Türkiye-Dubai İlişkisi ve Vergisel Avantajlar: Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (DTA)

Giriş
Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan “Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” (ÇVÖA), iki ülke arasındaki ticari ve yatırım ilişkilerinin vergi boyutunu düzenleyerek yatırımcılar için öngörülebilir ve adil bir çerçeve sunar. Anlaşma, aynı gelirin hem Türkiye’de hem de BAE’de vergilendirilmesinin önüne geçmeyi, vergi yükünü makul bir düzeyde tutmayı ve maliyet etkinliği sağlamayı amaçlar.

1. Anlaşmanın Tarihi ve Yürürlüğe Giriş Süreci

İmza Tarihi: 29 Ocak 1993, Abu Dhabi
Resmî Gazete Yayın Tarihi ve No: 27 Aralık 1994, 22154
Yürürlük Tarihi: 26 Aralık 1994; uygulama 1 Ocak 1995’ten itibaren geçerli kabul edilmiştir.

2. Anlaşmanın Kapsamı ve Vergi Türleri

Anlaşma, iki Devlet’in merkezi, taşra ve yerel idareleri tarafından doğrudan veya dolaylı olarak uygulanan aşağıdaki vergiler üzerindeki çifte vergilendirmeyi önler:

Türkiye’de Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve belirli fon payları;
BAE’de Gelir ve Kurumlar Vergisi
Ayrıca, ileride kanun değişiklikleriyle eklenen benzer vergi türleri de Anlaşma kapsamına girer

3. Kalıcı İşyeri ve İşletme Karlarının Vergilendirilmesi

Kalıcı işyeri (permanent establishment – PE); işletmenin sabit bir işyeri yoluyla tümü veya kısmen yürütülen faaliyetlerinin, aralarında ofis, şube, inşaat sahası gibi unsurların bulunduğu tanımıdır.

İşletme karları, PE vasıtasıyla yürütülen faaliyetlerden elde edilen kısım hariç, yalnızca ikamet ettiği devlette vergilendirilir.
PE’ye atfedilen karlar, bağımsız bir işletmenin benzer koşullarda elde edeceği tutar esas alınarak tespit edilir.

4. Temettü Gelirlerinin Stopaj Oranları

Anlaşma, her iki ülkede mukim bir şirkete ödenen temettü gelirlerinin, kaynağı olan devlette maktu bir oran üzerinden vergilendirilmesine izin verir:

Kaynak devlette stopaj vergisi oranı brüt temettü tutarı üzerinden azami %10’dur.
Alt sınır uygulaması: Anlaşmada doğrudan şirket sermayesinin en az %25’ine sahip olan münhasıran bir şirkete ödenen temettülerde daha düşük oran (örneğin %5) öngörülmüş olabilir.
İkamet devleti, stopaj yoluyla ödenen vergiyi mahsup ederek gerçek vergi yükünü ortadan kaldırır.

5. Faiz ve Lisans (Royalty) Ödemeleri

Faiz ödemeleri, anlaşmaya konu ülkeler arasında fayda sahibi olarak geçen gerçek kişi veya kurumlara ödeniyorsa, kaynak devletin azami %10 stopaj uygulamasına tabidir.
Royalty (lisans bedeli) gelirleri de, kaynağın bulunduğu ülkede %10’u geçmemek üzere vergilendirilebilir.
Türkiye’de vergi yükümlüsü kurum, stopajı beyan edip ödedikten sonra BAE’de ödenecek vergiden mahsup eder.

6. Servet ve Sermaye Kazançları

Gayrimenkul kazançları, malın bulunduğu ülkede vergilendirilir.
Diğer sermaye kazançları (menkul kıymet satış kazançları vb.), genellikle ikamet edilen ülkede vergilendirilir; ancak Anlaşmadaki özel hükümler göz önünde bulundurulur.

7. Çifte Vergilendirmenin Giderilmesi Yöntemleri

Türkiye, anlaşma uyarınca BAE’de ödenen vergiyi, Türk vergi matrahından indirim (mahsup) yoluyla giderir. BAE ise vergileme yaptığı takdirde, aynı geliri Türkiye’de stopaja tabi tutmayarak çifte vergilendirmeyi engeller.
Bu sistem sayesinde;

Türkiye mukimi, BAE’de stopaj yoluyla ödediği vergileri Türkiye Kurumlar Vergisi veya Gelir Vergisi beyannamesinde mahsup eder.
BAE mukimi Türkiye’de stopaja tabi temettü, faiz ve royalty ödemelerinde indirimli oranlardan faydalanır.

8. Karşılıklı Bilgi Alışverişi ve Uyum Yükümlülükleri

Anlaşma, tarafların vergi kaçakçılığı ve vergi kaçırma ile mücadele amacıyla bilgi alışverişi yapmasını öngörür. Böylece, şeffaflık artar ve vergi kayıpları asgariye indirilir.

9. Yatırımcılar İçin Başlıca Vergisel Avantajlar

Stopaj düşürme: Temettü, faiz ve lisans ödemelerinde uygulanan azami %10 stopaj, tek taraflı düzenlemelere kıyasla düşük kalır.
Vergi kredisi: BAE’de ödenen vergiler, Türkiye’de mahsup edilerek net vergi yükü minimize edilir.
Sermaye transferi serbestisi: Döviz kısıtlaması bulunmayan BAE’den Türkiye’ye kâr ve sermaye transferi kolaydır.
Hukuki öngörülebilirlik: Anlaşma hükümleri, yatırımları uzun vadede destekleyecek sabit bir vergi düzeni sağlar.

Sonuç
Türkiye–BAE Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması, iki ülke arasındaki ikili ekonomik ilişkilerin vergisel altyapısını güçlendirerek yatırımcıların riskini azaltır, maliyet etkinliği ve öngörülebilirlik sunar. Temettü, faiz ve lisans gelirleri üzerindeki makul stopaj oranları, sermaye kazançlarının doğru ülkede vergilendirilmesi ve geniş kapsamlı bilgi paylaşımı mekanizmaları, hem Türk yatırımcılar hem de BAE’de iş yapan yabancılar için önemli avantajlar getirir. Yatırımcıların bu avantajlardan tam olarak faydalanabilmeleri için, anlaşma hükümlerine uygun belge düzenlemeleri yapmaları ve stopaj beyanlarını eksiksiz gerçekleştirmeleri büyük önem taşır.

Single Blog Title