H-1B Çalışma Vizesi ile ABD’ye Nasıl Gidilir?
GİRİŞ
ABD, teknoloji, mühendislik, finans, sağlık ve daha birçok alanda uluslararası nitelikli iş gücüne ihtiyaç duyan bir ülke olarak H-1B vizesi ile yabancı uzmanlara büyük olanaklar sunmaktadır. H-1B vizesi, özellikle yüksek eğitimli profesyoneller için ABD’de çalışma ve yaşama imkânı veren prestijli bir vize türüdür. Fakat başvuru ve kabul süreci, hukuki ayrıntılar, kota sınırlamaları ve prosedürel gereklilikler bakımından oldukça karmaşıktır. Bu makalede, H-1B vizesi ile ABD’ye gitmenin hukuki altyapısı, başvuru süreçleri, uygulamadaki püf noktalar, avantajlar ve Türk vatandaşları için dikkat edilmesi gereken hususlar ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.
H-1B Vizesi Nedir? Hukuki Dayanağı ve Sağladığı Haklar
H-1B vizesi, ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası (Immigration and Nationality Act, INA) kapsamında, ABD’de “specialty occupation” (uzmanlık gerektiren meslek) olarak tanımlanan işlerde çalışmak üzere nitelikli yabancı işçilere verilen geçici bir çalışma vizesidir. H-1B vizesi ile ABD’ye gelen kişi, belirli bir işverende, belirli bir pozisyonda ve belirli bir süre çalışabilir.
Temel Hukuki Dayanaklar:
-
INA §101(a)(15)(H) ve ilgili USCIS yönetmelikleri
-
8 CFR §214.2(h)
H-1B Vizesinin Özellikleri
-
Vize süresi: İlk aşamada 3 yıl, toplamda en fazla 6 yıl uzatılabilir (bazı istisnai hallerde daha fazla)
-
Aile bireyleri: Eş ve 21 yaş altı çocuklar H-4 vizesi ile ABD’ye gelebilir (H-4 sahipleri sınırlı şartlarda çalışma izni alabilir)
-
İşverene bağlılık: H-1B vizesi, sadece başvuruyu yapan işveren için geçerlidir. İş değişikliği durumunda yeni bir H-1B başvurusu gerekir.
-
Yeşil Kart’a geçiş: H-1B vizesi sahipleri, ABD’de kalıcı oturma izni (Green Card) başvurusu yapma hakkına sahiptir.
H-1B Vizesine Kimler Başvurabilir?
1. Başvuru Sahibinde Aranan Şartlar:
-
ABD’de lisans veya lisansüstü eğitim gerektiren bir meslek dalında (örneğin mühendislik, yazılım, tıp, hukuk, mimarlık, finans vb.) iş teklifi almak
-
Genellikle en az dört yıllık üniversite mezunu (bachelor’s degree) olmak veya denklik süreciyle bu seviyede eğitim/deneyim sunmak
-
İşverenin pozisyonu için yüksek öğrenim şartını araması
2. İşverenin Yükümlülükleri:
-
ABD merkezli bir şirket veya kurum olmalı
-
Başvuru yapılacak pozisyonun “specialty occupation” olması
-
Yabancı çalışan için yeterli ücret ödeyeceğini ve ABD’deki işçi haklarına uyacağını taahhüt eden LCA (Labor Condition Application) formunu doldurmalı ve ABD Çalışma Bakanlığı’ndan onay almalı
H-1B Başvuru Süreci: Adım Adım
1. ABD’de İş Teklifi Almak
-
Adayın ABD’de iş bulması ve yazılı bir iş teklifi alması gerekir. Başvuru şahsi değil, işveren tarafından başlatılır.
2. LCA Başvurusu
-
İşveren, pozisyonun detaylarını ve ücret koşullarını içeren LCA başvurusunu ABD Çalışma Bakanlığı’na (Department of Labor) sunar. Onay alınmadan H-1B başvurusu yapılamaz.
3. USCIS’e H-1B Başvurusu (Form I-129)
-
LCA onayı sonrası, işveren ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri’ne (USCIS) Form I-129 ve gerekli belgeleri sunar.
-
Belgeler: İş sözleşmesi, diploma, transkript, deneyim belgeleri, işveren şirket dokümanları, pozisyon tanımı, ücret beyanı
4. H-1B Vize Çekilişi (Lottery)
-
Her yıl 1 Nisan’da başlayan H-1B vizesinde başvurular genellikle çok daha fazladır. Bu yüzden başvuruların çoğu çekilişe tabidir.
