ABD’de Bağımlı (Dependent) Vize Hangi Hakları Sağlar?

Amerika Birleşik Devletleri, göçmenlik sisteminde aile birliğini koruma ve çalışanların yakınlarıyla birlikte yaşamalarını destekleme amacıyla “dependent” yani “bağımlı” vizeleri geniş biçimde kullanır. ABD’ye çalışma, eğitim veya diğer geçici amaçlarla gelen yabancıların eşleri ve çocukları için verilen bu vizeler, hem göçmenlik hukukunda hem de sosyal ve ekonomik haklar bakımından önemli bir yer tutar.
Bu makalede, ABD’de bağımlı vize türleri, sağladığı haklar, sınırlamalar, başvuru ve uzatma süreçleri, aile bireylerinin ABD’deki statüsü ve güncel hukuki sorunlar ayrıntılı biçimde incelenecektir.

1. ABD’de Bağımlı (Dependent) Vize Türleri ve Kapsamı

ABD vize sisteminde “dependent” kavramı, ana başvuru sahibiyle birlikte ABD’ye gelmek isteyen veya ABD’de kalan eş ve çocukları (genellikle 21 yaş altı, bekar) kapsar.
Başlıca bağımlı vize türleri şunlardır:

• H-4 Vizesi: H-1B, H-2B, H-3 ana vize sahiplerinin eşi ve çocuklarına verilen vizedir.

• L-2 Vizesi: L-1 vizesiyle ABD’de bulunan şirket içi transfer çalışanlarının eşi ve çocukları için.

• E-2 Dependent Vizesi: E-2 yatırımcı vizesi sahiplerinin aile bireyleri için.

• F-2 Vizesi: F-1 öğrenci vizesiyle ABD’de bulunanların aile bireyleri için.

• J-2 Vizesi: J-1 değişim programı vize sahiplerinin aile bireyleri için.

• O-3, M-2 gibi diğer dependent vizeler: O-1 (olağanüstü yetenek), M-1 (mesleki eğitim) gibi ana vizelerin aile bireyleri için.

Her bir dependent vize, ana başvuru sahibinin vize süresiyle sınırlı olup, eş ve çocukların ABD’de kalış, eğitim, seyahat ve bazı durumlarda çalışma haklarını düzenler.

2. Bağımlı Vize ile Eşlerin Hakları

A. ABD’de Kalış ve Seyahat Hakkı
Dependent vize sahipleri, ana başvuru sahibinin yasal statüsü süresince ABD’de kalabilirler. Vize bitiminde veya ana vize sahibinin statü kaybında, dependentlerin statüsü de sona erer.
ABD dışına çıkış ve tekrar giriş mümkündür; ancak dönüşte geçerli vize ve pasaport gereklidir.

B. Çalışma Hakkı
Dependent vizelerin çalışma hakkı, vize türüne göre değişir:

• L-2 Vizesi:
  L-2 vizesiyle ABD’ye gelen eşler, “Employment Authorization Document” (EAD) başvurusu yaparak yasal olarak tam zamanlı veya yarı zamanlı çalışma hakkı elde edebilirler. 2022 itibariyle EAD başvurusu zorunlu değildir, ancak SSN almak için başvuru tavsiye edilir.

• H-4 Vizesi:
  H-1B sahibi ana başvuru sahibi Green Card sürecine başlamışsa (I-140 onayı), H-4 eşleri de EAD ile çalışma hakkı elde edebilir. Diğer durumlarda H-4 eşlerinin çalışma izni yoktur.

• E-2 ve J-2 Vizesi:
  E-2 ve J-2 dependent vizeleriyle gelen eşler, EAD başvurusu ile çalışma izni alabilir.
  J-2 vizesinde çalışma izni gelirinin ana başvuru sahibinin desteklenmesi için kullanılmaması gerekmektedir.

• F-2 Vizesi:
  F-1 öğrencilerinin F-2 eşleri çalışamaz, sadece gönüllü işler yapabilir. Çalışmak isteyen eşler kendi başvurularını yaparak statü değiştirmelidir.

C. Eğitim Hakkı
Dependent vize sahipleri, ABD’deki üniversite, kolej veya dil okullarında tam zamanlı ya da yarı zamanlı eğitime kayıt yaptırabilirler. F-2 eşleri yalnızca “hobby” veya “recreational” kurslara katılabilir; lisans, yüksek lisans veya tam zamanlı eğitim için statü değişikliği gerekir.
Çocuklar (dependent) ise devlet okullarında (K-12) ücretsiz eğitim hakkına sahiptir.

3. Bağımlı Vize ile Çocukların Hakları

A. ABD’de Eğitim
Dependent çocuklar, ana başvuru sahibinin yasal statüsüne bağlı olarak ABD’de devlet okullarına ücretsiz devam edebilirler.
F-2 veya J-2 gibi vizelerde çocuklar 21 yaşına kadar dependent statüsünde kalabilirler. 21 yaşından sonra ABD’de kalmak için yeni bir statüye geçiş yapmak zorundadırlar (örneğin F-1 öğrenci vizesine başvuru).

