Uyuşturucu Kaçakçılığı Suçu ve Hukuki Boyutları

1. Giriş

Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin ticareti, günümüz dünyasında hem uluslararası organize suç hem de kamu sağlığını tehdit eden bir fiil olarak görülmektedir. Türkiye, coğrafi konumu itibariyle hem “geçiş ülkesi” hem de “hedef ülke” konumundadır. Bu nedenle Türk Ceza Kanunu, uyuşturucu kaçakçılığı suçunu ağır cezalarla düzenlemiş, Yargıtay da geniş içtihatlar oluşturmuştur.

---

2. Türk Ceza Kanunu’ndaki Düzenleme

2.1. TCK m.188 – Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti

• İmal, ithal, ihraç: 10 yıldan 20 yıla kadar hapis + 20.000 güne kadar adli para cezası.

• Satış, satışa arz, nakil, depolama, sevk: 10 yıldan az olmamak üzere hapis.

• Kamu görevlisi, okul çevresi, örgüt faaliyeti: Nitelikli hal → ceza yarı oranında artırılır.

2.2. TCK m.191 – Kullanmak için bulundurma

• Kendi ihtiyacı için bulunduran → 2-5 yıl hapis.

• Denetimli serbestlik ve tedavi hükümleri uygulanabilir.

2.3. TCK m.192 – Etkin Pişmanlık

• Sanık, suça iştirak edenleri veya uyuşturucunun ele geçirilmesini sağlarsa cezada indirim yapılır.

---

3. Suçun Unsurları

3.1. Maddi Unsur

• Fiil: Uyuşturucunun imalatı, ithali, ihracı, satışı, sevki, nakli, depolanması.

• Konu: Her türlü uyuşturucu veya uyarıcı madde (eroin, kokain, esrar, metamfetamin vb.).

• Fail: Herkes olabilir, ancak örgütlü suçlarda fail çokluğu esastır.

3.2. Manevi Unsur

• Kast zorunludur.

• Failin uyuşturucunun niteliğini bilmesi gerekir.

• Taksirle işlenemez.

📌 YCGK 2017/85 E., 2019/522 K.: Valizinde 5 kg eroin bulunan sanığın “haberim yoktu” savunması reddedilmiş, kastın varlığı kabul edilmiştir.

---

4. Nitelikli Haller

4.1. Yer Yönünden

• Okul, kışla, ibadethane çevresi → ceza artırılır.

• Çocuklara verilmesi → daha ağır cezalandırılır.

4.2. Fail Yönünden

• Kamu görevlisi → güveni kötüye kullanma → nitelikli hal.

• Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenme → ceza artırımı.

📌 Yargıtay 10. CD, 2015/4721 E., 2016/8914 K.: Okul bahçesinde uyuşturucu satışı nitelikli hal kabul edilmiştir.

---

5. Ceza Muhakemesi Hukuku (CMK) Boyutu

5.1. Tutuklama (CMK m.100)

• Katalog suçlardan biridir.

• Mahkemelerce genellikle tutuklama kararı verilir.

5.2. İletişimin Denetlenmesi (CMK m.135)

• Telefon dinleme, HTS kayıtları, gizli soruşturmacı kullanılabilir.

📌 Yargıtay 20. CD, 2017/9051 K.: Sanıkların uyuşturucu alışverişine dair telefon görüşmeleri, mahkumiyet için yeterli kabul edilmiştir.

5.3. Gizli Soruşturmacı ve Teknik Takip (CMK m.139-140)

• Kontrol teslimi, gizli satın alma, teknik izleme delil olarak kabul edilmektedir.

---

6. Delillerin Değerlendirilmesi

• Miktar: Kullanım sınırını aşan → ticaret kastı.

• Paketleme: Çoklu küçük paket → satışa arz delili.

• Yer: Okul çevresi → nitelikli hal.

• Araçlar: Hassas terazi, kilitli poşet → satışa delil.

📌 Yargıtay 20. CD, 2016/7432 E., 2017/9051 K.: 200 gr esrarın 20 ayrı paket halinde bulunması ticaret kastı sayılmıştır.

---

7. Etkin Pişmanlık (TCK m.192)

• Fail suçu ortaya çıkarırsa cezada önemli indirim yapılır.

• Yargıtay uygulamasında beyanın gerçeğe uygun ve somut delille desteklenmesi gerekir.

📌 Yargıtay 10. CD, 2014/11633 E., 2015/7432 K.: Sanığın “uyuşturucuyu X kişisinden aldım” beyanı doğrulanmadığı için etkin pişmanlık kabul edilmemiştir.

---

8. Uluslararası Hukuk Boyutu

8.1. BM Sözleşmeleri

Türkiye;

• 1961 Uyuşturucu Maddeler Tek Sözleşmesi,

• 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesi,

• 1988 Viyana Sözleşmesi’ne taraftır.

8.2. Adli Yardımlaşma

• CMK m.90 ve devamı hükümleri uyarınca Interpol, Europol işbirliği yapılır.

• Uyuşturucu suçları için iade talepleri genellikle kabul edilir.

---

9. İnfaz Hukuku

• CGTİHK m.107: 2/3 oranında infaz edilir.

• Denetimli serbestlik hükümleri sınırlı.

• Uyuşturucu suçlarında şartlı tahliye süresi daha uzundur.

---

10. Yargıtay İçtihatlarından Örnekler

Karar 1 – YCGK 2019/522 K.

• Sanığın valizinde 5 kg eroin.

• “Valiz bana ait değil” savunması reddedildi.

• Cezanın onanmasına karar verildi.

Karar 2 – Yargıtay 10. CD 2016/8914 K.

• Okul bahçesinde uyuşturucu satışı.

• Nitelikli hal uygulanarak ceza artırıldı.

Karar 3 – Yargıtay 20. CD 2017/9051 K.

• Çoklu paketleme → satış kastı.

• Kullanım değil ticaret kabul edildi.

Karar 4 – Yargıtay 10. CD 2015/7432 K.

• Etkin pişmanlık için sanığın beyanı tek başına yeterli görülmedi.

• Somut doğrulama aranmalıdır.

---

11. Sonuç

Uyuşturucu kaçakçılığı suçu, Türk Ceza Kanunu’nun en ağır suç tiplerinden biridir.

• Toplumsal tehlike boyutu nedeniyle cezalar yüksek,

• CMK tedbirleri geniş,

• İnfaz rejimi ağırdır.

Yargıtay kararları, fail lehine yorumları daraltmakta, çoğunlukla kamu sağlığını koruma amacıyla katı uygulamalara gitmektedir.