Senette Sahte İmza: Hukuki ve Cezai Boyutlarıyla İnceleme

1. Giriş

Ticari hayatta yaygın olarak kullanılan kambiyo senetleri (çek, bono, poliçe) yüksek güven unsuru gerektiren belgelerdir. Bu belgelerde imza, hem senedin geçerliliği hem de borç ilişkisinin ispatı açısından temel unsurdur.
Senette imzanın sahte olması, hem özel hukuk hem de ceza hukuku bakımından ciddi sonuçlar doğurur. Bu durum, taraflar açısından hak kayıplarına, hatta hapis cezasına kadar giden yaptırımlara neden olabilir.

2. Hukuki Çerçeve

Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 676, 777, 778: Kambiyo senetlerinde imza geçerliliği ve imzanın temsil ilişkisine dayalı olması.
İcra ve İflas Kanunu (İİK) m. 168–170/a: İmzaya itiraz ve prosedürü.
Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 15–18: Sözleşmelerde imzanın varlığı ve geçerliliği.
Türk Ceza Kanunu (TCK) m. 204: Resmî belgede sahtecilik; m. 207: Özel belgede sahtecilik.

3. Senette İmzanın Önemi

Kambiyo senetlerinde imza:

Senedin geçerliliğinin zorunlu unsurudur (TTK m. 676, 777).
Borç ikrarı niteliği taşır.
Sahte imza, hem alacaklının talep hakkını hem de hamilin iyi niyetini etkiler.

4. Sahte İmza Türleri

Tam Sahtecilik: Senetteki imza tamamen uydurma olup gerçek kişiye ait değildir.
Taklit İmza: Gerçek imzanın taklit edilerek atılması.
Yetkisiz İmza: Kişinin, temsil yetkisi olmadan başkası adına imza atması.
Boş Senedin İmzalanması ve Doldurulması: İmza atan kişinin iradesine aykırı olarak senedin doldurulması.

5. Hukuki Sonuçlar

5.1. Özel Hukuk Boyutu (İmzaya İtiraz)

İİK m. 170/a: İmzaya itiraz, icra mahkemesinde senedin kambiyo senedi vasfına ve imzanın kişiye ait olup olmadığına ilişkin yapılır.
Borçlu, icra takibinde 7 gün içinde imzaya itiraz edebilir.
Mahkeme, imzanın sahte olup olmadığını bilirkişi incelemesi ile tespit eder.
İmza sahte çıkarsa, takip iptal edilir.

5.2. Cezai Boyut

TCK m. 207: Özel belgede sahtecilik; 1 ila 3 yıl hapis cezası.
TCK m. 204: Resmî belgede sahtecilik; daha ağır cezalar.
Senet kambiyo vasfında olsa da, imza sahteciliği çoğunlukla özel belgede sahtecilik kapsamında değerlendirilir.
İbraz (kullanma) eylemi ayrıca cezalandırılır.

6. Yargıtay Kararları

Yargıtay 11. HD, 2017/3304 E., 2018/3657 K.: İmzanın sahte olduğunun ispatı halinde kambiyo takibi iptal edilir.
Yargıtay 19. CD, 2016/1499 E., 2016/3758 K.: Özel belgede sahtecilikte senedin aldatma kabiliyetinin bulunması yeterlidir.
Yargıtay 12. HD, 2014/17555 E., 2014/24491 K.: İmza incelemesinde Adli Tıp Kurumu veya kriminal polis laboratuvarı raporunun esas alınması gerektiği vurgulanmıştır.

7. İspat Yükü

İmzaya itiraz eden borçlu, itirazını açık ve somut olarak belirtmelidir.
İİK m. 170/a uyarınca, imzanın borçluya ait olduğunu alacaklı ispat etmekle yükümlüdür.
İspat, bilirkişi raporu ile yapılır; mahkeme hakimi imza incelemesini kendisi yapamaz.

8. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

İleri Tarihli İmzalar: Boş senetlere sonradan tarih atılması.
Şirket İmzaları: Temsil yetkisi olmayan kişi tarafından atılan imzalar.
Taklit İmzaların Tespiti: Sahtecilikte ustalaşmış kişilerce yapılan taklitlerin tespiti uzun sürebilir.
Ceza ve Hukuk Süreçlerinin Paralelliği: İcra takibi ve ceza davası çoğu zaman eşzamanlı yürür.

9. Önleyici Hukuki Tedbirler

Senet düzenlerken mutlaka ıslak imza alınması.
Tanık huzurunda imzalanması.
İmzanın noter tasdiki veya güvenli elektronik imza kullanımı.
Şirketlerde yetki belgelerinin düzenli kontrolü.

10. Sonuç

Senette sahte imza; yalnızca bir borç ilişkisinin geçersizliği değil, aynı zamanda suç teşkil eden bir eylemdir.

Hukuki açıdan: İmzaya itiraz ile takip iptali sağlanabilir.
Ceza hukuku açısından: Özel belgede sahtecilik suçundan hapis cezası gündeme gelir.

Dolayısıyla, senet imzalarken hem keşideci hem de lehtar açısından kimlik doğrulaması, yetki kontrolü ve şekil şartlarına uyum büyük önem taşır.

Single Blog Title