E-Ticarette Marka İhlali Yapan Satıcıya Karşı Nasıl Dava Açılır?

1. Giriş

E-ticaretin hızla büyümesi, marka sahipleri için hem yeni fırsatlar hem de ciddi riskler doğurmuştur. Özellikle çevrim içi satış platformlarında, tescilli markaların izinsiz kullanılması ve taklit ürün satışının yaygınlaşması, Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında marka hakkına tecavüz davalarının artmasına neden olmuştur.

Marka sahibi, e-ticaret ortamında marka hakkını ihlal eden bir satıcıya karşı hukuki yollara başvurabilir. Bu makalede, e-ticarette marka ihlali yapan satıcıya karşı dava açma süreci, hukuki dayanaklar, pratik uygulamalar ve örnek olaylar ayrıntılı olarak incelenecektir.

2. Marka Hakkı ve E-Ticarette Koruma

Marka, işletmenin mal veya hizmetlerini diğerlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. Türkiye’de marka koruması, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından yapılan tescil ile sağlanır.

E-ticaret ortamında marka hakkı ihlali şu durumlarda gerçekleşir:

Tescilli markanın izinsiz olarak ürün başlıklarında veya açıklamalarında kullanılması,
Taklit ürünlerin satışı,
Markanın logosunun veya görsel unsurlarının yetkisiz şekilde kullanılması,
Tescilli markaya benzer ibarelerle tüketiciyi yanıltıcı şekilde satış yapılması.

3. Hukuki Dayanaklar

E-ticarette marka ihlali, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu m. 29 kapsamında “marka hakkına tecavüz” olarak değerlendirilir.

Marka sahibi, ihlal durumunda şu yollara başvurabilir:

İhlalin tespiti ve durdurulması,
Maddi ve manevi tazminat davası,
E-ticaret platformunda ürünlerin yayından kaldırılması,
İhtiyati tedbir yoluyla satışın durdurulması.

Ayrıca, SMK m. 30 gereği marka hakkına tecavüz edenler hakkında cezai yaptırımlar da uygulanabilir.

4. E-Ticarette Marka İhlali Davası Açma Süreci

4.1. İhlalin Tespiti

Marka sahibi, öncelikle ihlalin gerçekleştiğini tespit etmelidir. Bunun için:

Ürün sayfasının ekran görüntüsü alınır,
Satıcı bilgileri kaydedilir,
Gerekirse noter aracılığıyla web sayfası tespiti yapılır.

Bu adım, delillerin mahkemede geçerli olabilmesi için kritik öneme sahiptir.

4.2. İhtarname Gönderilmesi

Dava açmadan önce marka sahibi, satıcıya ihlalin durdurulması için ihtarname gönderebilir. Bu adım, ihlalin dostane şekilde çözülmesini sağlayabilir ve ilerideki dava sürecinde iyi niyet göstergesi olarak değerlendirilebilir.

4.3. İhtiyati Tedbir Talebi

Mahkemeden, dava devam ederken satışların durdurulması amacıyla ihtiyati tedbir istenebilir. Özellikle taklit ürünlerin piyasada kalmasının marka itibarına zarar vermesi durumunda bu yöntem önemlidir.

4.4. Dava Açılması

Marka sahibi, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi nezdinde marka hakkına tecavüz davası açar. Dava dilekçesinde şu talepler yer alabilir:

İhlalin durdurulması,
Maddi tazminat (kaybedilen kar, haksız kazanç),
Manevi tazminat (marka itibarına zarar),
Taklit ürünlerin imhası,
Kararın e-ticaret platformlarında yayımlanması.

5. E-Ticaret Platformlarının Rolü

Türkiye’de faaliyet gösteren e-ticaret platformları (ör. Trendyol, Hepsiburada, N11) ve uluslararası platformlar (ör. Amazon, eBay, AliExpress), kendi marka koruma programlarını uygular.

Marka sahipleri, bu platformlara başvurarak ihlal bildiriminde bulunabilir. Platform, satıcının ürünlerini yayından kaldırabilir veya hesabını kapatabilir. Ancak bu işlem, satıcıya karşı açılacak davanın yerine geçmez; yalnızca önleyici bir tedbirdir.

6. Örnek Olaylar

Olay 1 – Taklit Ayakkabı Satışı

H.M., ünlü bir spor markasına ait taklit ayakkabıları Trendyol’da satmaya başladı. Marka sahibi, noter aracılığıyla ürün sayfasının tespitini yaptırdı ve Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, ihtiyati tedbir kararıyla satışların durdurulmasına ve tüm ürünlerin imhasına hükmetti.

Olay 2 – Logonun İzinsiz Kullanımı

E.T., orijinal olmayan telefon kılıflarının üzerine tescilli “TechX” logosunu bastırarak internet üzerinden sattı. Marka sahibi, hem platforma şikayette bulundu hem de dava açarak maddi tazminat kazandı.

Olay 3 – Yanıltıcı Marka Kullanımı

K.Y., ürün açıklamasında “Luxora tarzı çanta” ifadesini kullanarak tüketicileri yanıltacak şekilde pazarlama yaptı. Mahkeme, bu kullanımın marka hakkına tecavüz olduğuna karar verdi.

7. Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri

Marka hakkına tecavüz davalarında marka sahibi:

Maddi tazminat olarak uğradığı zarar ile ihlalden elde edilen kazancın iadesini talep edebilir,
Manevi tazminat olarak marka itibarının zedelenmesi nedeniyle uygun bir bedel isteyebilir.

Hesaplamalarda, satıcının yaptığı satış miktarı, ürün fiyatı ve marka değerine verilen zarar dikkate alınır.

8. E-Ticarette Marka İhlali Davalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Delillerin hukuka uygun şekilde toplanması,
Platform üzerinden yapılan bildirimlerin kayıt altına alınması,
İhtiyati tedbir talebinin hızlıca yapılması,
Satıcının kimlik bilgilerinin tespit edilmesi (bazı durumlarda platform veya kargo şirketlerinden bilgi talep edilir),
Uluslararası platformlarda ihlalin takibi için yurtdışı hukuki destek alınması.

9. Önleyici Stratejiler

Marka sahipleri, e-ticarette ihlali önlemek için şu yöntemleri kullanabilir:

Marka koruma yazılımlarıyla internet taraması yapmak,
Platformların marka koruma programlarına üye olmak,
Düzenli olarak anahtar kelime aramaları yapmak,
Gümrüklerde marka koruması talebinde bulunmak.

10. Sonuç

E-ticarette marka ihlali davaları, hızlı hareket edilmesi gereken ve teknik bilgi gerektiren davalardır. İhlalin tespiti, delillerin toplanması, ihtiyati tedbir kararı alınması ve dava sürecinin etkin yönetilmesi, marka sahibinin haklarını korumasında belirleyici rol oynar. Marka sahipleri, yalnızca dava açmakla kalmayıp, platform şikayet mekanizmalarını da etkin kullanmalıdır. Böylece hem ihlali durdurabilir hem de marka itibarını koruyabilir.

Hukuk Fakültesi Öğrencisi Gamze Akbulut

Single Blog Title