Kanada’da Mezuniyet Sonrası Oturum Hakkı Hangi Hukuki Kriterlere Bağlıdır?
Giriş
Kanada, uluslararası öğrenciler için cazip bir eğitim ve yaşam merkezidir. Bu çekicilik yalnızca akademik olanaklarla sınırlı değildir; aynı zamanda mezuniyet sonrasında ülkede kalıp çalışabilme ve uzun vadede daimi oturum (Permanent Residency – PR) ve hatta vatandaşlık elde etme imkanları da sunmaktadır. Ancak bu süreç, belli başlı hukuki kriterlere bağlıdır. En temel dayanak noktası, Post-Graduation Work Permit (PGWP) olarak bilinen mezuniyet sonrası çalışma izni ve sonrasında PR başvurularını destekleyen göçmenlik programlarıdır.
Bu yazıda, mezuniyet sonrası oturum hakkının hukuki temelini, kanuni düzenlemeleri, PGWP başvuru şartlarını, başvuru sürecini, PR programlarıyla ilişkisini ve ret gerekçelerine karşı başvuru yollarını detaylı biçimde ele alacağız.
1. Mezuniyet Sonrası Oturum Hakkı: Hukuki Tanım ve Çerçeve
Mezuniyet Sonrası Oturum Hakkı Nedir?
Mezuniyet sonrası oturum hakkı, Kanada’da bir eğitim programını tamamlayan yabancı uyruklu kişilere, belirli koşullar altında verilen ve onların ülkede yasal olarak çalışmasına, dolayısıyla daha sonra daimi oturum başvurusunda bulunmasına olanak tanıyan bir statüdür.
Bu hak, doğrudan bir oturum izni değildir ancak şu iki temel yapı üzerinden işlemektedir:
-
Post-Graduation Work Permit (PGWP)
-
Permanent Residency (PR) başvuru yolları (Express Entry, CEC vs.)
2. Yasal Dayanaklar: IRPA ve IRPR Kapsamı
Immigration and Refugee Protection Act (IRPA)
-
m.11(1): Kanada’ya giriş ve oturum hakkı için başvuru zorunludur.
-
m.12(2): Geçici çalışma izni verilebilmesi için yasal düzenlemelere uygunluk aranır.
Immigration and Refugee Protection Regulations (IRPR)
-
s.200-205: Çalışma izinleri, PGWP dâhil, detaylandırılmıştır.
-
s.220.1: Öğrenci izninin şartlarına uyum ve devam mecburiyeti
PGWP, göçmenlik bakanlığı olan IRCC (Immigration, Refugees and Citizenship Canada) tarafından yönetilir ve düzenli olarak güncellenen uygulama rehberlerine tabidir.
3. PGWP (Post-Graduation Work Permit) Başvurusunun Kriterleri
a) Uygun Bir Kurumdan Mezuniyet (Designated Learning Institution – DLI)
-
PGWP yalnızca IRCC tarafından tanınan bir DLI’dan mezun olanlara verilir.
-
Eğitim kurumunun tam listesi IRCC’nin resmi web sitesinde yayımlanmaktadır.
b) Asgari Eğitim Süresi
-
En az 8 aylık tam zamanlı bir programın tamamlanmış olması gerekir.
-
8 ay–2 yıl arası programlar için PGWP, program süresi kadar verilir.
-
2 yıl ve üzeri programlar için maksimum 3 yıl süreli PGWP verilebilir.
c) Eğitim Süresince Tam Zamanlı Öğrenci Statüsünün Korunması
-
Öğrencinin eğitim boyunca tam zamanlı olarak kayıtlı olması şarttır.
-
Aksi takdirde başvuru reddedilebilir.
d) Başvuru Süresi
-
Mezuniyet belgesi alındıktan sonra 180 gün içinde başvuru yapılmalıdır.
-
Bu süre aşılırsa PGWP hakkı kaybedilir.