B. Çalışma ve Staj Hakkı
Çoğu dependent vizeyle gelen çocukların yasal çalışma hakkı yoktur. Ancak okul içi veya kampüs içi gönüllü faaliyetler mümkündür. Çalışmak isteyen çocuklar, genellikle F-1 gibi kendi bağımsız statülerine geçmelidir.

C. Sosyal Haklar
Dependent çocuklar ABD’de bulundukları sürece sağlık sigortası yaptırabilir, sosyal etkinlik ve okul faaliyetlerine katılabilirler.

4. Dependent Vizelerde Sağlık Sigortası ve Diğer Sosyal Haklar

Dependent vize sahipleri, ABD’de bulunduğu sürece sağlık hizmetlerinden yararlanabilir, ancak devlet destekli Medicaid gibi programlar genellikle geçerli değildir.
Çoğu durumda özel sağlık sigortası yaptırmak zorunludur ve üniversite veya işverenler bu konuda rehberlik sağlar.

Bağımlı vizelerle gelen eş ve çocuklar, ABD’de ikamet ettikleri adreste sosyal, kültürel ve spor etkinliklerine katılabilir, banka hesabı açabilir, araç ve ehliyet alabilir.

5. Başvuru, Uzatma ve Statü Değişikliği Prosedürleri

• Başvuru:
  Dependent vizeleri, ana başvuru sahibiyle birlikte veya sonradan ABD’ye gitmek için konsolosluk başvurusu yoluyla alınır.
  ABD içinden statü değişikliği (change of status) için USCIS’e başvuru yapılabilir.

• Uzatma:
  Dependent vize sahipleri, ana başvuru sahibinin statü uzatmasına paralel olarak vize ve I-94 kartlarını yenilemek zorundadır.

• Statü Değişikliği:
  Eş veya çocuk, kendi adına bağımsız bir vizeye (örneğin F-1 öğrenci vizesi) başvurabilir.
  Statü değişikliği sırasında ABD dışına çıkış, başvurunun iptaline yol açabilir.

6. Sıkça Sorulan Sorular

ABD’de dependent vizeyle çalışmak her zaman mümkün mü?
Hayır. Çalışma hakkı sadece L-2, J-2, E-2 eşlerinde ve belirli koşullarla H-4 eşlerinde mümkündür. Çoğu dependent çocuk için çalışma izni yoktur.

Dependent vizeli çocuk ABD’de devlet okulunda okuyabilir mi?
Evet. Ana başvuru sahibinin yasal statüsü devam ettiği sürece, dependent çocuk devlet okullarında ücretsiz eğitim alabilir.

Dependent vizeli eş ABD’de üniversite okuyabilir mi?
Bazı dependent vize türlerinde (örneğin L-2, J-2, E-2) mümkündür; F-2 vizelerinde tam zamanlı eğitime kayıt olmak için statü değişikliği gerekir.

ABD dışına çıktığımda dependent vizemle geri dönebilir miyim?
Evet, geçerli dependent vizesi ve pasaportla ABD’ye dönüş mümkündür. Ancak ana başvuru sahibinin statüsü devam etmeli ve vizeler geçerli olmalıdır.

7. Hukuki Riskler ve Statü Kaybı

Dependent vizeler, ana başvuru sahibinin statüsüne doğrudan bağlıdır. Ana vize sahibi statü kaybederse veya vize süresi biterse, dependentlerin ABD’deki tüm hakları da sona erer.
İzinsiz çalışma, statü ihlali veya sahte belge kullanımı, sınır dışı veya yeniden vize başvurularında ciddi engeller oluşturabilir.

8. Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında

Türkiye’de Yargıtay, ABD’de dependent vizeyle bulunan aile bireylerinin velayet, eğitim, sosyal haklar ve miras davalarında ABD’deki statüyü dikkate alır.
ABD federal mahkemeleri, dependent vize sahiplerinin hak ve yükümlülüklerini düzenleyen kurallara titizlikle uyar.
AİHM, aile birliği, eğitim hakkı ve ayrımcılık yasağı ilkelerine özel vurgu yapar.

9. Sonuç ve Hukuki Değerlendirme

ABD’de dependent (bağımlı) vize, aile birliğini korumaya yönelik önemli bir araçtır. Eş ve çocukların ABD’de yasal olarak kalabilmesi, eğitim alabilmesi, bazen çalışma hakkı elde etmesi bu sistem sayesinde mümkün olur. Ancak her dependent vize türünde haklar, sınırlar ve başvuru şartları farklıdır.
Bağımlı vizeyle ABD’ye gelenlerin, haklarını ve yükümlülüklerini iyi bilmesi; çalışma ve eğitim planları için uzman desteği alması önerilir. Statü ve süreler konusunda yapılan basit hatalar, hem kendilerinin hem ana başvuru sahibinin ABD’deki geleceğini riske atabilir.