Aile Bireylerine Karşı İşlenen Kasten Yaralama ve Hakaret Suçlarında Özel Hükümler

GİRİŞ

Türk Ceza Hukuku’nda aile bireyleri arasında işlenen suçlar, toplumsal değerler ve aile kurumunun korunması açısından özel bir öneme sahiptir. Kasten yaralama ve hakaret suçlarının, aile fertleri arasında işlenmesi durumunda, gerek Ceza Kanunu’nda gerekse 6284 sayılı Kanun’da mağdurlar lehine istisnai koruma mekanizmaları ve ağırlaştırıcı hükümler öngörülmüştür. Aile, bireylerin ilk sosyal çevresi olup, toplumsal barış ve sağlıklı bir toplum yapısının temelini oluşturur. Bu nedenle, aile içi şiddetin önlenmesi, mağdurların hızlı ve etkili şekilde korunması ve faillerin caydırıcı yaptırımlarla karşı karşıya bırakılması yargı makamlarının ve kanun koyucunun öncelikli gündem maddelerinden biri haline gelmiştir.

KAVRAMSAL ÇERÇEVE: KASTEN YARALAMA VE HAKARET SUÇLARI

1. Kasten Yaralama Suçu (TCK m.86-87)

Kasten yaralama, bir kişinin vücut dokunulmazlığının kasten ihlal edilmesidir. TCK m.86/2’ye göre; suçun mağdurunun “üzerinde birlikte yaşadığı aile bireylerinden” olması, cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli bir haldir. Ayrıca, ağırlaştırıcı sonuçlar doğuran fiillerde (örneğin, kemik kırığı, sürekli hastalık, vb.) cezalar daha da artmaktadır.

2. Hakaret Suçu (TCK m.125-131)

Hakaret suçu, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici fiil veya sözlerle saldırı gerçekleştirilmesidir. TCK m.125/4, suçun mağduru ile failin üstsoy, altsoy, eş, kardeş veya aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden olması halinde, cezanın artırılacağına hükmetmiştir. Aile içi hakaret, Türk toplumunda özellikle hassas kabul edilir ve mağdurun korunması için özel usuller öngörülür.

3. 6284 Sayılı Kanun ve Koruma Tedbirleri

Aile içi şiddet mağdurları, 6284 sayılı Kanun kapsamında, delil aranmaksızın ivedilikle koruma tedbirleri talep edebilmektedir. Bu kapsamda, failin mağdura yaklaşmasının engellenmesi, evden uzaklaştırılması, iletişime yasak getirilmesi gibi koruyucu ve önleyici tedbirler derhal uygulanmaktadır. Tedbirlere aykırılık ise disiplin hapsi ile cezalandırılır.

---

SOMUT OLAYLAR

Olay 1:
Ahmet A., eşi Ayşe A. ile tartışma sırasında Ayşe’nin yüzüne tokat atmış, sonrasında ise “Sen adam olmazsın, seni kimse istemez” diyerek hakarette bulunmuştur. Ayşe A., hem fiziksel şiddete hem de sözlü hakarete maruz kalmıştır.

Olay 2:
Murat K., aynı evde yaşadığı annesi Fatma K.’ye karşı sık sık hakaret içerikli sözler sarf etmekte, bir tartışma sırasında ise annesini omzundan iterek yere düşmesine neden olmuştur.

---

ÖRNEK ŞİKAYET DİLEKÇESİ

Tarafıma karşı eşim Ahmet A. tarafından gerçekleştirilen tokat atma ve “Sen adam olmazsın, seni kimse istemez” şeklindeki sözlü saldırılar sonucunda hem fiziksel hem de manevi olarak zarar gördüm. Evlilik birliği içerisinde defalarca sözlü hakarete ve zaman zaman fiziki şiddete maruz kalmaktayım. Bu eylemler nedeniyle kendimi güvende hissetmemekteyim ve yaşam bütünlüğüm tehdit altındadır. Bu nedenlerle, Ahmet A. hakkında Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddeleri gereği cezalandırılması ve 6284 sayılı Kanun kapsamında koruma tedbirleri uygulanmasını saygıyla talep ederim.

---

ÖRNEK SAVUNMA DİLEKÇESİ

Müvekkilim Ahmet A., eşi Ayşe A. ile evlilikleri süresince çeşitli ailevi problemler yaşamış olup iddia edilen olay günü aralarında şiddetli bir tartışma yaşanmıştır. Ancak, müvekkilimin fiziksel bir saldırısı veya bilinçli olarak hakaret kastı bulunmamaktadır. Olay anında sarf edilen sözler münferit tartışmanın hararetiyle söylenmiş olup, süreklilik veya sistematik bir şiddet söz konusu değildir. Eylemin ağırlığı ve taraflar arasındaki önceki ilişki dikkate alındığında, müvekkil hakkında ağır ceza yaptırımlarının uygulanmasının hakkaniyete aykırı olacağı kanaatindeyiz. Müvekkilin lehine takdiri indirim uygulanmasını ve koruma tedbirlerinin kaldırılmasını talep ediyoruz.