4. PGWP ile Sağlanan Haklar ve Sınırlamalar
Haklar:
-
Kanada’da açık çalışma izni (her işverene bağlı olmayan)
-
Aile bireyleri için eşe çalışma izni, çocuklara okul izni
-
PR başvuruları için uygun Kanada iş deneyimi kazanma şansı
-
Sağlık sigortasına başvuru (eyalet bazında)
Sınırlamalar:
-
PGWP yalnızca bir kez verilir, uzatılamaz.
-
Düşük kaliteli veya uygun olmayan kurum mezunları bu haktan yararlanamaz.
-
Göçmenlik kurallarının ihlali halinde iptal edilebilir.
5. PGWP Sahiplerinin PR Başvurusuna Yönelik Olanakları
PGWP, daimi oturum için kullanılan şu yolların neredeyse hepsinde önemli bir ön koşul işlevi görür:
a) Canadian Experience Class (CEC) – Express Entry
-
PGWP ile 1 yıl tam zamanlı iş tecrübesi kazanılması şarttır.
-
CEC başvurularında PGWP deneyimi ciddi puan avantajı sağlar.
b) Provincial Nominee Programs (PNP)
-
Mezuniyet sonrası çalışılan eyalet, adaylık hakkı sağlayabilir (örneğin Ontario PNP, BCPNP vs.).
-
Bu da PR başvurusunda doğrudan davetiye almayı sağlar.
c) Atlantic Immigration Program (AIP)
-
Atlantik bölgelerinde okuyan mezunlara yönelik özel program
-
PGWP burada temel şartlardan biridir.
6. PGWP Reddi ve İptal Halleri
PGWP başvurusu aşağıdaki sebeplerle reddedilebilir:
-
Eğitim programının uygun olmaması (dil kursları, sertifika dışı kısa kurslar)
-
Öğrencilik statüsünün ihlali (devamsızlık, okuldan atılma vs.)
-
Belgelerin eksik ya da sahte olması
-
Başvurunun 180 gün sonrasında yapılması
İtiraz Hakkı:
PGWP idari bir karar olduğundan doğrudan temyiz edilemez. Ancak:
-
Federal Court Judicial Review yoluyla yargısal denetim istenebilir.
-
Yeniden başvuru ve detaylı belge sunumu mümkün olabilir (süre geçmemişse).
7. PR Başvurusunda Hukuki Değerlendirme Kriterleri
Daimi oturum başvurusunda dikkate alınan hukuki kriterler:
-
Eğitim seviyesi ve dili
-
Kanada içi iş tecrübesi (NOC kodları kapsamında)
-
Yaş ve medeni durum
-
Adaptasyon kabiliyeti ve sosyal entegrasyon
-
Ceza kaydı, güvenlik soruşturması ve sağlık durumu
PR başvurusu, genellikle online Express Entry sistemi üzerinden gerçekleştirilir. Profil oluşturulur ve puanlama sistemine (CRS) göre sıralama yapılır.
8. Vatandaşlığa Geçiş Süreci
PR aldıktan sonra:
-
En az 3 yıl (son 5 yılda) Kanada’da fiilen yaşamış olmak
-
İngilizce veya Fransızca yeterliliğini belgelemek
-
Vergi beyannameleriyle istikrarlı yaşam göstermek
-
Ceza geçmişi olmaması gerekir
Bu şartlar sağlandığında Kanada vatandaşlığına başvuru yapılabilir.
Sonuç: Mezuniyet Sonrası Oturum Hakkı Bir İmtiyaz Değil, Hukuki Süreçtir
Kanada’da eğitim gören öğrenciler için PGWP ve sonrasında PR alma imkanı büyük bir avantajdır. Ancak bu haklar kendiliğinden doğmaz. IRPA ve IRPR’de açıkça belirlenmiş olan:
-
Eğitim statüsüne riayet
-
Yasal belgelerle başvuru
-
Süreçlerin eksiksiz takibi
-
Göçmenlik hukukuna uygun hareket edilmesi
gibi hususlara dikkat edilmelidir. PGWP sadece bir geçiş noktasıdır. Kalıcı oturum ve vatandaşlık için iyi planlanmış, hukuki destek alınarak yürütülen bir süreç şarttır.
About Post Author
