Babalık Davası ve Soybağının Reddi – Hukuki Çerçeve ve Yargıtay Kararları

1. Giriş

Soybağı (nesep), çocuğun anne ve babası ile olan hukuki bağını ifade eder. Anne ile soybağı doğumla kurulur; baba ile soybağı ise evlilik, tanıma veya hâkim kararı ile kurulur.
Türk Medeni Kanunu’nda iki önemli dava türü bulunmaktadır:

• Babalık Davası

• Soybağının Reddi Davası

Bu davalar, hem çocuğun hem de ebeveynlerin kimlik, miras ve nafaka haklarını doğrudan etkileyen, hassas nitelikte davalardır.

2. Babalık Davası

2.1. Tanım ve Hukuki Dayanak

• TMK m.301: Evli olmayan anne, çocuğun babası olduğu iddia edilen kişiye karşı babalık davası açabilir.

• Amaç, çocuk ile baba arasında hukuki bağın kurulmasıdır.

2.2. Davayı Kim Açabilir?

• Anne

• Çocuk (kanuni temsilcisi aracılığıyla)

• Cumhuriyet savcısı (bazı hallerde)

2.3. Davanın Tarafları

• Davacı: Anne veya çocuk

• Davalı: Baba olduğu iddia edilen kişi

• Çoğu durumda Cumhuriyet Savcısı ve Hazine davaya katılır.

2.4. Deliller

• DNA testi (en güçlü delildir)

• Tanık beyanları

• Yazılı belgeler, fotoğraf, mesaj kayıtları

2.5. Sonuçları

• Babalık hükmü kurulursa:

  • Çocuk babanın nüfusuna kaydedilir.

  • Çocuğun miras hakkı doğar.

  • Baba iştirak nafakası ödemekle yükümlü olur.

3. Soybağının Reddi Davası

3.1. Tanım ve Hukuki Dayanak

• TMK m.286: Evlilik içinde doğan çocuğun babasının koca olmadığı iddiasıyla açılan davadır.

• Amaç, mevcut hukuki soybağının ortadan kaldırılmasıdır.

3.2. Davayı Kim Açabilir?

• Baba (koca)

• Çocuk

• Annenin açma hakkı bulunmaz; ancak babanın açtığı davaya katılabilir.

3.3. Süreler

• Baba, çocuğun doğumunu ve baba olmadığını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.

• Çocuğun dava hakkı ise ergin olmasından itibaren 1 yıl süreyle devam eder.

3.4. Deliller

• DNA testi

• Tanık beyanları

• Tıbbi belgeler

3.5. Sonuçları

• Soybağı reddedilirse, çocuk ile baba arasındaki tüm hukuki bağlar sona erer.

• Miras ve nafaka yükümlülüğü ortadan kalkar.

4. Yargıtay Kararlarından Örnekler

4.1. DNA Testinin Önemi

• Yargıtay 8. HD, 2019/3456 E., 2020/7890 K.: “Soybağının reddi davalarında en güçlü delil DNA testidir. Test sonucu baba olmadığını gösteriyorsa davanın kabulü gerekir.”

4.2. Süre Aşımı

• Yargıtay 8. HD, 2018/2345 E., 2018/6789 K.: “Soybağının reddi davası, kanuni süresi içinde açılmadığında reddedilmelidir.”

4.3. Babalık Davasında Çocuğun Yararı

• Yargıtay 2. HD, 2021/4567 E., 2021/9876 K.: “Babalık davasında çocuğun üstün yararı gözetilerek DNA testi yaptırılmasına karar verilmelidir.”

5. Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Babalık veya soybağının reddi davaları teknik ve duygusal açıdan hassas davalardır.

• Süreler kaçırılmamalıdır; özellikle soybağının reddi davasında 1 yıllık hak düşürücü süre kritik önemdedir.

• DNA testi neredeyse her zaman belirleyici delildir.

• Davalar Aile Mahkemesi‘nde açılır.

6. Sonuç

Babalık ve soybağının reddi davaları, çocuğun kimliği ve aile bağları üzerinde doğrudan etkili olduğundan büyük önem taşır. Bu davalarda hem usul hem de süreler hayati önemdedir. Yanlış adım atılması halinde telafisi güç hak kayıpları yaşanabilir.
Bu nedenle sürecin başından itibaren aile hukuku alanında deneyimli bir avukattan profesyonel destek alınması gerekir.