AVUSTURYADA MARKA, PATENT VE TELİF HAKLARININ KORUNMASI
Avusturya, Avrupa Birliği üyesi ve gelişmiş bir hukuk sistemine sahip bir ülke olarak, fikri mülkiyet haklarının korunması alanında yüksek standartlara sahiptir. Marka, patent ve telif hakları; Avusturya’da yalnızca ulusal mevzuat çerçevesinde değil, aynı zamanda AB Direktifleri, Avrupa Patent Sözleşmesi ve Bern Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmalar çerçevesinde de korunur.
Fikri ve sınai haklar, hem yerli girişimciler hem de yabancı yatırımcılar açısından rekabet avantajı sağlamada kritik rol oynar. Avusturya’da bir marka veya patent tescili, yalnızca ülke içinde değil, AB genelinde de hak iddia etme imkânı tanıyabilir. Telif hakları ise tescile gerek olmaksızın, eserin yaratılmasıyla doğar ve eser sahibine mali ve manevi haklar sağlar.
Bu makalede, Avusturya’da marka, patent ve telif haklarının korunmasına ilişkin mevzuat, başvuru süreçleri, koruma süreleri, ihlallere karşı hukuki yollar ve yabancıların hak sahipliği konuları detaylı şekilde incelenecektir.
2. Hukuki Dayanaklar
Avusturya’da fikri ve sınai hakların korunmasına ilişkin başlıca hukuki dayanaklar şunlardır:
-
Marka Kanunu (Markenschutzgesetz – MSchG)
-
Patent Kanunu (Patentgesetz – PatG)
-
Telif Hakları Kanunu (Urheberrechtsgesetz – UrhG)
-
Ticari İşaretler ve Tasarımlar Hakkında Kanun (Musterschutzgesetz)
-
Haksız Rekabet Kanunu (Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb – UWG)
-
AB Marka Tüzüğü (EU Regulation 2017/1001)
-
Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC)
-
Bern Sözleşmesi
-
WIPO Anlaşmaları (Madrid Protokolü, PCT, vb.)
Bu mevzuat, hem yerli hem de yabancı başvuru sahiplerine eşit koruma sağlar.
3. Marka Koruması
3.1. Marka Tanımı ve Türleri
Marka, bir işletmenin mal veya hizmetlerini diğer işletmelerinkinden ayırt etmeye yarayan her türlü işaret olarak tanımlanır. Avusturya’da marka türleri şunlardır:
-
Kelimeden oluşan markalar
-
Şekil markaları (logo)
-
Karma markalar
-
Renk ve ses markaları
3.2. Marka Tescil Süreci
Marka tescili, Avusturya Patent Ofisi (Österreichisches Patentamt) aracılığıyla yapılır. Başlıca adımlar:
-
Araştırma: Benzer marka olup olmadığının kontrolü
-
Başvuru: MSchG kapsamında online veya fiziki başvuru
-
İnceleme: Hukuki ve teknik inceleme
-
Yayın: İtiraz süresi (3 ay)
-
Tescil: İtiraz olmazsa marka siciline kayıt
3.3. Koruma Süresi
Markalar 10 yıl süreyle korunur ve süresiz olarak yenilenebilir.
3.4. İhlal ve Hukuki Yollar
Marka hakkına tecavüz durumunda, hak sahibi ihtiyati tedbir, tazminat davası ve malların toplatılması taleplerinde bulunabilir.
4. Patent Koruması
4.1. Patent Tanımı
Patent, buluş sahibine belirli bir süreyle, buluşunu kullanma ve üçüncü kişilerin izinsiz kullanımını engelleme hakkı verir.
4.2. Patent Başvuru Süreci
-
Buluşun yenilik kriteri: Dünyada ilk kez ortaya konulmuş olmalı
-
Başvuru: Avusturya Patent Ofisi veya Avrupa Patent Ofisi (EPO) üzerinden
-
Teknik İnceleme: Yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik testi
-
Tescil
4.3. Koruma Süresi
Patentler 20 yıl süreyle korunur. Yıllık yenileme ücretleri ödenmelidir.
4.4. Lisans ve Devir
Patent sahibinin izniyle lisans verilebilir veya patent devredilebilir.
4.5. İhlal Halinde Yaptırımlar
Patent hakkına tecavüz edenlere karşı maddi tazminat, üretim ve satışın durdurulması gibi hukuki yollar uygulanır.
5. Telif Hakları
5.1. Telif Hakkının Doğumu
Avusturya’da telif hakkı, eserin yaratılmasıyla doğar ve tescile gerek yoktur.
5.2. Kapsam
-
Edebi eserler
-
Müzik eserleri
-
Sinema eserleri
-
Bilgisayar programları
-
Sanat eserleri
5.3. Süre
Telif hakkı, eser sahibinin ölümünden itibaren 70 yıl devam eder.
5.4. İhlal Halinde Hukuki Yollar
İhlal halinde tazminat, yayının durdurulması, izinsiz kopyaların toplatılması istenebilir.
6. Yabancıların Hak Sahipliği
Yabancı yatırımcılar, AB vatandaşlarıyla aynı korumadan yararlanır. AB dışı ülkelerden gelen başvuru sahipleri, karşılıklılık ilkesi kapsamında korunur.
7. İhlal Halinde Hukuki Süreç
-
İhtiyati tedbir
-
Tazminat davası
-
Ceza davaları (ciddi ihlallerde)
8. Örnek Olaylar
📌 ECLI:AT:OGH:2019:4Ob123/19m – Marka ihlalinde yüksek tazminat kararı
📌 ECLI:AT:OGH:2021:4Ob156/21x – Patent ihlali ve lisans sözleşmesinin feshi
9. Sonuç
Avusturya’da marka, patent ve telif hakları güçlü hukuki mekanizmalarla korunur. Yabancı yatırımcıların da aynı korumadan yararlanabilmesi, ülkeyi güvenli bir ticari ortam haline getirir.