Yatırımcı Vizesi İle Kanada’da Oturum Aldıktan Sonra Vatandaşlığa Geçiş Süreci ve Hukuki Koşullar

Giriş

Kanada, dünyanın en istikrarlı ve cazip göçmenlik politikalarından birine sahip ülkelerden biri olarak, yatırım yoluyla oturum hakkı elde etmek isteyen yabancılar için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu süreç, başvuru sahibine ve ailesine sadece oturum değil, belirli şartlar sağlandığında Kanada vatandaşlığına geçiş hakkı da verir. Ancak vatandaşlık süreci, göçmenlikten farklı ve kendi içinde hukuki yükümlülükleri, bekleme süreleri ve prosedürel zorlukları barındırır. Bu makalede, yatırımcı vizesiyle Kanada’da oturum elde edenlerin vatandaşlığa geçiş yolculuğu, aranan hukuki şartlar, başvuru süreçleri ve uygulamada karşılaşılan temel problemler detaylı olarak incelenecektir.

1. Yatırımcı Vizesi ile Daimi Oturumun (PR) Kazanılması

Kanada’da yatırımcı vizesiyle oturum almak için başlıca yollar şunlardır:

Quebec Yatırımcı Programı (başvurular dönemsel açılıp kapanabilmektedir),
Start-Up Vizesi Programı,
Provincial Nominee Programs (PNP) – Girişimci veya Yatırımcı Akışı.

Bu programlar çerçevesinde ana başvuru sahibi ve ailesi (eş ve çocuklar), oturum hakkı yani “Permanent Resident – PR” statüsü kazanır. Daimi oturum, Kanada’da süresiz yaşama, çalışma, eğitim, sağlık ve sosyal haklardan faydalanma imkanı sunar. Fakat, vatandaşlık hakkı otomatik olarak PR ile gelmez. Vatandaşlık için ek koşulların sağlanması gerekir.

2. Kanada Vatandaşlığına Başvuru İçin Temel Şartlar

a) Fiziki İkamet Zorunluluğu

Kanada vatandaşlığına başvurabilmek için başvuru sahibinin son 5 yıl içinde en az 1.095 gün (yani 3 yıl) fiziksel olarak Kanada’da bulunmuş olması gerekir. Bu süre, PR statüsünün alınmasından sonraki dönem için geçerlidir.

Kanada dışında geçirilen süreler genellikle hesaba katılmaz.
Sık seyahat eden, uzun süre yurt dışında kalan yatırımcılar açısından bu husus kritik önemdedir.
PR statüsü aldıktan sonra ilk 5 yılda 730 gün Kanada’da yaşama zorunluluğu (PR statüsünün korunması için) bulunur, ancak vatandaşlık için bu süreye ek olarak 1.095 gün şartı aranır.

b) Vergi Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmiş Olması

Başvuru sahibinin, başvurduğu dönemde Kanada’da “vergi mükellefi” olarak gelir beyan etmiş olması gerekir. Son 5 yılın en az 3 yılında gelir vergisi beyannamesi sunmak yasal zorunluluktur. Yani yatırımcıların, iş veya sermaye gelirini beyan ederek yasal vergilendirme süreçlerine uygun hareket etmesi gerekir.

c) Dil Yeterliliği

18-54 yaş arası başvuru sahipleri için İngilizce veya Fransızca dillerinden en az Canadian Language Benchmark (CLB) Seviye 4 yeterliliği aranır. Bu seviye, temel iletişim ve günlük hayat için yeterli düzeyde dil hakimiyetini gösterir. Dil yeterliliği, kabul edilen sınavlar (IELTS, CELPIP, TEF Canada, TCF Canada gibi) ile ispatlanır.

d) Sabıka Kaydı ve Güvenlik Soruşturması

Başvuru sahibi hakkında adli sicil kontrolü yapılır. Ağır suçtan mahkumiyet, organize suç, insan hakları ihlali gibi durumlar vatandaşlık başvurusunun reddine neden olur. Ayrıca, göçmenlik sürecinde yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunulmuşsa vatandaşlık hakkı riske girer.

e) Vatandaşlık Testi ve Mülakat

Başvuru sahibi, Kanada’nın tarihine, yasalarına, sosyal düzenine ve vatandaşlık görevlerine dair temel bir sınava (citizenship test) tabi tutulur. Test İngilizce veya Fransızca yapılır ve genellikle 18-54 yaş arası için zorunludur. Şüphe halinde yetkililer mülakat talep edebilir.

3. Vatandaşlık Başvuru Süreci: Adım Adım

a) Belgelerin Hazırlanması

Başvuruya esas teşkil eden tüm belgeler eksiksiz hazırlanmalıdır:

Daimi oturum kartı (PR card)
Pasaportlar ve seyahat kayıtları
Vergi beyannameleri (Notice of Assessment)
Dil sınavı sonuçları
Sabıka kaydı, varsa mahkeme kararları
Kanada’daki ikamet ve adres belgeleri
Evlilik ve çocuk belgeleri (varsa)

b) Başvurunun Gönderilmesi

Başvuru, Kanada Göçmenlik, Mülteci ve Vatandaşlık Kurumu’na (IRCC) çevrimiçi veya posta yoluyla yapılır. Başvuruda başvuru ücreti ödenir ve süreç başlatılır.

c) İnceleme, Test ve Sınav

IRCC, başvurunun şekli ve maddi koşullara uygunluğunu inceler. Eksik belge veya açıklama varsa ek bilgi talep edebilir. Başvuru sahibine vatandaşlık testi ve biyometri için tarih verilir.

d) Sonuç ve Yemin Töreni

Başvuru olumlu sonuçlandığında, başvuru sahibi Kanada vatandaşlığına kabul edilir ve vatandaşlık yemin törenine davet edilir. Tören sonrası Kanada vatandaşlığı resmi olarak kazanılmış olur.

