ABD’de Yatırımcı ve Girişimcilere Hangi Teşvikler Sunuluyor?

GİRİŞ

ABD, girişimcilik ekosisteminin büyüklüğü, inovasyon ortamı ve serbest piyasa dinamikleriyle, yabancı ve yerli yatırımcılara dünyanın en cazip fırsatlarını sunan ülkelerin başında gelir. Amerika Birleşik Devletleri, ulusal ve eyalet düzeyinde hem yerli hem de uluslararası yatırımcı ve girişimcilere çeşitli teşvik, destek ve muafiyet programları sağlamaktadır. Bu teşvikler, doğrudan nakit hibe ve vergi avantajlarından, iş kurma kolaylıkları ve altyapı desteklerine kadar uzanmaktadır.
ABD’de yatırım yapacak veya şirket kuracak yabancıların bu teşviklerden faydalanabilmesi, ilgili yasal prosedürlerin dikkatle takip edilmesine bağlıdır.

Bu makalede, ABD’de yatırımcı ve girişimcilere sunulan başlıca teşvik türleri, hukuki ve uygulamaya dönük şartlar, vize programlarının teşviklerle bağlantısı, federal ve eyalet teşvikleri, sektör bazlı avantajlar, başvuru süreçleri ve dikkat edilmesi gereken noktalar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

1. ABD’de Yatırımcı ve Girişimcilere Sunulan Temel Teşvikler

ABD’de teşvik sistemleri iki ana kategoride incelenir:

Federal (Ulusal) Teşvikler: Tüm ülkede geçerli, merkezi hükümet tarafından sağlanan teşvikler
Eyalet ve Yerel Teşvikler: Her eyalet, şehir veya belediyenin sunduğu özgün teşvikler

A. Federal Düzeyde Sunulan Başlıca Teşvikler

Vergi Avantajları ve Muafiyetleri: Gelir vergisi indirimi, sermaye kazancı vergisi muafiyeti, amortisman kolaylıkları, ihracat gelirinde vergi istisnası
Small Business Administration (SBA) Programları: KOBİ’lere özel düşük faizli kredi, danışmanlık, eğitim ve teknik destek
Hibe Programları: Özellikle Ar-Ge, inovasyon, yeşil enerji, sağlık ve teknoloji alanlarında geri ödemesiz fonlar (ör. SBIR/SBTT – Small Business Innovation Research/Technology Transfer)
Yatırım Kredileri ve Garanti Programları: Federal kredi garantileri, altyapı destek kredileri
Bölgesel Kalkınma Programları: Ekonomik açıdan geri kalmış veya yeniden yapılandırılan bölgelerde yatırım yapana ek teşvik

B. Eyalet ve Yerel Düzeyde Sunulan Başlıca Teşvikler

Kurulum ve İşletme Hibeleri: Şirket kurulum maliyeti, ilk yıl kira ve ekipman destekleri
Vergi Kredileri ve İndirimleri: Kurumsal gelir, satış, işçi ücretleri veya yatırım için eyalet vergi indirimleri
Arazi, Bina ve Altyapı Desteği: Bedelsiz veya düşük bedelli arazi, altyapı yatırımı
Çalışan İstihdamı ve Eğitim Teşvikleri: Yeni işe alınan çalışan başına teşvik, ücretsiz mesleki eğitim
Özel Ekonomik Bölgeler ve Serbest Ticaret Alanları: Gümrük ve vergi avantajları, işlem kolaylıkları

2. Yabancı Yatırımcılar ve Teşviklerden Yararlanma Şartları

Yabancılar için teşviklere erişimin ilk şartı, yasal oturum ve faaliyet iznidir. ABD’de iş yapmak isteyen yabancı yatırımcı ve girişimcilerin genellikle şu vize türlerinden biri ile ABD’de bulunması gerekir:

E-2 Yatırımcı Vizesi: ABD ile yatırımcı vizesi anlaşması olan ülke vatandaşları için, aktif ve faal işletmeye yatırım yapılması şartıyla uzun süreli iş kurma ve yönetme hakkı tanır.
EB-5 Yatırımcı Green Card: En az 800.000 veya 1.050.000 USD yatırım ile Green Card alınabilir; yatırımcı statüsü sayesinde federal ve eyalet teşviklerinden tam anlamıyla yararlanmak mümkündür.
L-1 Şirket İçi Transfer ve H-1B Girişimci Programları: ABD’de ofis/şube açan uluslararası girişimciler için vizeyle şirket kurma imkânı sağlar.

Dikkat: Teşvik programlarının çoğu, şirketin ABD’de kurulmuş ve faal olmasını, vergi mükellefi olmasını ve istihdam yaratmasını zorunlu kılar.