---

KANUNİ DÜZENLEMELER VE UYGULAMA

1. TCK’da Ağırlaştırıcı Nitelikli Haller

• TCK m.86/2:
  Kasten yaralama suçunun üstsoy, altsoy, eş, kardeş veya aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı işlenmesi halinde ceza, şikâyet aranmaksızın ve alt sınırdan uzaklaştırılarak uygulanır. Burada kamu davası açılması için şikâyet şartı aranmamaktadır.

• TCK m.125/4:
  Hakaret suçunun mağduru ile failin üstsoy, altsoy, eş, kardeş veya aynı konutta yaşayan biri olması halinde ceza üçte birden yarıya kadar artırılır ve kamu davası re’sen açılır.

• Uzlaştırma Kapsamı:
  Aile bireylerine karşı işlenen kasten yaralama ve hakaret suçları şikâyete tabi olmaktan çıkarılmış ve uzlaştırma kapsamı dışında bırakılmıştır.

2. 6284 Sayılı Kanun’un Rolü

6284 sayılı Kanun aile içi şiddet mağdurlarının korunması açısından “delil ve belge aranmaksızın” koruma tedbirlerinin alınmasını, failin mağdura yaklaşmasının yasaklanmasını, evden uzaklaştırılmasını ve gerektiğinde elektronik kelepçe uygulanmasını mümkün kılmıştır. Tedbirlere uymayan faile ise disiplin hapsi verilir.

3. Yargıtay’ın Yaklaşımı

Yargıtay, aile içinde işlenen kasten yaralama ve hakaret suçlarında mağdurun korunmasını toplumsal yarar açısından ön planda tutmaktadır. Failin aile bireylerinden biri olması, cezanın artırılmasını gerektirmekte ve ceza indirimi oldukça dar bir şekilde uygulanmaktadır.

---

SONUÇ

Aile bireyleri arasında işlenen kasten yaralama ve hakaret suçları, mağdurun korunması ve aile yapısının sarsılmasının önlenmesi amacıyla Türk Ceza Kanunu’nda ve 6284 sayılı Kanun’da özel hükümlere bağlanmıştır. Ceza Kanunu, aile içi suçlarda hem cezaların artırılmasını öngörmekte hem de şikayet şartı aranmaksızın kamu davası açılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, mağdurlar lehine koruyucu ve önleyici tedbirlerin ivedilikle uygulanması sayesinde şiddetin tekrarının önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Yargıtay kararlarında da bu yaklaşıma uygun biçimde, mağdurun korunması toplumsal düzenin korunması olarak yorumlanmakta; failin cezai sorumluluğu bakımından ise aile içi ilişkinin niteliğine göre takdiri indirimler çok dar şekilde değerlendirilmektedir.
Uygulamada önemli olan; mağdurun haklarının etkili biçimde korunması ile failin adil yargılanma hakkı arasında denge kurulmasıdır. Haksız isnatlarla aile bütünlüğünün gereksiz yere zedelenmesinin de önüne geçilmelidir.

---

YARGITAY KARARLARI

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2021/4096 E., 2022/5930 K.:
  “Sanığın, eşi olan mağduru tokatla yaralaması ve ‘seni kimse istemez’ şeklinde hakaret içeren sözler söylemesi sabit olduğundan, TCK m.86/2 ve m.125/4 gereği cezanın alt sınırdan uzaklaştırılarak ve takdiri indirim uygulanmaksızın hüküm kurulması isabetlidir.”

• Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2020/8303 E., 2021/6127 K.:
  “Aile bireylerinden birine yönelik kasten yaralama ve hakaret suçlarında kamu davası şikâyete tabi olmayıp, uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. Mağdurun korunması için 6284 sayılı Kanun kapsamında önleyici tedbirlerin uygulanmasında gecikme gösterilmemelidir.”

• Yargıtay 2. Ceza Dairesi, 2019/5621 E., 2020/3377 K.:
  “Sanığın, annesine karşı sürekli hakaret etmesi ve bir tartışma sırasında fiziksel müdahalede bulunması, aile içi şiddet suçu olarak değerlendirilmiş; mağdurun korunması amacıyla hem koruma tedbiri verilmiş hem de cezanın üst hadden verilmesi uygun görülmüştür.”