Siber Dolandırıcılık

1. Siber Dolandırıcılık Nedir?

Siber dolandırıcılık, bilişim sistemlerini kullanarak kişileri aldatmak, kandırmak veya yanıltmak suretiyle haksız kazanç elde etmeye yönelik her türlü faaliyeti ifade eder.

Başlıca özellikleri:

• İnternet veya elektronik cihazlar aracılığıyla işlenir.

• Kurbanların güvenini kazanma veya sahte bilgi verme yöntemleri kullanılır.

• Banka hesap bilgileri, kredi kartı bilgileri veya kişisel veriler hedef alınır.

Siber dolandırıcılık, klasik dolandırıcılık suçunun bilişim sistemleri üzerinden işlenen versiyonu olarak tanımlanabilir.

---

2. Siber Dolandırıcılık Türleri

Siber dolandırıcılık çok farklı yöntemlerle gerçekleşebilir. En yaygın türleri şunlardır:

2.1. Phishing (Oltalama)

Kurbanların e-posta, SMS veya sahte web siteleri üzerinden kişisel bilgilerini girmesini sağlayan bir yöntemdir.
Örnek: Banka adıyla gönderilen sahte e-postalar üzerinden şifrelerin çalınması.

2.2. Kimlik Hırsızlığı

Kişisel bilgilerin (TC kimlik numarası, kredi kartı bilgisi vb.) çalınarak haksız işlemler yapılmasıdır.

2.3. Kredi Kartı Dolandırıcılığı

Online alışveriş sitelerinde sahte işlemler yapılması veya kart bilgilerinin yasa dışı yollarla ele geçirilmesidir.

2.4. Sosyal Mühendislik

Kurbanların güvenini kazanarak onları aldatma ve bilgi toplama yöntemidir. Özellikle telefon dolandırıcılıklarında yaygındır.

2.5. Kripto Para Dolandırıcılığı

Sahte kripto borsaları, ponzi şemaları veya yatırım vaatleriyle kullanıcıların dijital varlıklarının çalınmasıdır.

---

3. Türk Hukukunda Siber Dolandırıcılık

Siber dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu (TCK)’da “bilişim suçları” kapsamında düzenlenmiştir.

3.1. TCK 157 – Dolandırıcılık Suçu

Bir kimseyi hileli davranışlarla aldatmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlamak, dolandırıcılık suçunu oluşturur.

3.2. TCK 158 – Nitelikli Dolandırıcılık

Bilişim sistemleri, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması durumunda suçun cezası artar.

• Nitelikli dolandırıcılık için 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.

3.3. TCK 243 – Bilişim Sistemine Girme

Bir bilişim sistemine izinsiz giriş yapılması da ayrı bir suçtur.

• 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanır.

3.4. TCK 244 – Bilişim Sistemini Engelleme veya Bozma

Bilişim sistemine zarar verme, engelleme, bozma veya verileri yok etme fiilleri de ayrıca cezalandırılır.

---

4. MASAK ve Siber Dolandırıcılıkla Mücadele

Türkiye’de Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), özellikle kara para aklama ve dolandırıcılık faaliyetlerini denetlemektedir. Bankalar ve ödeme kuruluşları, şüpheli işlem bildirimi yapmakla yükümlüdür. Bu sayede siber dolandırıcılığın finansal ayağı kontrol altına alınmaya çalışılmaktadır.

---

5. Uluslararası Düzenlemeler ve İşbirliği

Siber dolandırıcılık, sınır ötesi niteliği nedeniyle uluslararası boyutta mücadele gerektirir.

• Budapeşte Sözleşmesi (2001): Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen bu sözleşme, siber suçlarla mücadelede en önemli uluslararası hukuki metindir.

• Interpol ve Europol: Siber dolandırıcılık ağlarının çökertilmesinde uluslararası işbirliği sağlar.

• FATF (Financial Action Task Force): Dijital ödeme sistemlerinin yasa dışı amaçlarla kullanılmasını önlemek için tavsiye kararları yayımlar.

---

6. Mağdurların Hukuki Hakları

Siber dolandırıcılık mağdurları, hem ceza hem de hukuk yollarına başvurabilir:

• Savcılığa Suç Duyurusu: Dolandırıcılık ve bilişim suçları için Cumhuriyet Savcılığı’na şikâyette bulunulabilir.

• İdari Başvurular: MASAK veya BTK’ya yapılan şikâyetlerle ilgili platformların kapatılması veya engellenmesi sağlanabilir.

• Tazminat Davası: Haksız fiil nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararların tazmini için hukuk mahkemelerinde dava açılabilir.

---

7. Siber Dolandırıcılıktan Korunma Yöntemleri

Hukuki yaptırımlar kadar önleyici tedbirler de önemlidir.

• Güçlü Parola Kullanımı: Parolaların karmaşık ve sık değiştirilen yapıda olması gerekir.

• İki Faktörlü Kimlik Doğrulama: Banka ve e-posta hesaplarında ek güvenlik katmanı sağlanmalıdır.

• Resmi Kanalları Kullanma: Banka veya şirket adıyla gelen e-postaların sahte olabileceği unutulmamalıdır.

• Antivirüs ve Güvenlik Yazılımları: Siber saldırılara karşı koruma sağlar.

• Sosyal Medyada Bilgi Paylaşımı: Kişisel bilgilerin aşırı paylaşımı dolandırıcılara kolay hedef yaratır.

---

8. Siber Dolandırıcılığın Ekonomik ve Toplumsal Etkileri

Siber dolandırıcılık yalnızca bireysel değil, kurumsal düzeyde de büyük zararlara neden olur.

• Şirketler, siber saldırılar sonucu veri ihlalleri ve müşteri kayıpları yaşayabilir.

• Finansal sistemde güven kaybı oluşabilir.

• Toplumsal olarak dijital hizmetlere duyulan güven azalır.

---

9. Gelecekte Siber Dolandırıcılıkla Mücadele

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte siber dolandırıcılık yöntemleri de çeşitlenmektedir.

• Yapay zekâ tabanlı güvenlik sistemleri, sahte e-posta ve oltalama saldırılarını otomatik tespit edebilir.

• Blockchain teknolojisi, finansal işlemleri daha güvenli hale getirebilir.

• Hukuki düzenlemelerin hızla gelişen dijital dünyaya uyum sağlaması gerekmektedir.

---

10. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

Siber dolandırıcılık, günümüzün en ciddi dijital tehditlerinden biridir. Hem bireylerin hem de kurumların, bu suça karşı teknik ve hukuki tedbirler alması şarttır. TCK 157 ve 158. maddelerindeki düzenlemeler, siber dolandırıcılığa karşı ağır cezalar öngörürken, MASAK ve BTK gibi kurumlar da denetim mekanizmalarını güçlendirmektedir.

Ancak siber suçların uluslararası boyutu, ülkeler arasında daha güçlü bir işbirliğini zorunlu kılmaktadır. Hem Budapeşte Sözleşmesi hem de FATF tavsiye kararları, bu alanda yol gösterici niteliktedir. Türkiye’nin de siber güvenlik yasalarını, gelişen dijital tehditlere uyumlu hale getirmesi kaçınılmazdır.