-
Yıllık kota: 65.000 genel başvuru + 20.000 ABD yüksek lisans/doktoralılar için ek kontenjan
5. USCIS Onayı ve Randevu
-
Çekilişte seçilen başvurular incelenir ve uygun bulunanlar onaylanır.
-
Onay sonrası, adayın ülkesindeki ABD Konsolosluğu’nda vize randevusu alınır.
-
Mülakat ve biyometrik işlemler yapılır.
6. ABD’ye Giriş ve Çalışma Başlangıcı
-
Vize verilen kişi, ABD’ye girişte gümrük ve sınır kontrollerinden geçer ve yasal olarak işbaşı yapabilir.
Gerekli Belgeler ve Evraklar
-
Geçerli pasaport
-
Onaylı LCA ve Form I-129
-
Üniversite diploması ve denklik belgesi (gerekirse WES gibi akredite kuruluşlardan alınan)
-
İş sözleşmesi ve işveren mektubu
-
Özgeçmiş ve mesleki yeterlilik belgeleri
-
Vize başvuru formu ve fotoğraf
-
ABD vize harcı ödeme makbuzu
H-1B Vizesi Almanın Avantajları ve Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
Avantajlar:
-
ABD’de uzun süreli ve yasal çalışma hakkı
-
Sektörün en prestijli ve yüksek maaşlı pozisyonlarına erişim
-
Eş ve çocuklarla birlikte ABD’de yaşama olanağı
-
Sonrasında Green Card’a başvuru imkânı
Dikkat Edilecek Hususlar:
-
H-1B vizesi yalnızca belirli işveren ve pozisyonda geçerlidir. İş değiştirmek için yeni başvuru şarttır.
-
Vize süresi dolmadan uzatma başvurusu yapılmalıdır.
-
Çalışma izni olmadan veya vize süresi dışında çalışmak yasadışı kabul edilir ve sınır dışı edilme riski doğurur.
-
Her yıl başvuruların büyük bölümü çekilişle elenir; bu nedenle hazırlık ve başvuru zamanlaması çok önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
H-1B vizesine başvuru için ABD’de iş bulmak şart mı?
Evet, H-1B vizesi sadece ABD’deki bir işverenin iş teklifiyle başlatılır. Bireysel başvuru mümkün değildir.
Dil yeterliliği şartı var mı?
Evet, genellikle işverenler İngilizce yeterliliği ister; yasal bir zorunluluk olmasa da mülakat ve işin gereği olarak şarttır.
Eş ve çocuklar ABD’de çalışabilir mi?
H-4 vizesi ile gelen eş, belirli şartlarda çalışma izni (EAD) alabilir. Çocuklar eğitim hakkına sahiptir.
Başvuru süresi ne kadar sürer?
H-1B vizesi başvuruları 6-9 ay arasında sonuçlanır. Premium işlemle bu süre 15 güne indirilebilir.
Kota dışında başvuru mümkün mü?
Bazı araştırma kurumları, üniversiteler ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar için kota sınırlaması yoktur.
H-1B Reddi ve İtiraz Yolları
H-1B başvurusu ret ile sonuçlanırsa, başvuru sahibi veya işveren, USCIS’e ek belge sunabilir, yeniden başvuru yapabilir veya “Motion to Reopen/Reconsider” ile itirazda bulunabilir. Ayrıca hukuka aykırı redlerde federal mahkemeye başvuru imkânı da mevcuttur.
Yargıtay, ABD Federal ve AİHM Kararları Bağlamında
Türkiye’de Yargıtay, yurtdışında çalışan Türk vatandaşlarının sosyal hakları ve sosyal güvenlik borçlanması, kıdem tazminatı, yurtdışında doğan çocukların vatandaşlığı gibi alanlarda H-1B dahil her türlü çalışma izni ve statüsünü dikkate almaktadır.
ABD federal mahkemeleri ise, işçi hakları, vize suistimali ve ayrımcılıkla ilgili önemli içtihatlara sahiptir.
AİHM ise, göçmen işçilerin aile hayatı, adil yargılanma ve ayrımcılık yasağı kapsamında koruma sağlanmasına vurgu yapar.
Sonuç ve Hukuki Tavsiyeler
H-1B vizesi ile ABD’de çalışmak isteyenlerin, uygun işveren bulduktan sonra süreci titizlikle yönetmesi, gerekli tüm belgeleri eksiksiz hazırlaması ve başvuru zamanlamasına dikkat etmesi şarttır.
-
Her aşamada güncel ABD göçmenlik hukuku takip edilmeli, işverenin ve başvuru sahibinin yükümlülükleri profesyonelce yönetilmelidir.
-
Olası red ve risklerin önlenmesi için deneyimli bir göçmenlik avukatından danışmanlık alınması önerilir.
About Post Author
