Gümrük Kaçakçılığı Suçu ve Yaptırımları
Giriş
Gümrük kaçakçılığı, yalnızca ekonomik bir suç değil aynı zamanda kamu düzenini ve toplumsal güvenliği etkileyen bir fiildir. Kaçak yollarla yurda sokulan mallar hem vergiden kaçınma yoluyla devletin mali yapısını zayıflatmakta, hem de haksız rekabet yaratarak piyasayı bozabilmektedir. Özellikle akaryakıt, sigara, elektronik eşyalar, tarihi eserler ve uyuşturucu maddeler bu suçun en sık karşılaşılan konularıdır.
Türkiye’de gümrük kaçakçılığı, esas olarak 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile düzenlenmiştir. Ayrıca ilgili fiile göre Türk Ceza Kanunu (TCK), Vergi Usul Kanunu, 6136 sayılı Kanun ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu da uygulanabilmektedir.
Gümrük Kaçakçılığı Suçunun Unsurları
Eşya Unsuru
Kaçakçılığa konu olan eşyanın ithalat veya ihracatında gümrük mevzuatına aykırılık bulunmalıdır. Örneğin:
-
Bandrolsüz sigara,
-
Vergisiz cep telefonu,
-
Yurda yasa dışı sokulan akaryakıt,
-
Yurt dışına çıkarılmak istenen tarihi eser.
Bu mallar kanunda açıkça belirtilmiş olup, gümrüklenmiş değeri tespit edilerek para cezası da belirlenir.
Fail Unsuru
Gümrük kaçakçılığı suçunu herkes işleyebilir. Ancak gümrük memuru, jandarma veya polis gibi kamu görevlilerinin bu suça karışması halinde nitelikli hal oluşur ve ceza artırılır.
Hareket Unsuru
Sadece malı yurda sokmak değil, taşımak, depolamak, satmak, satın almak, gizlemek, sahte evrak düzenlemek de suçun oluşması için yeterlidir. Yargıtay uygulamasında, “sadece taşıyıcıyım” savunması kabul edilmemektedir.
Manevi Unsur (Kast)
Failin, malın kaçak olduğunu bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir. Taksirle (ihmalen) kaçakçılık mümkün değildir.
Gümrük Kaçakçılığı Suçunun Çeşitleri
-
Basit Kaçakçılık
Yurt dışından getirilen eşyanın gümrük vergisi ödenmeden sokulmasıdır. Örneğin, bavul içinde ticari miktarda telefon getirmek. -
Belgesiz İthalat ve İhracat
Sahte veya yanıltıcı belgelerle işlem yapılmasıdır. Örneğin, düşük bedelli fatura göstererek vergiyi azaltmak. -
Yasaklı Eşya Kaçakçılığı
Uyuşturucu, silah, tarihi eser gibi ithali veya ihracı tamamen yasak olan malların kaçırılmasıdır. Burada ceza çok daha ağırdır. -
Örgütlü Kaçakçılık
Birden fazla kişinin hiyerarşi ve iş bölümü içinde suçu işlemesi halinde TCK 220 kapsamında ayrıca örgüt suçundan da cezalandırılır.
Gümrük Kaçakçılığı Suçunun Yaptırımları
Hapis Cezaları
-
Basit kaçakçılık: 1 – 5 yıl arası hapis.
-
Taşıma, depolama, saklama: 6 ay – 3 yıl arası hapis.
-
Yasaklı eşyada (silah, uyuşturucu, tarihi eser): 10 yıl ve üzeri hapis.
Adli Para Cezaları
Suça konu malın gümrüklenmiş değerinin bir katından üç katına kadar adli para cezası uygulanır.
Müsadere (El Koyma)
-
Kaçak mallar,
-
Taşımada kullanılan araçlar (kamyon, tekne, depo),
mahkeme kararıyla müsadere edilir.
Nitelikli Haller
-
Kamu görevlisinin iştiraki,
-
Örgütlü işlenme,
-
Tehlikeli yöntemlerle işlenme halinde, ceza yarı oranında artırılır.
Etkin Pişmanlık Hükümleri
-
Suç ortaya çıkmadan önce fail malları kendiliğinden gümrüğe teslim ederse ceza verilmez.
-
Suç ortaya çıktıktan sonra, failin malları teslim etmesi veya suç ortaklarını ifşa etmesi halinde cezada yarı oranına kadar indirim yapılır.
-
Bu hükümler, uygulamada sanık lehine sıkça kullanılmaktadır.
Yargıtay Kararları
1. Yargıtay 7. Ceza Dairesi, 2018/2456 E., 2019/3674 K.
Olay: 10.000 paket bandrolsüz sigara taşıyan sanık yakalanmıştır.
Karar: “Ben sadece nakliyeciyim” savunması reddedilmiş, taşımanın da suç kapsamına girdiği belirtilmiştir.
2. Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 2020/678 E., 2020/1576 K.
Olay: Sanık sahte fatura düzenleyerek gümrük vergisini düşük göstermiştir.
Karar: Vergi kaybı doğuran sahte belge düzenlemenin de kaçakçılık suçu oluşturduğu kabul edilmiştir.
3. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2021/415 K.
Olay: Suriye’den yasa dışı silah sokulmuştur.
Karar: Fiilin hem 6136 sayılı Kanun hem de 5607 sayılı Kanun kapsamında cezalandırılması gerektiğine hükmedilmiştir.
Uluslararası Boyut
Türkiye, BM Palermo Sözleşmesi’ne taraf olduğu için gümrük kaçakçılığı ile mücadelede uluslararası iş birliği yürütmektedir. Ayrıca Interpol, Europol ve Dünya Gümrük Örgütü ile bilgi paylaşımı yapılmaktadır.
Uygulamadaki Sorunlar
-
Delil Sorunu: Akaryakıt kaçakçılığı davalarında bilirkişi raporları belirleyici olmaktadır.
-
Taşıyıcı – Sahip Ayrımı: Yargıtay, hem mal sahibini hem de taşıyıcıyı sorumlu tutmaktadır.
-
Kamu Görevlilerinin Suça Katılması: Bu durumda ceza artırılmakta, güvenlik soruşturmaları da ek yaptırım getirmektedir.
Sonuç
Gümrük kaçakçılığı, ekonomik düzeni ve kamu güvenliğini tehdit eden ciddi bir suçtur. 5607 sayılı Kanun, ağır cezalar öngörmekle birlikte etkin pişmanlık hükümleriyle failin suçu bildirmesini teşvik etmektedir. Yargıtay kararları ise uygulamada taşıma, depolama, belge sahteciliği gibi fiillerin de suç kapsamına girdiğini açıkça ortaya koymaktadır.
About Post Author
