Kanada’da Geçici Çalışma İzni Kalıcı Oturuma Dönüştürülebilir mi?
GİRİŞ
Kanada, göç politikalarında hem geçici hem de kalıcı yerleşimi teşvik eden bir sistemi benimsemiştir. Geçici çalışma izni (Temporary Work Permit) sahibi olan bir yabancı, belirli şartların yerine gelmesi hâlinde, Kanada’da kalıcı oturum (Permanent Residence – PR) hakkı elde edebilir. Ancak bu dönüşüm, doğrudan değil; belirli programlar, puan sistemleri ve hukuki değerlendirme süreci aracılığıyla gerçekleşir.
Bu yazıda, geçici çalışma izninden kalıcı oturuma geçişin hukuki şartları, başvuru yolları, idari prosedürleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar, Kanada hukuk sistemi çerçevesinde açıklanacaktır.
1. Geçici Çalışma İzni Nedir?
Tanım:
Temporary Work Permit, IRCC (Immigration, Refugees and Citizenship Canada) tarafından verilen ve kişinin belirli süreyle, belirli koşullarda Kanada’da çalışmasına olanak sağlayan bir izindir.
Türleri:
-
Employer-specific work permit (işverene bağlı)
-
Open work permit (işverensiz, geniş haklar)
-
Post-graduate work permit
-
LMIA-based permit (Labour Market Impact Assessment ile desteklenen)
Bu izinler, kalıcı oturum hakkı sağlamaz; ancak bazı programlara katılım için ön koşul oluşturur.
2. Kalıcı Oturum (Permanent Residence – PR) Nedir?
PR, Kanada’da sınırsız süreyle yaşama, çalışma, eğitim alma ve sosyal hizmetlerden yararlanma hakkı sağlayan hukuki statüdür. PR sahibi kişi:
-
Kanada vatandaşı olmadan Kanada’da kalıcı ikamet eder,
-
Aile üyelerini getirme hakkı kazanır,
-
Belirli süre sonra Kanada vatandaşlığına başvurabilir.
3. Geçici Statüden Kalıcı Statüye Geçişin Hukuki Temelleri
A. Immigration and Refugee Protection Act (IRPA)
IRPA’nın 12. ve 13. maddeleri, ekonomik göçmenlik ve geçici oturumdan kalıcıya geçişin esaslarını düzenler.
B. IRCC Yönergeleri ve Program Rehberleri
-
Express Entry kılavuzları
-
Provincial Nominee Program (PNP) yönergeleri
-
Canadian Experience Class (CEC) kılavuzu
4. Geçişi Sağlayan Başlıca Programlar
A. Express Entry Sistemi
Express Entry, Kanada’nın puan bazlı ekonomik göçmenlik sistemidir. Üç alt kategori içerir:
i. Federal Skilled Worker Program (FSWP)
-
En az 1 yıl nitelikli iş tecrübesi
-
CLB 7 İngilizce/dil skoru
-
Lise ve üstü eğitim
ii. Federal Skilled Trades Program (FSTP)
-
Belirli meslek gruplarında çalışmak
-
Trade sertifikası
-
CLB 5
iii. Canadian Experience Class (CEC)
-
Kanada’da en az 1 yıl tam zamanlı ve yasal iş deneyimi
-
Open veya LMIA-based work permit ile kazanılmış tecrübe
-
CLB 5/7
Geçici çalışma izni ile edinilen tecrübe, CEC için en kritik unsurdur.
B. Provincial Nominee Program (PNP)
Her eyaletin kendi ekonomik ihtiyaçlarına göre PR adayları seçtiği bir sistemdir. Geçici iş izniyle çalışan biri, eyaletin ihtiyaç listesine giren bir meslekte çalışıyorsa aday gösterilebilir.
Hukuki Dayanak:
IRPA m. 87
Eyalet-federal göçmenlik anlaşmaları (örn. Ontario-Quebec)
C. Atlantic Immigration Program
Atlantik bölgesindeki işverenler aracılığıyla sponsor olunan çalışanların PR başvurusu yapabildiği programdır.
-
Atlantic Canada’da geçici iş yapma
-
İşverenin program onaylı olması gerekir
D. Agri-Food Pilot
Tarım-gıda sektöründe uzun süreli çalışanlar için kalıcı oturum yolu açan pilot programdır.
5. PR Başvurusu İçin Ortak Hukuki Koşullar
-
Adli sicil kaydı temiz olmalı
-
Geçici statü süresi içinde başvuru yapılmalı
-
Dil yeterliliği belgelenmeli (IELTS, TEF vs.)
-
Maddi yeterlilik ispatı gerekebilir (özellikle FSWP için)
-
Tıbbi muayene: IRPA m.38-42 gereği kamu sağlığına tehdit oluşturmamalı
6. Süreç Nasıl İşler?
Adım Adım:
-
Work permit süresince deneyim kazanılır
-
IRCC Express Entry profil oluşturulur
-
CRS (Comprehensive Ranking System) puanı hesaplanır
-
Puan yeterliyse ITA (Invitation to Apply) alınır
-
60 gün içinde PR başvurusu yapılır
-
Adli sicil, sağlık raporu ve belgeler sunulur
-
PR onayı verilir
-
PR kartı çıkar ve kalıcı statü başlar
7. Riskler ve Hukuki Sıkıntılar
-
Çalışma izni süresi dolmuşsa başvuru yapılamaz
-
Sahte belge/dil sınavı – Göçmenlik sahtekarlığı (IRPA m.127)
-
Eksik belge – Başvurunun geçersiz sayılması
-
Yanlış NOC kodu – Puan düşer, başvuru başarısız olur
8. Sıkça Sorulan Hukuki Sorular (SSS)
Work permit sahibi doğrudan PR başvurusu yapabilir mi?
Hayır. Önce deneyim biriktirip Express Entry sistemine dahil olması gerekir.
Geçici izinde bulunurken PR başvurusu yapılabilir mi?
Evet, aktif bir çalışma izni varken başvuru yapılabilir.
PR başvurusu yapılırken work permit süresi dolarsa?
Bridging Open Work Permit başvurusu yapılabilir. Bu özel izinle kişi Kanada’da yasal kalışını sürdürebilir.
9. Örnek Olay: PR Başarısı
Olay: Türk vatandaşı M.K., Ontario’da yazılım geliştirici olarak 1 yıl çalıştı.
İzin: LMIA onaylı work permit
Yol: Express Entry – Canadian Experience Class
Puan: 478 (CRS)
Süreç: 6 ayda PR aldı, ardından ailesini getirdi.
10. Sonuç: Geçici Statü Kalıcıya Evrilebilir – Ancak Hukuki Süreç Doğru Yürütülmelidir
Kanada’da geçici çalışma izni, kalıcı göçmenlik yolunun ilk adımı olabilir. Ancak bu süreç, yalnızca belirli şartlar sağlandığında ve IRPA, IRPR ve program rehberlerine uygunluk bulunduğunda sonuç verir. Hukuki temsilcilerle yapılan başvuruların daha az hata içermesi, red riskini azaltması bakımından önemlidir.
About Post Author