3. ABD’de En Sık Yararlanılan Teşvik Türleri ve Örnekleri

A. Vergi Teşvikleri

Investment Tax Credit (ITC): Makine, ekipman, yenilenebilir enerji yatırımlarında kullanılan vergi kredisi
Opportunity Zones: Yatırımın ekonomik açıdan dezavantajlı bölgelere yönlendirilmesi halinde, sermaye kazancı vergisinde erteleme veya muafiyet
Research and Development (R&D) Tax Credit: Ar-Ge harcamalarının vergiden düşülmesi veya kredi olarak geri alınması
State Corporate Tax Credits: Eyalet bazında uygulanan yatırım, istihdam ve inovasyon odaklı vergi indirimleri

B. Hibe ve Fon Programları

Small Business Innovation Research (SBIR): Teknoloji tabanlı küçük şirketlere federal hibe
Small Business Technology Transfer (STTR): Üniversite-sanayi işbirliğiyle Ar-Ge yapan girişimlere fon
Local Grants: Eyalet veya şehir bazında küçük işletme açana verilebilen doğrudan hibe destekleri

C. Kredi, Kredi Garanti ve Faiz Desteği

SBA 7(a) Loans: Küçük işletmelere düşük faizli uzun vadeli kredi
SBA 504 Loan Program: Sabit varlık yatırımlarına özel uzun vadeli kredi
Export-Import Bank of the US (EXIM): İhracat yapanlara devlet destekli kredi ve garanti

D. İstihdam ve Eğitim Teşvikleri

Work Opportunity Tax Credit (WOTC): Engelli, uzun süre işsiz, gaziler gibi belirli gruplardan çalışan alan işverenlere vergi indirimi
Employee Training Programs: Ücretsiz veya düşük maliyetli çalışan eğitimleri

E. Özel Ekonomik Bölgeler ve Serbest Ticaret Alanları

Foreign-Trade Zones (FTZ): ABD’ye ithal edilen malların gümrük vergisinden muaf olarak işlenip tekrar ihracına olanak
Enterprise Zones: Bölgesel kalkınmaya yönelik, eyalet destekli özel avantajlar

4. Teşvikten Yararlanma Süreci ve Dikkat Edilecek Noktalar

Uygunluk Kriterleri: Her teşvik programının kendine özgü başvuru, uygunluk ve izleme kriterleri vardır.
Başvuru ve Raporlama: Teşvikler için genellikle kapsamlı başvuru, iş planı ve düzenli ilerleme raporları istenir.
Yerel Ajans ve Danışmanlık: Federal, eyalet ve yerel kalkınma ajansları, başvuru süreçlerinde danışmanlık ve rehberlik hizmeti sunar.
Yasal ve Mali Uyum: Teşviklerin kötüye kullanımı, yanlış beyanda bulunma gibi durumlar ağır hukuki ve mali yaptırımlara yol açabilir.

5. Sektörel ve Bölgesel Avantajlar

Teknoloji ve Yazılım: ABD genelinde, özellikle Silikon Vadisi, Austin, Boston gibi şehirlerde teknoloji start-up’larına ekstra teşvikler sunulmaktadır.
Enerji ve Yeşil Teknolojiler: Yenilenebilir enerji projeleri, enerji verimliliği ve çevreci yatırımlar ek vergi avantajı ve hibe fırsatlarıyla desteklenir.
İmalat ve Lojistik: ABD’nin yeniden sanayileşme politikaları, imalat ve lojistik alanında yatırım yapana ilave teşvikler sunmaktadır.
Tarım ve Gıda: Bazı eyaletlerde tarımsal üretim ve işleme tesislerine özel hibe ve kredi programları
Kadın ve Azınlık Girişimciliği: Federal ve eyalet düzeyinde kadın, azınlık ve engelli girişimcilere ayrımcılık karşıtı özel fonlar ve destekler sağlanmaktadır.

6. Sıkça Sorulan Sorular

Yabancılar da federal ve eyalet teşviklerinden yararlanabilir mi?
Evet, ABD’de kurulmuş ve aktif şirketler için uyruk ayrımı olmaksızın çoğu teşvik açıktır. Ancak bazı hibe ve desteklerde vatandaşlık veya Green Card şartı aranabilir.

Teşvik başvurusu için bir danışmanla çalışmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir, ancak başvuru süreçleri karmaşık olabildiğinden uzman destek önerilir.

Vergi teşvikleri doğrudan nakit ödeme mi sağlar?
Çoğunlukla vergi indirimi veya vergiden mahsup edilen kredi şeklindedir, nakit ödeme yerine gelir veya kurumlar vergisinden düşülür.

Her eyalette teşvikler aynı mı?
Hayır, eyalet ve şehir bazında teşvikler değişiklik gösterir; yatırım yapılacak yerin yerel kalkınma ofisiyle iletişim önerilir.

7. Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında

Türkiye’de Yargıtay, ABD’de teşvikli yatırımların mal paylaşımı, ortaklık ve vergi davalarında hukuki statüsünü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri ve IRS, teşviklerin usulüne uygun kullanılmasını, vergi ve hibe programlarının kötüye kullanılmamasını titizlikle denetler.
AİHM, yabancı yatırımcıların ayrımcılığa uğramadan, adil rekabet ve mülkiyet hakkına sahip olmasını korur.

8. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

ABD’de yatırımcı ve girişimciler için çok geniş teşvik fırsatları mevcuttur. Başarılı ve sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmak isteyenlerin federal ve eyalet düzeyindeki tüm teşvikleri araştırması, başvuru süreçlerinde titizlikle hareket etmesi, yasal ve mali mevzuata tam uyum göstermesi gerekir.
Teşviklerin avantajından tam yararlanabilmek için, şirket kuruluşundan itibaren doğru planlama, iş planı ve profesyonel destek alınması önerilir.
ABD’de yatırım yapacak herkes için teşvikler sadece bir avantaj değil, aynı zamanda rekabette öne çıkmak ve iş modelini güçlendirmek için önemli bir araçtır.

Single Blog Title