakçılığına göre çok daha ağır sonuçlar doğuran, mağdurun insan onurunu hedef alan bir suçtur. Türk Ceza Kanunu, uluslararası sözleşmeler ve Yargıtay içtihatları bu suçu kapsamlı şekilde düzenlemiştir.

• Failler açısından: 8-12 yıl hapis ve yüksek adli para cezası gündeme gelir.

• Mağdurlar açısından: Koruma, sığınma, psikolojik destek ve hukuki yardım gibi haklar devreye girer.

• Hukuk pratiği açısından: Göçmen kaçakçılığı ile insan ticaretinin ayrımı titizlikle yapılmalıdır.