4. Uygulamada Sık Karşılaşılan Sorunlar ve Yargı Kararları

a) Fiziki İkamet Hesaplaması

Bazı yatırımcılar, iş bağlantıları nedeniyle uzun süre yurt dışında kalmakta ve asgari 1.095 gün şartını karşılayamamaktadır. Kanada Federal Mahkemesi içtihatlarında (örn. Canada (Citizenship and Immigration) v. Takla) fiziki ikamet şartı sıkı yorumlanmaktadır; dijital çalışma, uluslararası seyahatler veya iş amaçlı kısa süreli yurtdışında bulunma, genellikle Kanada dışında geçirilen gün olarak sayılır. Bu sebeple, oturum süresi hesaplamasında hata yapılmaması gerekir.

b) Eksik veya Yanlış Beyan

Başvuru sırasında verilen yanlış beyan, vatandaşlık hakkının kazanılmasından sonra dahi iptal sebebidir. Kanada Yüksek Mahkemesi ve Federal Mahkeme kararları, “dürüst beyan” ilkesini göçmenlik ve vatandaşlık hukukunun temel taşı olarak kabul etmektedir.

c) Vergi ve Finansal Yükümlülükler

Bazı yatırımcılar, elde ettikleri gelirleri Kanada’da beyan etmeyip, başka ülkede vergilendirildiği için vatandaşlık başvuruları reddedilmektedir. Kanada Gelir İdaresi (CRA) ile IRCC arasında bilgi paylaşımı mevcuttur; eksik beyanlar başvurunun reddine yol açabilir.

d) Sabıka ve Güvenlik Soruşturmaları

Özellikle ticari faaliyetlerde bulunmuş, başka ülkelerde adli işlem yaşamış olan yatırımcıların, tüm adli sicil ve kararlarını açıkça sunmaları gerekir. Gizlenen veya beyan edilmeyen bilgiler tespit edildiğinde vatandaşlık hakkı tamamen ortadan kalkabilir.

5. Vatandaşlık Hakkının Kazanılması ve Sonuçları

a) Tam Vatandaşlık Hakları

Vatandaşlık hakkı kazanan yatırımcı ve ailesi, artık Kanada vatandaşları ile aynı siyasi, sosyal ve ekonomik haklara sahiptir:

Kanada pasaportu alabilir,
Oy kullanabilir ve seçilebilir,
Kanada dışına sınırsız çıkış hakkı kazanır,
Konsolosluk korumasından faydalanır.

b) Vatandaşlık ve Çifte Vatandaşlık

Kanada, çifte vatandaşlığa izin verir. Türkiye de çifte vatandaşlığı kabul ettiği için, Türk yatırımcılar vatandaşlıktan feragat etmeden Kanada vatandaşlığına geçebilirler. Ancak bazı ülkeler çifte vatandaşlığı kabul etmemektedir; başvuru öncesi ülke bazında durumun değerlendirilmesi gerekir.

c) Vatandaşlığın İptali

Vatandaşlık hakkı, başvuru sırasında hile, yalan beyanda bulunulması, sahte evlilik veya kimlik kullanılması durumunda, idari veya yargı kararıyla sonradan iptal edilebilir. Kanada’da bu konuda Federal Mahkeme ve Yüksek Mahkeme kararları mevcuttur.

6. Stratejik Tavsiyeler ve Uygulama Notları

Fiziki ikamet günlerini eksiksiz belgeleyin; her seyahati ve adres değişikliğini not edin.
Kanada’daki gelirlerinizi ve yatırımlarınızı beyan edin, vergi yükümlülüklerinizi aksatmayın.
Başvuru sırasında tüm belgeleri eksiksiz ve doğru şekilde hazırlayın; profesyonel danışmanlık alın.
Her türlü hukuki sorunda deneyimli bir Kanada göçmenlik avukatından destek alın.

Sonuç

Yatırımcı vizesiyle Kanada’da daimi oturum elde eden yabancılar, gerekli koşulları sağladıklarında vatandaşlık başvurusunda bulunabilirler. Ancak süreç, salt oturum hakkı kazanımından daha karmaşık ve titizlikle takip edilmesi gereken bir yasal prosedürdür. Eksiksiz belgeler, doğru beyan ve kesintisiz ikamet, vatandaşlık başvurusunun en temel dayanaklarıdır. Kanada, yatırımcı göçmenlere yeni bir hayat sunarken, vatandaşlık hakkının ciddiyetle ve şeffaflıkla kazanılmasını şart koşmaktadır.

Single Blog Title