Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Nedir?

Ölüm Nedeniyle Uğranılan Maddi Kayıpların Hukuki Telafisi

🔹 Giriş

Hayatın acı gerçeklerinden biri olan ölüm, sadece duygusal bir yıkım değil, aynı zamanda ekonomik bir boşluk da yaratabilir. Özellikle aile bireylerinin maddi açıdan destek aldığı bir kişinin vefatı, geride kalanlar açısından ciddi mali sorunlara yol açabilir. Türk Borçlar Hukuku’nda bu durum, destekten yoksun kalma tazminatı ile telafi edilmeye çalışılır.

Bu yazıda, destekten yoksun kalma tazminatının hukuki niteliğini, şartlarını, kimlerin talep edebileceğini, hesaplama yöntemlerini ve Yargıtay uygulamalarını ele alacağız.

---

🔹 1. Destekten Yoksun Kalma Tazminatının Hukuki Niteliği

Destekten yoksun kalma tazminatı, ölüm sonucu meydana gelen zararların karşılanmasına yönelik maddi bir tazminat türüdür. Türk Borçlar Kanunu’nun 53. maddesine göre:

“Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar, tazminat olarak ödenir.”

Bu tazminat türü, manevi değil, tamamen maddi bir zarar üzerinden değerlendirilir.

---

🔹 2. Destekten Yoksun Kalma Tazminatına Konu Olan Durumlar

Destekten yoksun kalma tazminatına hükmedilebilmesi için temel koşullar şunlardır:

• Ölüm, hukuka aykırı ve tazminat sorumluluğu doğuracak bir fiilden (örneğin trafik kazası, iş kazası, doktor hatası vb.) kaynaklanmalıdır.

• Destek veren kişi sağlığında, fiilen veya mutat olarak başkalarına ekonomik katkı sağlıyor olmalıdır.

• Ölüm sonucu bu destek kesilmiş olmalı ve destek gören kişi fiilen zarara uğramış olmalıdır.

---

🔹 3. Kimler Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Talep Edebilir?

Bu tazminatı talep edebilecek kişiler, ölen kişinin hayattayken ekonomik olarak destek verdiği herkestir. Bu kişiler kan hısımlarıyla sınırlı değildir.

• Eşi,

• Çocukları,

• Anne-babası,

• Nişanlısı,

• Kardeşleri,

• Birlikte yaşadığı kişi (fiili birliktelik),

• Bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler.

Yargıtay uygulamasında, desteğin fiili olması yeterlidir; hukuki bir yükümlülük şart değildir.

---

🔹 4. Tazminat Miktarı Nasıl Hesaplanır?

Tazminat hesaplamasında aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

• Ölen kişinin yaşı, geliri ve mesleği,

• Destek süresi (kaç yıl destek olacağı),

• Destek oranı (gelirin ne kadarı destek görene aktarılıyordu),

• Destek görenin yaşı ve yaşam beklentisi,

• Kusur oranları (ölene veya zarar verene ait kusur),

• Taksit/peşin ödeme indirimi (iskonto).

Genellikle bilirkişiler tarafından Aktüeryal Hesaplama yöntemine başvurularak tazminat miktarı belirlenir.

---

🔹 5. Yargıtay Kararları ve Uygulama Örnekleri

Yargıtay, destekten yoksun kalma tazminatında “gerçek destek ilişkisi” aramakta ve özellikle fiili katkıyı esas almaktadır. Örneğin:

• Nişanlısı ölen bir kişi, birlikte evlenme planları ve fiili destek varsa tazminat alabilir.

• 18 yaş altı çocukların anne veya babalarının desteğinden yoksun kalmaları halinde otomatik olarak tazminata hak kazandığı kabul edilir.

• Ev hanımı olan anne için dahi, çocuklarına ev hizmetleri ve bakım sağladığı gerekçesiyle destek ilişkisi kurulabilir.

---

🔹 Sonuç

Destekten yoksun kalma tazminatı, hukuka aykırı bir şekilde meydana gelen ölüm sonucu, geride kalanların uğradığı maddi zararın giderilmesine yönelik önemli bir hukuki mekanizmadır. Tazminatın amacı, kaybedilen ekonomik katkının belli ölçüde telafi edilmesi ve mağduriyetin azaltılmasıdır.

Uygulamada sıkça karşılaşılan bu tür davalarda, doğru bir hesaplama ve etkili hukuki temsil, tazminatın adil bir şekilde belirlenmesi açısından büyük önem taşır. Hem zarar görenler hem de sorumlular açısından, adil, objektif ve hakkaniyete uygun bir yargı süreci yürütülmesi esastır.