Kanada’da Şirket Kurarak Göç Etmenin Hukuki Süreci Nasıldır?

Giriş

Kanada, girişimcilik ruhunu ve yenilikçi fikirleri göçmenlik politikalarının merkezine yerleştirmiş ülkelerden biridir. Özellikle ekonomik büyümeye katkı sağlayacak işletmelerin ülkeye kazandırılması amacıyla, şirket kurarak göç etmeyi mümkün kılan çeşitli hukuki mekanizmalar oluşturulmuştur. Bu makalede, yabancı bir girişimcinin Kanada’da şirket kurarak nasıl göç edebileceği; hangi programların bu süreci desteklediği, hukuki prosedürlerin nasıl işlediği, gerekli belgeler, vize türleri ve göçmenlik statüsünün kazanımı detaylı şekilde ele alınacaktır.

---

1. Kanada’da Şirket Kurmak Göçmenlik Hakkı Verir mi?

Kanada’da bir şirket kurmak tek başına göçmenlik hakkı vermez. Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Kurumu (IRCC), yalnızca işletme sahipliğini değil, bu işletmenin aktif yönetimini, ekonomik katkısını ve istihdam yaratma potansiyelini de dikkate alır. Bu nedenle, şirket kurarak göç etmek isteyen kişinin, ilgili göçmenlik programları aracılığıyla başvuru yapması gerekir.

---

2. Uygulanabilir Göçmenlik Programları

Aşağıdaki programlar, şirket kurarak Kanada’ya göç etmeyi mümkün kılmaktadır:

a) Start-Up Visa Programı (SUV)

Kanada’nın yenilikçi iş fikirlerine dayalı girişimciler için oluşturduğu en prestijli programdır.

Temel Şartlar:

• İnovatif bir iş fikri

• Kanada’da yerleşik bir onaylı yatırımcı kuruluş (designated organization) tarafından destek mektubu

• İşletmede aktif rol

• CLB 5 seviyesinde İngilizce veya Fransızca dil yeterliliği

• Yeterli mali kaynak (kişisel geçim için)

Avantajları:

• Doğrudan daimi oturum (permanent residency) başvurusu yapılabilir.

• Aile bireyleri de başvuruya dahil edilebilir.

• Federal düzeyde geçerli olup tüm eyaletlerde uygulanabilir.

---

b) Owner/Operator Work Permit (İşveren/Sahip Çalışma İzni) (2021 sonrası değişmiştir)

Bu model, şirket kurarak Kanada’da çalışmak isteyen kişilerin çalışma izni alarak ülkeye gelmesini sağlar.

Süreç:

1. Kanada’da %50’den fazla hisseye sahip olunan bir şirket kurulur.

2. Bu şirkette aktif rol üstlenileceği gösterilir.

3. Labour Market Impact Assessment (LMIA) alınarak IRCC’ye başvuru yapılır.

4. Olumlu değerlendirme sonrası çalışma izni verilir.

Not: 2021 yılında IRCC, Owner/Operator kategorisini kaldırmıştır. Ancak LMIA destekli işletme yönetici izinleri hâlâ uygulanabilir.

Avantajı: Kalıcı oturumdan önce çalışma ve iş kurma fırsatı sunar. Belirli süre sonra Express Entry gibi sistemlere geçiş yapılabilir.

---

c) Provincial Nominee Programs (PNP) – Girişimci Akışı

Her eyaletin kendi yatırımcı ve girişimci programı vardır. Bunlar eyalet düzeyinde yürütülür ve adaylık sonrası daimi oturum başvurusu yapılabilir.

Örnekler:

• British Columbia PNP – Entrepreneur Immigration

• Ontario Entrepreneur Stream

• Manitoba Business Investor Stream

• Alberta Foreign Graduate Start-Up Visa Stream

Genel Şartlar:

• Asgari yatırım miktarı (100.000 – 600.000 CAD arasında)

• Belirli iş deneyimi (en az 3 yıl)

• İş planı ve işyeri kurulumu

• Kanada vatandaşı veya PR sahibi en az 1 kişiye istihdam

• Mülakat, eyalet ziyareti ve işletme kurma taahhüdü

Süreç:

1. Eyalete başvuru

2. İş planı onayı ve mülakat

3. Geçici çalışma izni ile giriş

4. İşletme faaliyetlerinin başlatılması

5. Nihai adaylık ve permanent residence başvurusu

---

3. Şirket Kuruluşu Adımları (Göçmenlik Amaçlı)

Her program farklı olsa da, şirket kurma süreci genelde aşağıdaki adımları içerir:

1. İş fikri ve planının hazırlanması

2. Federal veya eyalet düzeyinde şirket kurulumu

3. Kanada vergi numarası (Business Number) alınması

4. Şirket banka hesabının açılması

5. İşletme adresinin belirlenmesi ve kayıt

6. Gerekli lisanslar ve izinlerin alınması

7. İstihdam planı ve finansal kapasite belgeleri

---

4. Belgeler ve Hukuki Gereklilikler

Başvuruya göre değişmekle birlikte, genel olarak sunulması gereken belgeler şunlardır:

• Pasaport ve kimlik belgeleri

• Şirket tescil belgeleri (Articles of Incorporation)

• İş planı ve finansal projeksiyonlar

• Yatırım kaynaklarının belgelenmesi

• Dil yeterlilik belgesi (IELTS veya TEF)

• Eğitim ve iş deneyimi belgeleri

• Evli ise eş ve çocuk belgeleri

• Destek mektubu (Start-Up Visa için)

• LMIA sonucu (çalışma izni için)

---

5. Daimi Oturum ve Vatandaşlık Süreci

Kanada’ya şirket kurarak gelen bireyler için nihai hedef daimi oturum izni (PR) almaktır.

• Start-Up Visa sahipleri, doğrudan PR alabilirler.

• Çalışma izniyle gelenler, belirli süre sonra Express Entry sistemiyle PR başvurusu yapabilir.

• PR statüsü kazananlar, 3 yıl sonra Kanada vatandaşlığı için başvuru hakkına sahip olurlar.

---

6. Uygulamada Sık Yapılan Hatalar ve Riskler

Bu nedenle başvurular özenli ve hukuki destekle hazırlanmalıdır.

---

7. Hukuki Destek ve Avukatların Rolü

Şirket kurarak göç etmek isteyen bireylerin mutlaka şu konularda uzman avukat ve danışmanlarla çalışması önerilir:

• İş planı oluşturma

• Uygun program seçimi

• Göçmenlik belgelerinin hazırlanması

• Şirket kayıtları ve vergi yükümlülükleri

• Yatırım kaynaklarının meşruiyetinin belgelenmesi

Bu destek, reddedilme risklerini ciddi şekilde azaltır.

---

8. Sonuç ve Değerlendirme

Kanada’da şirket kurarak göç etmek hukuken mümkündür ancak karmaşık, teknik ve çok yönlü bir süreçtir. Bu süreçte başvuran kişinin yalnızca sermaye sahibi olması yetmez; aynı zamanda işletmeye aktif katkı sağlayacak, uygun programa başvuracak, belgeleri eksiksiz sunacak ve göçmenlik kriterlerini karşılayacak nitelikte olması gerekir.

Başarılı bir göç süreci için:

• Önceden stratejik planlama yapılmalı,

• Sektörel analiz ve iş fizibilitesi çalışmaları hazırlanmalı,

• Başvuru, uzman hukukçu ve danışmanlar eşliğinde yürütülmelidir.

Kanada, girişimcileri ve yenilikçileri destekleyen yapısıyla küresel yatırımcılar için cazip bir destinasyondur.